Toàn cảnh di tích núi Bình San, lăng mộ Mạc Cửu và khu mộ cổ ở Hà Tiên
Núi Bình San - tên gọi đã thấy ngọn núi như bức bình phong che chắn phía Tây thành Hà Tiên xưa. Cảnh đẹp này từng được nhắc tới trong Hà Tiên thâp cảnh khúc vịnh - 10 cảnh đẹp của Hà Tiên vẫn còn đến ngày nay.
Mạc Công Miếu (Đền thờ họ Mạc) có đôi câu đối: Nhất môn trung nghĩa gia thanh trọng/Thất diệp phiên hàn quốc sủng vinh (Một nhà trung nghĩa danh thơm cả họ, Bảy lá che chống, cả nước mến yêu) do triều Nguyễn ban tặng dòng họ Mạc ở Hà Tiên, Kiên Giang. Ảnh: TTH
Đặc biệt là núi Bình San cao 50m, còn có tên khác là núi Lăng, bởi trên núi ngoài lăng mộ, miếu thờ Mạc Cửu, còn có tới 60 ngôi mộ cổ thân quyến của ông gồm ông bà, gia đình, con cháu, trong đó có cả các tướng lĩnh của Mạc Cửu xưa kia. Núi Bình San ngày nay nằm ngay trong lòng thành phố Hà Tiên, Kiên Giang cùng với các thắng cảnh nổi tiếng khác của Hà Tiên như núi Pháo Đài, núi Tô Châu, núi Đá Dựng, Phù Dung cổ tự, chùa Gạch Phật Đà...
Lăng và đền thờ Mạc Cửu do Mạc Thiên Tích - con trai trưởng của Mạc Cửu thiết kế, xây dựng từ năm 1735 đến năm 1739. Lăng quay về hướng núi Tô Châu, sông Đông Hồ, lưng tựa vào vách núi hình vòng cung vững chãi, bên trái là núi Bát Giác, bên phải là Đại Kim Dự. Ngôi đền, ngoài giá trị lịch sử, còn là một công trình có giá trị nghệ thuật cao, bởi cách bố trí hài hòa và lối chạm trổ tinh vi, sắc sảo.
Sở dĩ có tên gọi núi Bình San là do dãy núi như bức bình phong che chắn gần hết mặt phía Tây thành Hà Tiên xưa. Trong Hà Tiên thập cảnh khúc vịnh, núi Bình San được ca ngợi với bài thơ Bình San điệp thuý (điệp thuý - trùng điệp màu xanh).
Núi Bình San được công nhận là danh thắng quốc gia năm 1989. Trên đỉnh núi vẫn còn 2 di chỉ của nền Sơn Xuyên và Xã Tắc. Dưới chân núi Bình San có ao sen hình bán nguyệt chứa nước ngọt để phục vụ sinh hoạt được đào từ thời Mạc Thiên Tích đến nay vẫn còn được người dân Hà Tiên sử dụng.
Kiến trúc đền thờ họ Mạc hiện nay được gìn giữ nguyên vẹn. Bên trong có nhà thờ dòng họ Mạc, các vị tiền hiền của dòng họ Mạc cùng một phần lịch sử, cứ liệu lưu truyền về vùng đất Hà Tiên. Ảnh: TTH
Tiểu đình trong đền thờ họ Mạc là nơi đón tiếp khách du lịch, cũng là nơi họp bàn, tổ chức ngâm thơ họp mặt của dòng họ Mạc ngày nay. Ảnh: TTH
10 bài thơ nổi tiếng của Mạc Thiên Tứ khắc trên vách tường của đền thờ họ Mạc. Ảnh: TTH
Phía sau đền thờ họ Mạc, theo con đường lên núi Bình San có quần thể 60 ngôi mộ cổ họ Mạc chia thành 4 khu riêng biệt: khu 1 là lăng mộ các tiểu vương dòng họ Mạc, khu 2 là lăng mộ các phu nhân, khu 3 là lăng mộ các quan và khu 4 là lăng mộ các thành viên khác của dòng họ Mạc.
Lăng mộ Mạc Cửu nằm ở vị trí cao nhất trong khu 1, có hình bán nguyệt và được khoét sâu vào núi. Mộ được xây theo thuật phong thủy, lưng tựa vào núi, mặt quay ra biển và ở 2 bên mộ có 2 vị tướng bằng đá đứng canh giữ.
Lăng mộ Mạc Cửu trên núi Bình San ngày nay. Ảnh: TTH
Xung quanh lăng mộ Mạc Cửu trên núi Bình San rợp bóng cây xanh. Ảnh: TTH
Các pho tượng đá chầu lăng mộ theo tục lệ của người xưa tuy cũ kĩ nhưng vẫn nguyên hình hài. Ảnh: TTH
Một số ngôi mộ cổ khác trên núi Bình San được tôn tạo, chăm sóc kỹ lưỡng. Ảnh: TTH
Mỗi ngôi mộ cổ đều đánh số, thuộc về cảnh quan và hạng mục di tích quốc gia. Ảnh: TTH
Ao sen soi bóng núi Bình San quanh năm sen nở. Ảnh: TTH
Ao sen ngay bên ngoài đền thờ họ Mạc thế tựa vào núi Bình San. Ảnh: TTH
