Sách, báo đã nói quá nhiều về "hiện tượng" Lữ Thành Long - Chủ tịch MISA, ông chủ của một công ty phần mềm nổi tiếng ra đời cách đây mấy chục năm bởi 2 sinh viên vừa mới tốt nghiệp đại học. 

Khí chất của người đàn ông xứ Thanh là gì?

Một người đàn ông xứ Thanh có những đặc điểm điển hình nào? Có những vùng đất là nơi bắt đầu của khí chất của con người được sinh ra ở đó. Thanh Hóa là một vùng đất như thế - vùng đất giao thoa giữa núi non trùng điệp, biển cả mênh mông và những con sông đầy ghềnh thác nhưng cũng êm đềm mang nặng phù sa. Mỗi tấc đất nơi ấy chứa đựng sự cứng cỏi, bền bỉ, không hoa mỹ nhưng đầy kiêu hãnh. Những con người sinh ra và trưởng thành trong miền đất ấy thường mang trong mình dáng vẻ thô ráp và kiên cường, cứng rắn nhưng thủy chung, giản dị nhưng không bao giờ lùi bước. Nói cách khác, sự khô ráp ấy là nơi cất giấu một trái tim ấm áp, một tinh thần kỷ luật và một khát vọng không dễ bị khuất phục trước khó khăn.

Người đàn ông bước ra từ đất xứ Thanh - nơi có có những dãy núi già sừng sững chắn che gió Lào, nơi đối mặt với bão từ phía biển - để đi xa xứ, họ mang theo trong mình cả mùi đất từ luống cày, cả giọng quê thô ráp, và hơn cả là khí chất quật cường của vùng đất mà đất rắn đanh như đá, cây mọc lên phải cứng cỏi như cây tre hoặc như phi lao vùng cát ven biển.

Chính vì sinh ra từ vùng đất sỏi đá nên muốn tồn tại con người ta phải coi chuyện làm việc cực nhọc như một tiêu chí sống còn. Người đàn ông xứ Thanh đi ra lập nghiệp có thể làm việc quần quật từ sớm tinh mơ đến tối mịt, như thể trong từng giọt mồ hôi rơi xuống là từng lời nhắc nhở: "Mình không thể thua kém ai". Có lúc cuộc đời vần vũ, họ nhiều khi bị dồn vào chỗ dường như không lối thoát, nhưng bản tính quật cường, chịu gian khổ giúp họ đứng vững, bám vào đời như cây phi lao ở Sầm Sơn bám cát làng biển để tồn tại, để chắn che gió bão.

Họ thương yêu gia đình rất nhiều, nhưng chẳng mấy khi nói được những lời hoa mỹ, dễ nghe. Những người đàn ông xứ Thanh ấy có cách yêu cũng thô ráp như tính cách của họ: Yêu bằng hành động làm cái gì đó có ích cho người thân hơn là những lời chào hỏi êm ái nơi đầu môi. Phía trong cái dáng vẻ rắn rỏi của họ, luôn có một vùng tâm thức và tâm hồn mềm mại, thân thuộc - đó là gia đình, là quê hương, không gì phủ lấp được. Tình yêu gia đình, quê hương vì thế mà dồn lại trong lòng họ như mạch nước ngầm, lặng lẽ nhưng chẳng bao giờ cạn.

Trong ứng xử, họ thẳng thắn nhiều khi đến mức gây hiểu lầm cho người đối diện. Ghét sự vòng vo, ghét sự giả lả, nên giữa đất khách họ sống nghĩa khí: đã quý ai thì quý hết lòng, đã hứa điều gì thì làm cho bằng được, đã đặt ra mục tiêu thì kiên định, kiên trì làm đến cùng. Nhưng cũng chính cái sự thẳng tính và kiên định ấy đôi khi làm người khác cho rằng họ "khó gần", "dữ dằn". Và ở mức độ nào đó họ bị coi là "bảo thủ" khi không chịu thay đổi mục tiêu đã chọn.

Người đàn ông Thanh Hóa vì "chiến đấu" với cuộc sống vốn không có ngoại lệ, "chiến đấu" với chính mình trong gian khó mà có những phút giây nóng tính làm tổn thương người khác. Và cũng như người thường chúng ta, họ không ít những phút giây mỏi mệt, chán chường. Nhưng họ im lặng trước buồn tủi, chọn cách làm việc nhiều hơn, làm việc đến mức thô bạo, để khỏa lấp nỗi trống vắng trong lòng, để vượt qua nỗi chán chường.

