Bí quyết để Israel trở thành quốc gia khởi nghiệp hàng đầu thế giới: Phương pháp giáo dục Do Thái

Sau hàng nghìn năm lưu lạc, ngày 14/5/1948, tại Tel Aviv, Chủ tịch Cục Sự vụ Do Thái (Jewish Agency) David Ben-Gurion tuyên bố thành lập Nhà nước Israel, Nhà nước Do Thái đầu tiên trong suốt 2.000 năm.

Những kì tích Do Thái

Israel có tổng diện tích hơn 22.000 km2, trong đó có ba phần tư diện tích là sa mạc,còn lại là đồi núi, dân số chỉ khoảng 8,6 triệu người. Vượt qua mọi khó khăn, ngày nay nền kinh tế Israel được đánh giá là "rất phát triển", GDP đầu người đạt gần 40.000 USD. Năm 2013, Israel được xếp thứ 19 trong tổng số 187 quốc gia về Chỉ số Phát triển Con người của Liên hợp quốc.

Trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới 2022 (WHR), Mạng lưới Giải pháp Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc đã xếp hạng Israel là quốc gia hạnh phúc thứ 9 thế giới. Việc này khiến không ít người ngạc nhiên do Israel được biết đến đang trong tình trạng chiến tranh.

Trong những thành công đó có sự đóng góp vô cùng quan trọng của quá trình Đổi mới, khởi nghiệp sáng tạo. Với người Israel, SÁNG TẠO chính là tài nguyên quý giá nhất!

Người Israel luôn tự hào khẳng định: "Sáng tạo là tài nguyên của chúng tôi" và Israel là "Quốc gia khởi nghiệp" hàng đầu thế giới!

Người Israel quan niệm, trong quá trình khởi nghiệp sáng tạo và ngay cả trong cuộc sống, thất bại là giai đoạn quá độ để tiến tới một giai đoạn thành công hơn, không vì thất bại mà suy sụp, bế tắc. Đó là nét văn hóa độc đáo của người Israel, có nét tương đồng với văn hóa Việt Nam khi chúng ta coi "thất bại là mẹ thành công". Nét văn hóa này có vai trò rất quan trọng trong sự thành công về đổi mới, khởi nghiệp sáng tạo của Israel.

Mặc dù địa hình phần lớn là sa mạc và đồi núi, nhờ sáng tạo, Israel trở thành một trong những quốc gia hàng đầu về sản xuất nông nghiệp sạch và bền vững, có nền khoa học kĩ thuật nông nghiệp hàng đầu trên thế giới. Nhiều chuyên gia từ các nước tiên tiến đã đến Israel để học tập. Nhiều phát minh nông nghiệp của Israel được phổ biến trên toàn cầu.

Quốc gia Israel nhỏ bé về dân số và diện tích nhưng lực lượng quân sự rất hùng mạnh, đủ sức đánh bại nhiều đối thủ và được xếp hạng cao. Sức mạnh quân sự của Israel được xếp hạng ở mức 16 trong tổng số 137 quốc gia và vùng lãnh thổ trong bảng xếp hạng quân sự thế giới năm 2019 của trang web Global Firepower ("Hỏa lực Toàn cầu").

Trong biên chế quân đội của nhiều nước đã có mặt những loại vũ khí, trang bị tối tân của Israel. Tổ hợp tên lửa phòng không hiện đại SPYDER do Israel sản xuất đã được trang bị cho lực lượng Phòng không của Việt Nam.

Mặc dù chiếm chưa đến 1% dân số thế giới, nhưng ít nhất đã có 193 người Do Thái đoạt Giải Nobel, chiếm tổng số 22% giải thưởng Nobel, 21% sinh viên Ivy League, 37% các đạo diễn đoạt Giải Oscar và 35% số tỷ phú hàng đầu trên thế giới là người Do Thái.

