Khai mạc Hội thảo, TS. Nguyễn Văn Pha nhấn mạnh đến vai trò của MTTQ Việt Nam trong tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Nội dung các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Hiến pháp, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và nhiều văn bản khác của Đảng và Nhà nước đã ghi nhận và quy định các chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trong đó các chức năng, nhiệm vụ gắn trực tiếp và thể hiện vai trò hạt nhân của tổ chức Mặt trận trong việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Cũng theo TS. Nguyễn Văn Pha, bối cảnh xã hội mới đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cho việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc như: việc phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở một số lĩnh vực, địa bàn chưa đạt hiệu quả cao, chưa khơi dậy, phát huy được tiềm năng to lớn trong nhân dân; một số chính sách còn chưa sát thực tiễn, khó khăn trong triển khai thực hiện; đời sống nhân dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, phân hóa giàu - nghèo và chênh lệch vùng miền còn lớn; việc đổi mới nội dung phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, phát huy vai trò, hiệu quả hoạt động của các hội quần chúng cần nhiều giải pháp để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.

 "Với những thực tế đó, có thể thấy rằng, để tiếp tục xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh của tinh thần đoàn kết trong giai đoạn mới, khẳng định vai trò quan trọng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những yêu cầu đang đặt ra cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cần mở rộng nghiên cứu tổng kết những vấn đề lý luận và thực tiễn về đoàn kết và đại đoàn kết toàn dân tộc".

TS. Nguyễn Văn Pha cho biết, ngày 28/11/2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Kế hoạch số 21-KH/TW thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc. 

Trong đó giao cho MTTQ Việt Nam chủ trì phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu xây dựng chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Các đại biểu phân tích những yếu tố mới của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế ảnh hưởng tới công tác tập hợp, phát huy sức mạnh toàn dân tộc; xác định vai trò của MTTQ Việt Nam trong bối cảnh trên, từ đó đề xuất, gợi ý các giải pháp, các sáng kiến, chính sách về xây dựng chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

PGS.TS. Nguyễn Văn Nhật, Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Sử học cho biết, trong giai đoạn hiện nay, các giai cấp, tầng lớp xã hội như giai cấp công nhân, nông dân, tầng lớp trí thức, đội ngũ doanh nhân đã định hình, song cũng luôn có sự thay đổi về số lượng và sự chuyển dịch kết cấu trong nội bộ của mỗi giai tầng cũng như trong sự tương tác với các giai cấp, tầng lớp khác. Vì vậy, cần có cách nhìn với một khía cạnh khác về giai tầng xã hội trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay. Đó là xã hội tồn tại 2 bộ phận: một là "Người lao động", trong đó có công nhân, nông dân, trí thức và hai là "Chủ doanh nghiệp", trong đó có doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tập thể và doanh nghiệp tư nhân.

Với cách nhìn nhận như trên, Đảng, Nhà nước và MTTQ Việt Nam cần có những chủ trương, chính sách phù hợp, tránh dập khuôn, máy móc trong việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc để đúng như đường lối mà Đảng đã đề ra là: "Phát huy sức mạnh của cả cộng đồng dân tộc, truyền thống yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và lòng tự hào dân tộc, lấy mục tiêu giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất, vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh làm điểm tương đồng, tôn trọng những ý kiến khác nhau không trái với lợi ích chung của dân tộc, xóa bỏ mặc cảm, định kiến, phân biệt đối xử về quá khứ, giai cấp, thành phần, xây dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn nhau, hướng tới tương lai…trên cơ sở liên minh vững chắc giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức".

TS Nguyễn Văn Thân, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Ủy viên Hội đồng tư vấn về Kinh tế UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, đội ngũ doanh nhân Việt Nam có vị trí, vai trò quan trọng, là một trong những lực lượng nòng cốt góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định "kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân". Do vậy, vai trò cầu nối, đồng hành của MTTQ Việt Nam với đội ngũ doanh nhân, cộng đồng doanh nghiệp là hết sức quan trọng trong giai đoạn mới. Trong đó, Mặt trận cần khơi dậy và phát huy tinh thần kinh doanh trong toàn xã hội, tôn vinh doanh nhân có thành tích xuất sắc.

"Tinh thần doanh nghiệp là một trong những điều kiện cần thiết cho sự phát triển kinh tế. Ngày nay, sự phát triển của một quốc gia phụ thuộc và tinh thần dám làm, dám mạo hiểm, dám kinh doanh của đội ngũ doanh nhân, tương lai đất nước gắn liền với năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo. Do vậy, sự động viên, khích lệ kịp thời của Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam đối với đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp là nguồn động lực vô cùng lớn đối với từng chiến sĩ trên mặt trận kinh tế", TS Nguyễn Văn Thân kiến nghị.

TS. Nguyễn Tiến Dĩnh, Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng trong thời gian tới cần phát huy vai trò, sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đó là nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân…

"Có phát huy được đầy đủ vai trò, sức mạnh của cả hệ thống chính trị mới thu hút, tập hợp và phát huy sức mạnh của cả dân tộc bước vào kỷ nguyên vươn mình của đất nước.", TS. Nguyễn Tiến Dĩnh nêu ý kiến và cho rằng cần tiếp tục củng cố và phát huy mạnh mẽ khối liên minh các giai cấp, các tầng lớp, dân tộc, tôn giáo trong xã hội; Phát huy dân chủ, thực hiện đồng thuận xã hội trong mọi công việc và phát huy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đặc biệt là cần tăng cường sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để đảm bảo Đảng luôn luôn vững mạnh, xứng đáng là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

NGUT.PGS.TS Ngô Thanh Hoàng, Trưởng Ban Quản lý Khoa học, Học viện Tài chính cho rằng, cần tiếp tục cụ thể hóa và nâng cao hiệu lực các quy định về giám sát và phản biện xã hội, nhất là quyền tiếp cận thông tin của MTTQ Việt Nam trong các lĩnh vực kinh tế then chốt như ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, thực hiện các dự án PPP, các chương trình mục tiêu quốc gia…

Cùng với đó cần tăng cường năng lực tổ chức và nguồn nhân lực, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận có kiến thức sâu về kinh tế thị trường, tài chính công, pháp luật, hội nhập quốc tế, kỹ năng phân tích chính sách và sử dụng công cụ số. Đặc biệt, cần hình thành và phát huy tốt các hội đồng tư vấn, tổ chuyên gia, nhóm nghiên cứu trong MTTQ với sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nhân, luật sư, các nhà hoạt động xã hội giàu kinh nghiệm.

"MTTQ cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số gắn với định hướng xây dựng Nhà nước số, xã hội số. Hệ thống cơ sở dữ liệu về phản ánh, kiến nghị, khiếu nại của nhân dân, về kết quả giám sát, phản biện xã hội, về các chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội… cần được số hóa, kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia có liên quan, tạo điều kiện cho việc tra cứu, phân tích, đánh giá nhanh và chính xác hơn.", ông Hoàng nêu ý kiến.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu tham dự Hội thảo, TS. Nguyễn Văn Pha, nhấn mạnh, ý kiến phát biểu của đại biểu sẽ là những tư liệu hết sức quý báu, tâm huyết để MTTQ Việt Nam nghiên cứu, thực hiện nhiệm vụ xây dựng Chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đồng thời mong muốn đại biểu tham dự tiếp tục quan tâm nghiên cứu, hỗ trợ, phối hợp với MTTQ Việt Nam trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị của Mặt trận trong giai đoạn đặt ra rất nhiều yêu cầu mới hiện nay.