Mỹ bắn hạ khinh khí cầu của Trung Quốc, quan hệ Mỹ - Trung thêm căng thẳng

Mỹ cáo buộc Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng chủ quyền quốc gia

Trước đó, theo Tân Hoa Xã, ngày 3/2/2023, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã thông báo, do ảnh hưởng của gió Tây ôn đới và khả năng tự điều khiển hạn chế, một khinh khí cầu dân sự của nước này đã đi chệch hướng và bay vào không phận Mỹ. 

Trung Quốc khẳng định đây là khí cầu được sử dụng cho mục đích nghiên cứu khoa học, chủ yếu là nghiên cứu khí tượng.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cáo buộc khinh khí cầu này là 1 thiết bị do thám và Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Mỹ và luật pháp quốc tế.

Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh bắn hạ khinh khí cầu hôm 1/2/2023. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã khuyến nghị nên đợi đến khi khinh khí cầu di chuyển ra ngoài biển để hạn chế thương vong cho người dân khỏi những mảnh vỡ rơi xuống từ độ cao hàng nghìn mét khi thiết bị bay này bị bắn hạ.

Theo Fox News, một quan chức cấp cao cho biết quân đội Mỹ đã sử dụng máy bay phản lực F-22 từ căn cứ không quân Langley ở bang Virginia và bắn hạ khinh khí cầu một phát duy nhất. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định đây là hành động "có chủ ý và hợp pháp" nhằm đáp trả sự vi phạm "không thể chấp nhận được" của Trung Quốc đối với chủ quyền của Mỹ.

Trước khi khinh khí cầu của Trung Quốc bị bắn rơi, Cục hàng không liên bang Mỹ đã ra lệnh cấm bay tại 3 sân bay ở hai bang Bắc và Nam Carolina. Lệnh cấm này đã được gỡ bỏ ngay sau khi khinh khí cầu bị bắn rơi. 

Theo Washington Post, hiện chưa có nhiều phương pháp cụ thể để xác định mục đích của khinh khí cầu Trung Quốc bay trên không phận Mỹ. Các chuyên gia cho biết bước đầu để xác định nó có phải khinh khí cầu do thám hay không phải thu giữ các thiết bị lắp trên khí cầu. 

Theo CNN, nhiều tàu Hải quân và Cảnh sát biển Mỹ đang bảo vệ khu vực nơi chiếc khinh khí cầu do thám Trung Quốc bị bắn rơi. Các lực lượng này sẽ triển khai công tác tìm kiếm, thu gom những mảnh vỡ từ khinh khí cầu tại Bắc và Nam Carolina và sẽ tiến hành khôi phục các thiết bị do thám (nếu có) từ chúng.

Trung Quốc khẳng định tôn trọng luật pháp quốc tế

CNN đưa tin, Trung Quốc phản đối mạnh mẽ việc Mỹ sử dụng vũ lực tấn công thiết bị dân sự. 

Theo đó, trong tuyên bố sáng ngày 5/2/2023, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết phía Trung Quốc đã nhiều lần thông báo cho Mỹ rằng khinh khí cầu được sử dụng cho mục đích dân sự và thiết bị này tiến vào Mỹ với lý do bất khả kháng. Trung Quốc đã yêu cầu Mỹ xử lý vụ việc một cách bình tĩnh, chuyên nghiệp và kiềm chế. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ cũng tuyên bố rằng khinh khí cầu sẽ không gây ra mối đe dọa quân sự nào đối với lực lượng mặt đất.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định nước này luôn tôn trọng luật quốc tế và sẽ không xâm phạm lãnh thổ và không phận của quốc gia có chủ quyền. Đồng thời, “Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty có liên quan, đồng thời bảo lưu quyền đưa ra các phản ứng cần thiết hơn nữa.”

Vụ việc đã làm căng thẳng thêm quan hệ Mỹ - Trung, đe dọa nỗ lực "hâm nóng" quan hệ ngoại giao giữa hai nước vốn đã xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua. Truyền thông Mỹ đưa tin Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken hoãn chuyến thăm đến Trung Quốc dự kiến diễn ra ngày 4 - 5/2/2023 để đàm phán nhằm giảm căng thẳng Mỹ - Trung.

Ngoại trưởng Blinken dự kiến sẽ là nguyên thủ cấp cao đầu tiên của Mỹ đến thăm Trung Quốc kể từ năm 2018. Chuyến thăm là một phần của thỏa thuận giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm tăng cường quan hệ cấp cao. 

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết chưa có thông báo chính thức nào về chuyến thăm này đồng thời cáo buộc một số chính trị gia và phương tiện truyền thông Mỹ đang đánh giá sai tình hình và lợi dụng vụ việc khinh khí cầu để làm mất uy tín của Trung Quốc.