Quảng Ninh: Đình Trà Cổ - Móng Cái được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt

Ngày 24/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký quyết định số 1225/QĐ-TTg về việc xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt đối với đình Trà Cổ.

Quyết định nêu rõ xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt đối với di tích kiến trúc – nghệ thuật đình Trà Cổ - thành phố Móng Cái – Tỉnh Quảng Ninh. Khu vực bảo vệ di tích được xác định theo biên bản và bản đồ các khu vực bảo vệ di tích trong hồ sơ.

Quyết định cũng nêu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp nơi có di tích được xếp hạng trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Đây là một sự kiện có ý nghĩa thiết thực và là niềm vui của cán bộ, đảng viên quân và nhân dân các dân tộc thành phố Móng Cái nhân dịp chào mừng kỷ niệm 15 năm thành lập Thành phố Móng Cái và chào mừng 60 năm ngày thành lập Tỉnh Quảng Ninh (30/10/1963-30/10/2023).

Di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu

Đình Trà Cổ là một trong những di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu đã được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích cấp Quốc gia từ năm 1974.

Theo truyền thuyết và theo các sắc phong hiện đang lưu giữ tại đình, đình Trà Cổ thờ các vị Thần Thành hoàng làng là: Ngọc Sơn Trấn Hải Đại Vương Tôn Thần, Huyền Quốc Lã Thái Uý Tôn Thần (Thái uý Lý Thường Kiệt), Không Lộ Giác Hải Đại Vương Tôn Thần (Thiền sư Không Lộ và Thiền sư Giác Hải), Bạch Điểm Tước Đại Vương Tôn Thần, Quảng Trạch Đại Vương Tôn Thần, Nhân Minh Đại Vương Tôn Thần. Bên cạnh việc thờ các vị Thành hoàng trong Hậu cung, ngoài Đại đình ở hai hồi còn phối thờ các vị Tiên công có công khai hoang lập làng.

Về niên đại của đình Trà Cổ, đến nay chưa tìm thấy các căn cứ lịch sử, khoa học khẳng định niên đại chính xác của đình Trà Cổ, có nhiều ý kiến được đưa ra, sớm nhất là vào khoảng thế kỷ thứ XV. Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm kiến trúc còn lưu giữ được, có thể phỏng đoán đình Trà Cổ được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII - đầu thế kỷ XVIII. Di tích được đánh giá là một trong những ngôi đình cổ, có bề dày lịch sử, văn hóa, có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật của khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, đã kế thừa được những tinh hoa nghệ thuật của cả một giai đoạn lịch sử.

Năm 2014, di tích được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh công nhận là 1 trong 15 điểm tham quan du lịch của Thành phố Móng Cái và được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo triển khai công tác lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt.

Đình Trà Cổ đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, xong vị trí và kiến trúc vẫn được giữ nguyên. Ngôi đình hiện nay có diện tích khuôn viên rộng khoảng 1.200m, thuộc phường Trà Cổ, gồm các hạng mục: cổng, đình, sân vườn, nhà thủ từ, am hóa sớ, nhà vệ sinh, tường bao. Đình quay hướng Nam ghé Đông tầm nhìn hướng phía biển.

Lễ hội Đình Trà Cổ cũng là một hoạt động văn hóa truyền thống được phục dựng và duy trì tổ chức thường niên từ năm 1993. Việc tổ chức lễ hội truyền thống đình Trà Cổ nhằm tưởng nhớ công ơn của các vị tiền nhân, các vị anh hùng dân tộc đã có công dựng làng, lập ấp, đánh đuổi giặc ngoại xâm; giáo dục truyền thống cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Đồng thời, đây cũng là dịp để quảng bá các giá trị của di tích và lễ hội đình Trà Cổ nói riêng và các nét đẹp văn hóa của thành phố Móng Cái nói chung đến du khách trong và ngoài nước.

Năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 4590/QĐ-BVHTTDL ngày 20/12/2019 về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, theo đó, vinh danh lễ hội đình Trà Cổ là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Sự kiện này là mốc son to lớn trong hành trình bảo tồn, phát huy giá trị của di sản; là sự ghi nhận, tôn vinh những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng của lễ hội đình Trà Cổ; để di sản tiếp tục được tỏa sáng trong dòng chảy văn hóa của dân tộc.

Theo bà Phạm Thị Oanh, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin thành phố Móng Cái, xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di tích đình Trà Cổ, trong thời gian qua, công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di tích gắn với việc phát triển điểm đến, sản phẩm du lịch văn hóa đã được Thành phố Móng Cái tập trung thực hiện.

Từ năm 2014 Đình Trà Cổ được Ủy ban nhân sân Tỉnh công nhận là 1 trong 15 điểm du lịch của Thành phố Móng Cái; năm 2015 lễ hội đình Trà Cổ đã được nâng cấp tổ chức với quy mô cấp Thành phố. Cùng với đó, Ban quản lý di tích đình Trà Cổ được thành lập và thường xuyên được kiện toàn đã góp phần đưa các hoạt động tại đình Trà Cổ đi vào nền nếp; công tác chỉnh trang khuôn viên, bảo vệ cảnh quan, môi trường, việc thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh được Ban quản lý di tích chú trọng thực hiện và cụ thể bằng các nội quy, hướng dẫn nhân dân và du khách.

Công tác phối hợp với các đơn vị truyền thông nhằm tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về đình Trà Cổ cũng được tập trung thực hiện và đạt được hiệu quả, hình ảnh đẹp về vùng đất con người và di tích đình Trà Cổ đã được quảng bá rộng rãi đến du khách trong và ngoài nước. Việc bảo tồn, phát huy giá trị tích đình Trà Cổ gắn với phát triển điểm đến du lịch đã được định hình, khẳng định thương hiệu, điểm đến đình Trà Cổ trên bản đồ du lịch thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh. Trung bình hằng năm, đình Trà Cổ đón trên 20.000 lượt khách đến tham quan, chiêm bái.