Bí quyết thành công: Phương pháp giáo dục độc đáo của người Do Thái

Đạt được những kết quả như trên, một phần rất quan trọng là người Do Thái có một nền giáo dục rất hiệu quả từ gia đình đến chính sách giáo dục của Nhà nước.

Trong gia đình, người Do Thái chú trọng dạy con cách khắc phục khó khăn, cách trở thành người chủ gia đình. Bố mẹ không bao giờ ra lệnh cho con cái mà chỉ gợi ý và đặc biệt là dạy con đọc sách từ bé. Các bà mẹ Do Thái khuyến khích con trẻ tham gia các hoạt động, để chúng tìm ra những gì thực sự yêu thích. Các bậc phụ huynh Do Thái cũng không coi giáo viên là người thống trị lớp học và trường lớp cũng không phải là nơi có tất cả kiến thức. Họ luôn khuyến khích trẻ em đặt câu hỏi và biết phản ứng trước những câu trả lời sai.

Người Do Thái quan niệm một đứa trẻ bình thường nếu được giáo dục tốt thì cũng có thể trở thành người kiệt xuất

Mới đây, trong chuyến thăm Việt Nam, cựu Thủ tướng Israel Ehud Barak cho biết, Chính phủ Israel đã quyết định đầu tư với khởi điểm từ giáo dục. Có 3 yếu tố trong nền văn hóa Israel dễ dàng tạo nên sự khác biệt, và đó là điều kiện rất quan trọng để tạo ra quốc gia khởi nghiệp. Đó là: Chú trọng nuôi dưỡng nhân tài, Không coi thất bại là một vết nhơ và Không quá coi trọng hệ thống thứ bậc

Cách đây 45 năm, Israel đã bắt đầu chọn lọc những cá nhân giỏi nhất ở lớp 11-12 để đào tạo từ sớm. Từ 10.000 học sinh do 1.500 trường trung học phổ thông tiến cử mỗi trường 3-6 em, Nhà nước chọn ra 500 học sinh xuất sắc nhất. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, những học sinh này được gửi vào các đơn vị công nghệ trong quân đội

Trong số 500 người nói trên, Israel chọn ra 40 người giỏi nhất, thực sự là những thiên tài. Chính phủ không gửi họ đến các đơn vị quân đội mà đưa họ đến các cơ sở giáo dục hàn lâm trong 3 năm, ngay sau khi họ tốt nghiệp trung học. Nhà nước cử chuyên gia cao cấp giảng dạy, hỗ trợ chỗ ở, tiền trợ cấp... để họ tập trung nghiên cứu.

Sau 3 năm, những người này sẽ được gửi vào các trung tâm nghiên cứu khoa học tiên tiến nhất của cơ sở quốc phòng. Vì vậy, sau 9 năm, họ đã được tiếp xúc sâu với nền khoa học hiện đại nhất Israel.

Sau thời gian dài được đào tạo đặc biệt trong quân ngũ, khi trở về đời thường, những người đó đã có năng lực sáng tạo, thậm chí có sáng chế và họ lập các doanh nghiệp để khai thác, kinh doanh các sáng chế đó.

Văn hóa Israel khuyến khích suy nghĩ khác biệt và sự tranh luận, đồng thời không coi thất bại là điều đáng xấu hổ. Kể cả khi thất bại, họ vẫn có hiểu biết về công nghệ, thủ thuật và những kinh nghiệm xử lý các tình huống trong suốt quá trình. Đó là nét văn hóa độc đáo của người Israel, có nét tương đồng với văn hóa Việt Nam khi chúng ta coi "thất bại là mẹ thành công". 

Trong quá trình lập kế hoạch, cấp dưới được khuyến khích tham gia cùng và đặt câu hỏi cho cấp trên.

Ông Barak cho rằng, ba yếu tố này trong nền văn hóa dễ dàng tạo nên sự khác biệt và đó là điều kiện rất quan trọng để tạo ra quốc gia khởi nghiệp.