21 tỉnh, thành có mức sinh thay thế thấp nhất Việt Nam - giải pháp nào thúc đẩy mức sinh thay thế?

Bộ Y tế đang đề xuất các giải pháp để thúc đẩy mức sinh thay thế

Hiện nay, mức sinh ở Việt Nam đang ở mức thấp kỷ lục, dưới mức sinh thay thế rất sâu (1,91 con/phụ nữ trong khi mức sinh thay thế cần thiết là 2,1 con/phụ nữ) nếu không có giải pháp "khuyến sinh", dân số sẽ ngày càng giảm.

Theo thống kê dân số, vùng mức sinh thấp bao gồm 21 tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.

Cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết, mức sinh khu vực thành thị luôn thấp hơn mức 2 con/phụ nữ và gần như thay đổi không đáng kể trong gần hai thập kỷ qua (xoay quanh mức 1,7 - 1,8 con/phụ nữ). Mức sinh khu vực nông thôn giảm khá nhanh từ 2,57 con/phụ nữ (1999) xuống 2,2 con/phụ nữ (2019) và giảm xuống còn 2,07 con/phụ nữ (2023).

Ngay từ năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg ngày 28/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt "Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030", trong đó điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích ở các vùng có mức sinh thấp. Trong đó, khen thưởng cá nhân sinh đủ 2 con trước tuổi 35; yêu cầu bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên; sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ, khuyến khích trên cơ sở phân tích, đánh giá tác động của các chính sách về lao động, việc làm, nhà ở, phúc lợi xã hội, giáo dục, y tế... đến việc sinh ít con. 

Hiện Bộ Y tế đang đề xuất các giải pháp để thúc đẩy mức sinh thay thế để duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, tránh mức sinh tiếp tục giảm, trong đó, chính sách duy trì mức sinh thay thế, xây dựng theo hướng: Chính phủ quy định các biện pháp, chính sách hỗ trợ cụ thể phù hợp từng thời kỳ và điều kiện phát triển kinh tế, xã hội của đất nước; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trình cấp có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền các chính sách, giải pháp hỗ trợ, khuyến khích để duy trì mức sinh thay thế trên địa bàn, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế, xã hội của địa phương; ưu tiên đối tượng chính sách, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Quy định quyền của cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con, thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh; quy định nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con; đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành văn bản bãi bỏ hoặc ngưng hiệu lực đối với quy định về số con theo hướng không xử lý kỷ luật đối với trường hợp sinh từ 3 con trở lên...

Cùng với đó, nhiều địa phương đã đưa ra các giải pháp để nhằm thúc đẩy phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, như: tại Thành phố Hồ Chí Minh - địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước - hỗ trợ 3 triệu đồng với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; Hậu Giang còn hỗ trợ một lần chi phí khám sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh theo giá dịch vụ y tế tại các cơ sở công lập, hỗ trợ một lần 1,5 triệu đồng tiền viện phí...; một số địa phương khác hỗ trợ trung bình 1 triệu đồng đối với các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trước 35 tuổi...