Đứng trước nguy cơ thất bại và trước những lời dè bỉu của người đời, chất sĩ diện và lòng tự trọng của người đàn ông khiến họ gồng mình để có sức lực vượt lên mức bình thường, thậm chí gấp nhiều lần khả năng bình thường để không thể thua kém ai!

Xa quê, họ dẫu mang theo nhiều thói quen gai góc, nhưng càng đi lại càng thấy thương nhớ quê nhà, thương cha mẹ già, thương bữa cơm có bát canh cua đồng, cà muối xổi, bát mắm tép mẹ ướp. Bởi sau tất cả, người đàn ông Thanh Hóa vẫn chỉ là một người con trai đi xa, lầm lũi kiếm tìm một cuộc sống tốt hơn cho những người họ yêu, và với một số người với tâm thế rộng hơn, lớn hơn là làm một cái gì đó cho đời, để cuộc đời họ không tẻ nhạt.

Trong những đặc điểm điển hình về tính cách người đàn ông Thanh Hóa mà tôi vừa đề cập, Lữ Thành Long hầu như đã "hội đủ"!

Lữ Thành Long - Chủ tịch Công ty Cổ phần MISA, sinh năm 1972 (tuổi Tí). Theo quan niệm dân gian, người tuổi Tí thông minh, nhanh nhẹn, quyết đoán, kiên định mục tiêu, thực dụng và cẩn trọng trong kinh doanh, cùng với đó là tính chăm chỉ, kiên trì, sở hữu khả năng giao tiếp xuất sắc…"Soi" vào suốt quá trình sáng lập và điều hành MISA 30 năm qua, quả đúng là Lữ Thành Long hội đủ những tính cách và phẩm chất đó.

Trong một bài báo về MISA, tôi đã viết như thế này (tôi không muốn thay đổi quan điểm đánh giá nên dẫn nguyên văn):

"Cùng làm việc ở Hà Nội, tôi quen biết và chơi thân với Lữ Thành Long vài chục năm nay. Chúng tôi chơi với nhau không vụ lợi, không ràng buộc lợi ích, không nhờ vả; chơi với nhau chỉ vì quý mến nhau và cùng là đồng hương xứ Thanh. Long có gì đó cuốn hút từ ánh mắt luôn sáng lấp lánh, chứa đựng nhiều kế hoạch, ý tưởng mới. Mỗi lần anh em gặp nhau, tôi lại nhìn thấy những cái mới ở Long. Gương mặt góc cạnh, phong cách xù xì nhưng Long cũng có đủ độ khiêm tốn trước những bậc đàn anh như tôi.

Văn phòng đầu tiên của MISA được đặt tại phòng ngủ của Long ở phố Đội Cấn, nơi Long và Nguyễn Xuân Hoàng (nay đang là Phó Chủ tịch MISA) đã làm việc xuyên ngày, xuyên đêm để tạo ra các sản phẩm và ý tưởng sáng tạo đặt nền móng cho tương lai của MISA. Căn phòng ngủ chật hẹp ấy không bó chặt được các ý tưởng của những nhà sáng lập MISA. Những cái đầu nóng bỏng chụm lại trong căn phòng chật hẹp tạo thành ngọn lửa thổi bùng khát vọng và triết lý kinh doanh.

Tên gọi MISA là viết tắt của "Management Information System for Accounting" (Hệ thống Thông tin quản lý cho Kế toán), mang ý nghĩa sâu sắc về mục tiêu và hướng phát triển của công ty. MISA gợi nhớ đến con gấu linh vật Misha của Olympics 1980. Biểu tượng đầu tiên của phần mềm chính là hình ảnh con gấu, nhưng do khó khăn trong việc thiết kế, Long và Hoàng đành phải chọn icon có sẵn - hình ảnh con gấu Panda, mang dấu ấn đặc thù cho thương hiệu.

Mưa hay nắng đều có thì, có vụ, không có gì tự nhiên mà có. Trời đất phải hội đủ các điều kiện lượng và chất mới có mưa. Kinh doanh cũng vậy, không có khát vọng, không có nghị lực, không có lao động miệt mài, kiên trì học ở đời, học ở người đi trước và học ở bạn bè, không có những năm tháng đối đầu với thất bại, và không có thêm chút may mắn nữa, thì không thành công. MISA cũng không ngoại lệ. Lữ Thành Long - người sáng lập MISA, và những đồng sự cũng không hề ngoại lệ...

