Người Việt mình lạ thật!

Những ngày qua trên mạng xã hội và báo chí chính thống đăng bài, đưa tin về nhiều lĩnh vực, tôi chỉ nói đến một góc cạnh nhỏ thôi là thái độ trước việc doanh nghiệp tư nhân kinh doanh và đầu tư ra nước ngoài, bởi thấy nhiều người Việt mình rất lạ.

Cái lạ này không phải bây giờ mới xuất hiện mà hình như nó có từ rất lâu trong tư duy của không ít người Việt, có thể gần 100 năm nay và vài ba thập kỷ gần đây – kể cả khi gần đây kinh tế của nước nhà đang phát triển.

Cái "lạ" đó là gì?

Xin thưa, bất cứ thành/bại của doanh nghiệp tư nhân nào cũng được/bị săm soi, mổ xẻ một cách "kỹ càng", đôi khi còn quá thể đáng như soi kính hiển vi theo kiểu nhìn chỗ nào cũng đầy vi trùng.

Khi Vingroup sản xuất ô tô điện Vinfast và xuất khẩu sang Mỹ, lên sàn ở Mỹ

Trên mạng xã hội không ít người thiếu thiện chí luôn coi sự thành công của doanh nghiệp tư nhân là có "vấn đề", doanh nghiệp tư nhân thường bị mặc định là vi phạm luật pháp, là xấu xa, là bỉ ổi. Gần đây nhất là họ bình luận đầy hằn học khi Vingroup sản xuất ô tô điện Vinfast và xuất khẩu sang Mỹ, lên sàn ở Mỹ…

Tính tương hỗ, bao dung và hỗ trợ trong một bộ phận cộng đồng người Việt phải chăng đã bị "đánh cắp"? Phải chăng chất tử tế, thiện lương của một bộ phận chúng ta đã bị tẩy trắng nên mất niềm tin với tất cả, với cả chính mình.

Theo tôi, đó là tình trạng rất xấu và có tên hẳn hoi!

Thử hỏi thật lòng mình và tự trả lời một cách sòng phẳng nhất: Nếu như không có những doanh nghiệp tư nhân như Vingroup, Sungoup, Sovico, Mường Thanh, Vietjet, Thaico Group,... và nhiều doanh nghiệp khác thì làm sao hàng trăm ngàn người dân có công ăn việc làm, hàng trăm khu đô thị, nhà máy mọc lên và nhiều người yếm thế trong xã hội không còn yếm thế?

Đành rằng mặt phải và trái có khác nhau nhưng khi mặt trái là gian lận, là vi phạm pháp luật thì họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Và thực tế, những doanh nghiệp tư nhân làm ăn gian dối, lừa đảo, chiếm đoạt tiền của dân, chiếm đoạt tiền của của Nhà nước, đã và đang bị pháp luật trừng trị.

Ở đây cần sòng phẳng, công bằng trong đánh giá. Dù doanh nghiệp nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân, đã vi phạm pháp luật thì phải bị xử lý như nhau. Không thể có lối tư duy ấu trĩ rằng doanh nghiệp tư nhân là xấu, doanh nghiệp nhà nước là tốt. Chúng ta cũng thấy rất nhiều doanh nghiệp tư nhân làm ăn rất tốt, tuân thủ pháp luật, đem lại lợi ích cho dân, cho nước. Chúng ta cũng thấy không ít doanh nghiệp nhà nước nắm giữ rất nhiều tài nguyên, khoáng sản, đất đai, nhưng người lãnh đạo doanh nghiệp không có tài, có đức, làm ăn thua lỗ, gây thiệt hại cho đất nước. Những doanh nghiệp này tồn tại tình trạng tham nhũng, tham ô, thua lỗ. Và hệ lụy là ngân sách nhà nước gánh chịu, tiền thuế của dân bị tước đoạt, người lao động bị mất việc làm…

Vinfast thành công tại thời điểm lên sàn Nasdaq tại New York là sự khởi đầu của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tham gia vào lĩnh vực công nghệ cao thời 4.0. Và đương nhiên, dù là khởi đầu đáng mừng nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Mong rằng các bạn và tôi, kể cả các cơ quan truyền thông nếu không hiểu về IPO (Initial Public Offering - việc chào bán chứng khoán lần đầu tiên ra công chúng) và sàn chứng khoán tại Hoa Kỳ thì không nên mạn đàm quá sâu, không nên đem tâm lý vùi dập phũ phàng đạp vào đầu người ta, ngược lại cũng không nên "nổ" quá lớn, nổ quá kêu, coi đó là... siêu đẳng gì gì đó!

Thiết nghĩ, chỉ có thị trường "chứng khoán" ngoài hành tinh sau một đêm mới có thể kiếm được lãi gần 40 tỷ đô la Mỹ. Thực tế minh chứng rằng các tỷ phú thiên tài như Bill Gate, như Elon Musk,  Mark Zuckerberg,... cũng không thể có được điều đó, bởi vì kiếm được 1 đô la Mỹ ở nước ngoài là cực kỳ gian nan.

Điều đó cũng có nghĩa là: Khi có những bước đi ban đầu thành công của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam ở nước ngoài (ví dụ như Vinfast), chúng ta là người Việt Nam đúng ra là phải mừng, phải động viên chia sẻ; đồng thời cũng không được pháo "nổ" tung trời, rồi  "lên đồng" rằng doanh nghiệp Việt Nam "chiếm được thế giới đến nơi rồi"!

Chúc mừng Vinfast – Vingroup, và mong Việt Nam có nhiều doanh nghiệp tư nhân lên sàn tại Hoa Kỳ hơn nữa. Và cũng rất mong tỷ phú Phạm Nhật Vượng cùng các cộng sự luôn cẩn trọng, chắc chắn và chiếm giữ được thị phần trên thị trường ô tô điện tại Mỹ và thế giới. Mong Vinfast làm chủ công nghệ lõi (core software) của Electric Car tương lai gần... Mong rằng bước đi ban đầu và thành công của Vinfast – Vingroup không phải chỉ là uy tín thương hiệu của một doanh nghiệp mà còn là uy tín thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế!

Mỗi chúng ta hãy ngoảnh đầu lại, nhìn lại chính mình để xem xét và cân nhắc việc ủng hộ hay chê bai các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đang rất nỗ lực vươn lên giữa muôn vàn khó khăn của đất nước và thế giới hiện nay.

Đó là điều đúng đắn mà chúng ta nên làm trước sự kiện của Vinfast tại Mỹ vừa rồi.