Số thí sinh bị điểm liệt lần lượt như sau: môn Toán: 777; Ngữ văn: 87; Tiếng Anh: 28; Lịch sử: 19; Địa lý: 13; Sinh học: 3; Vật lý: 1.

Sự chênh lệch lớn giữa các môn học đặt ra câu hỏi về năng lực học tập, phương pháp giảng dạy và cả cách thức ra đề thi đối với từng môn.

Vì sao thí sinh bị điểm liệt?

Thứ nhất, những học sinh có những khiếm khuyết về trí tuệ và hành vi (không có giấy tờ xác nhận) nhưng vẫn tham dự kì thi tốt nghiệp.

Những học sinh này thường gặp khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức, không theo kịp tốc độ của lớp học và đối mặt với áp lực tâm lý lớn.

Môi trường học tập chung, dù có sự hỗ trợ của giáo viên và bạn bè nhưng các em rất khó cải thiện về mặt nhận thức và kỹ năng.

Thứ hai, các môn thi trắc nghiệm có sự thay đổi trong cách tính điểm. Nhiều năm trước, việc "đánh lụi" câu trả lời có thể mang lại may mắn cho thí sinh. Tuy nhiên, kỳ thi tốt nghiệp năm 2025 đã áp dụng một cấu trúc đề thi trắc nghiệm mới, phức tạp hơn và đòi hỏi kiến thức thực chất.

Cụ thể, đề thi trắc nghiệm hiện nay bao gồm ba dạng thức chính: Dạng 1: Câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn, gồm 12 câu hỏi, mỗi câu 0,25 điểm. Đây là dạng quen thuộc, thí sinh chọn một phương án đúng trong các lựa chọn.

Dạng 2: Câu hỏi trắc nghiệm khách quan 4 lựa chọn có một phương án đúng và trắc nghiệm đúng sai, gồm 4 câu hỏi, mỗi câu 1 điểm. Đặc biệt, phần trắc nghiệm đúng/sai là điểm mấu chốt. Mỗi câu hỏi này có 4 ý (a), (b), (c), (d) và yêu cầu thí sinh trả lời đúng - sai cả 4 ý.

Cách tính điểm cho dạng này rất chi tiết: trả lời chính xác 1 ý: 0,1 điểm; trả lời chính xác 2 ý: 0,25 điểm; trả lời chính xác 3 ý: 0,5 điểm; trả lời chính xác 4 ý: 1 điểm.

Điều này đồng nghĩa với việc, để đạt điểm tối đa ở một câu trắc nghiệm đúng/sai, thí sinh phải trả lời đúng tất cả 4 ý. Xác suất đánh ngẫu nhiên đạt điểm tối đa chỉ là 1/16, nhỏ hơn 4 lần so với dạng thức trắc nghiệm nhiều lựa chọn truyền thống. Điều này đã hạn chế đáng kể việc khoanh bừa vẫn có thể trúng đáp án.

Dạng 3: Câu hỏi dưới dạng trả lời ngắn (điền đáp số), gồm 6 câu hỏi, mỗi câu 0,5 điểm. Dạng này yêu cầu thí sinh phải tự tính toán và điền đáp số chính xác, không có lựa chọn sẵn để khoanh.

Sự thay đổi này, đặc biệt là với các câu hỏi đúng/sai và điền đáp số, đã làm giảm đáng kể cơ hội ăn may từ việc khoanh bừa. Thí sinh buộc phải có kiến thức vững chắc và kỹ năng giải quyết vấn đề thực sự để đạt điểm. Việc không nắm vững kiến thức, kết hợp với thói quen dựa dẫm vào may rủi, đã khiến nhiều em không thể đạt được số điểm tối thiểu và dẫn đến điểm liệt.

Môn Ngữ văn ra đề ngoài sách giáo khoa

Đối với môn Ngữ văn, đề thi sử dụng ngữ liệu hoàn toàn ngoài sách giáo khoa. Trong khi nhiều năm trước, đề Ngữ văn thường xoay quanh các tác phẩm đã được học trong chương trình, thì năm nay, việc đưa ngữ liệu mới lạ, chưa từng xuất hiện trong sách giáo khoa, đã tạo ra một sức ép lớn cho thí sinh.

Điều này đòi hỏi thí sinh không chỉ nắm vững kiến thức văn học mà còn phải có khả năng đọc hiểu, phân tích, cảm thụ văn bản một cách độc lập và sáng tạo.

Đối với những thí sinh có khả năng tư duy và cảm thụ hạn chế, hoặc quen với việc học thuộc lòng, việc đối mặt với ngữ liệu mới hoàn toàn có thể khiến các em lúng túng, không biết cách triển khai bài viết, dẫn đến kết quả thấp, thậm chí là điểm liệt.

Đề Toán và Tiếng Anh phân hóa cao

Một yếu tố khác góp phần vào số lượng điểm liệt, đặc biệt ở môn Toán và Tiếng Anh, là mức độ phân hóa cao của đề thi. Đề thi được thiết kế không chỉ để kiểm tra kiến thức cơ bản mà còn có những câu hỏi khó, đòi hỏi tư duy sâu, kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp và vốn từ vựng, ngữ pháp vững chắc.

Việc phân hóa cao nhằm mục đích chọn lọc những thí sinh xuất sắc cho các bậc học cao hơn, nhưng đồng thời cũng tạo ra thử thách lớn cho những học sinh có học lực trung bình hoặc yếu. Những câu hỏi khó, yêu cầu vận dụng linh hoạt kiến thức, có thể khiến các em "bó tay" nếu không đủ năng lực để tiếp cận.

Nhìn chung, gần một ngàn thí sinh bị điểm liệt trong kì thi tốt nghiệp năm nay không chỉ là một con số thống kê, mà là một hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà trường trung học phổ thông, từ việc giảng dạy, học tập đến cách thức ra đề và đánh giá.