Xuất hiện trở lại nhiều loại virus gây bệnh nguy hiểm và khó lường hơn

Trong giai đoạn cao trào của dịch COVID-19, trên thế giới cũng xuất hiện ít các ca nhiễm cảm cúm thường gặp hơn. Tuy nhiên, sau khi các hạn chế xã hội được gỡ bỏ, người dân quay trở lại cuộc sống bình thường, thì nhiều loại virus gây bệnh thường gặp cũng bắt đầu hiện diện, chỉ khác một điều là chúng hoạt động theo cách mới và có vẻ nguy hiểm hơn. 

Các loại virus thường gặp hoạt động khác lạ hơn

Theo các nhà khoa học tại Trường Y Yale (Mỹ), sau đại dịch COVID-19, những cơn cảm lạnh thông thường giờ đây có vẻ đang trở nên nguy hiểm và dai dẳng hơn. Còn Tiến sĩ Scott Roberts, Phó giám đốc y tế về phòng chống nhiễm trùng tại Bệnh viện Yale New Haven, cho biết, chưa bao giờ mùa cúm tại Mỹ lại kéo dài tới tận tháng sáu như hiện nay. Trong khi đó, rất nhiều chủng cúm không hề xuất hiện trong hai năm qua. Hiện tượng này khiến một số nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng chúng có thể đã tuyệt chủng, khi không có đối tượng để lây nhiễm. 

Theo một nghiên cứu của các nhà khoa học Australia mới đây được đăng trên Tạp chí Nature Reviews, chủng cúm B/Yamagata - 1 trong 4 chủng cúm phổ biến và người dân cần được tiêm phòng hàng năm, vẫn chưa hề xuất hiện trở lại. Hiện nhóm nghiên cứu vẫn chưa rõ chủng cúm này đã thực sự biến mất hay vẫn còn tồn tại và đợi cơ hội tấn công khi hệ miễn dịch của cơ thể ở vào thời điểm yếu nhất.

Ngoài ra, virus hợp bào hô hấp - một loại virus giống như cảm lạnh, thường chỉ thấy vào mùa đông, thì giờ đây lại đang xuất hiện trong cả những tháng hè, với số ca bệnh gia tăng nhanh ở trẻ nhỏ tại châu Âu, Mỹ và Nhật Bản. 

Vào tháng giêng năm nay, một đợt bùng phát virus Adeno 41 gây bệnh đường tiêu hóa cũng đã trở thành nguyên nhân của virus gây bệnh nghiêm trọng và bí ẩn ở trẻ nhỏ.

Không chỉ vậy, bệnh đậu mùa khỉ cũng đang gây khó khăn cho các chuyên gia y tế khi xuất hiện tại hàng chục quốc gia trước đây chưa từng ghi nhận trường hợp nhiễm bệnh nào. Hiện các chuyên gia dịch tễ vẫn chưa rõ liệu virus đậu mùa có bị đột biến hay không, nhưng có một điều chắc chắn là loại virus này đang hoạt động theo cách hoàn toàn khác so với những trường hợp đã được ghi nhận trước đó. Các triệu chứng cũng đang xuất hiện theo những cách mới.

Các bác sĩ buộc thay đổi phác đồ điều trị

Các nhà khoa học đang nghiên cứu để đưa ra nhiều phương án dự phòng cho các loại virus hiện vẫn tiếp tục thay đổi tính chất và thời gian xuất hiện, bao gồm cả việc vẫn chuẩn bị các mũi tiêm phòng cúm cho đến tận mùa hè năm sau.

Tại nhiều bệnh viện, các bác sĩ cũng phải điều chỉnh những phác đồ mà trong hàng thập kỷ qua họ đã sử dụng để dự đoán thời điểm dịch cúm xảy ra, cần ứng phó hay điều trị như thế nào tuỳ thuộc tình hình.

Bác sĩ Theresa Barton, Trưởng khoa truyền nhiễm nhi tại Đại học Y tế San Antonio (Mỹ) cho biết, nhiều năm liền, việc tiêm phòng cúm được đẩy mạnh vào khoảng mùa thu, rồi sau đó giảm dần vào tháng ba hoặc tháng tư năm sau. Tuy nhiên, với việc gia tăng số lượng các ca cúm gia tăng vào mùa hè năm ngoái, rồi lại tiếp tục xảy ra vào mùa xuân năm nay, bà Theresa Barton buộc lòng phải thay đổi kế hoạch này.

Ngoài ra, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm khác cũng đang xem xét lại cách loại bỏ RSV - một loại virus phổ biến gây nhiễm trùng phổi, khiến cho khoảng 60.000 trẻ em dưới năm tuổi nhập viện mỗi năm (theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ). Trước đây, phương pháp điều trị quen thuộc là tiêm kháng thể đơn dòng Palivizumab trong giai đoạn từ khoảng tháng 11 đến tháng 2. 

Tuy nhiên, mùa hè năm ngoái và năm nay, virus RSV lại bất ngờ tăng vọt, khiến cho các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm phải theo dõi cẩn thận, sát sao hơn, phòng trường hợp cần kích hoạt những phương pháp điều trị khẩn cấp, trong khi các nhân viên y tế cũng đã chuẩn bị sẵn sàng cho một đợt cúm trái mùa vất vả hơn.

Liệu COVID-19 có thực sự thay đổi tính chất của các loại virus gây bệnh khác?

Những thay đổi về thời điểm dịch cúm bắt đầu hay kết thúc phản ánh những thay đổi trong thói quen sinh hoạt của mọi người khi đại dịch COVID-19 hoành hành, nhưng cũng vừa thể hiện mối liên hệ với virus Sars-CoV-2, dù cho các chuyên gia vẫn chưa thực sự tìm ra cơ chế ảnh hưởng chính xác.  

Việc thay đổi về mùa cúm phần lớn có thể là do chúng ta ít tiếp xúc với các loại virus phổ biến khi phải cách li quá lâu do dịch COVID-19, nên dễ dàng nhiễm bệnh khi bắt đầu tiếp xúc trở lại với nhiều người hơn. Cụ thể, trước đây, cơ thể chúng ta tiếp xúc thường xuyên với virus cúm và có thể tự thích nghi. Khi không tiếp xúc với các loại virus này, sự cân bằng tự nhiên đó sẽ bị xáo trộn, khả năng miễn dịch của cơ thể cũng yếu hơn. 

Do đó, virus dễ dàng tấn công hơn, gây ra những trường hợp bùng phát trái mùa, cùng với độc lực đáng lo ngại hơn hẳn. Đặc biệt, giai đoạn này, thế giới "đổ xô" đi du lịch trở lại cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus sản sinh và lây lan.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đây cũng chính là nguyên nhân gây bùng phát bệnh đậu mùa khỉ tại châu Âu. Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh mới đây cũng cho biết, họ đang nghiên cứu để xác nhận xem sự gia tăng tính nhạy cảm với các loại virus thường gặp do giảm phơi nhiễm trong giai đoạn dịch bệnh có phải là lời giải đáp hợp lý không. 

Thêm vào đó, giai đoạn dịch COVID-19 xảy ra, nhiều gia đình đã bị bỏ lỡ những mũi tiêm chủng bắt buộc cho con em mình. Đây có thể là một trong những nguyên nhân làm gia tăng các trường hợp viêm gan cấp tính bí ẩn ở trẻ nhỏ. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh cũng bày tỏ lo ngại rằng, việc phong toả, giãn cách xã hội tuy giúp giảm nguy cơ lây lan dịch COVID-19, nhưng lại khiến nhiều trẻ em bỏ lỡ các mũi tiêm chủng bắt buộc, từ đó, nhiều khả năng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh có thể phòng ngừa bằng vaccine khác như sởi hay ho gà.