…Tốt nghiệp đại học mà cứ đi làm thuê kiểu mùa vụ, Long cảm nhận cuộc sống như vậy thật vô nghĩa, thật lãng lãng phí. Bao nhiêu năm đèn sách, bao nhiêu tháng "sáng tạo" cái này cái kia để rồi dài cổ ngồi chờ được giao việc thì thật là vô lý. Hoàn cảnh đó đã đẩy Long và Hoàng vào tình huống rất nguy hiểm nhưng cũng rất hấp dẫn: không được giao việc thì tự tìm việc! Thế là khởi nghiệp. Khi bị "thất nghiệp", trong đầu Long cứ có cái gì đó cụ cựa. Khát vọng ban đầu có vẻ mơ hồ, mông lung nhưng dần hình thành rõ nét. Làm cái gì đó, thé rồi "cái gì đó" đã dần hiện ra cụ thể. Và MISA ra đời vào ngày 25/12/1994!"…

Như đã nói, Lữ Thành Long - người sáng lập và là Chủ tịch MISA, hội đủ những đặc điểm (gọi là phẩm chất cũng đúng) tính cách người đàn ông xứ Thanh! Từ quê xứ Thanh ra Hà Nội sống cùng cha, Lữ Thành Long quen với việc phải cố gắng gấp đôi trong cuộc sống và học tập nếu muốn đạt được kết quả. Chính sự rèn luyện bắt buộc đó đã tạo nên nền tảng tinh thần cho hành trình mà sau này ông bắt đầu, một hành trình đầy thử thách nhưng cũng đầy hấp dẫn: Hành trình xây dựng MISA.

Những năm đầu của thập niên 1990, khi Việt Nam còn đang dò dẫm bước vào thời kỳ đổi mới, công nghệ thông tin vẫn là khái niệm xa lạ với nhiều người. Máy tính cá nhân là điều xa xỉ, phần mềm quản trị càng là thứ xa vời. Trong bối cảnh ấy, lựa chọn "làm công nghệ" là liều lĩnh bước chân vào vùng đất ít ai khai phá – vùng đất rất nhiều rủi ro và đôi khi chỉ cần một cơn gió lạ cũng đủ khiến mọi nỗ lực bị cuốn đi. Nhưng Lữ Thành Long lại nhìn thấy cơ hội, một cơ hội không dành cho sự an toàn, mà dành cho những người sẵn sàng đi tiên trong trong gió bão. Khi nhiều người còn nghi ngại, Long đã có niềm tin gần như xác tín rằng công nghệ sẽ thay đổi phương thức vận hành của xã hội. Thay vì đi theo những con đường dễ đoán định, Long chọn một hướng đi khác: hướng đi độc lập, táo bạo và đầy thách thức.

Những ngày đầu xây dựng MISA, Lữ Thành Long không hề có nhà xưởng rộng rãi, không có văn phòng lộng lẫy, không có đội ngũ nhân lực đông đảo. Ở đó chỉ có sự quyết tâm không gì cản được của hai sinh viên vừa mới ra trường: Lữ Thành Long và Nguyễn Xuân Hoàng. Và lớn hơn tất cả, là khát vọng sáng tạo và khát vọng phụng sự! Long lúc đó tin rằng phần mềm không chỉ đơn giản là sản phẩm công nghệ, mà còn là công cụ giúp xã hội vận hành minh bạch hơn, hiệu quả hơn.

Những gì 2 chàng sinh viên viết ra lúc đó không chỉ là kỹ thuật, mà còn là tinh chất trí tuệ của những người miệt mài với niềm tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể tự làm ra những sản phẩm công nghệ chất lượng cao. Trong thời buổi khó khăn, người ta có thể lựa chọn bỏ cuộc để an toàn, nhưng Lữ Thành Long thì không. Long kiên định giữ vững mục tiêu, từng chút một mày mò và vun đắp gây dựng nền móng cho MISA như người gieo hạt vào mảnh đất khô cằn: gieo bằng niềm tin, tưới bằng mồ hôi, nuôi dưỡng bằng khát vọng!

Lữ Thành Long xây dựng và phát triển MISA bằng trí tuệ, lòng kiên định và tinh thần phụng sự! Trải qua hơn ba thập kỷ, MISA từ một công ty nhỏ đã lớn mạnh trở thành một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu của Việt Nam, cung cấp phần mềm và nền tảng số cho hàng triệu người dùng trên cả nước và quốc tế.

Đằng sau sự phát triển này không chỉ là câu chuyện của công nghệ. Đó còn là câu chuyện về một triết lý làm nghề và một tinh thần lãnh đạo nhất quán của người đứng đầu: đặt lợi ích xã hội lên trước lợi ích doanh nghiệp, đặt lợi ích tập thể lên trước lợi ích cá nhân.

Lữ Thành Long nhận thức rất rõ: Muốn phát triển bền vững thì sản phẩm phải phục vụ được nhu cầu thật của xã hội. MISA không chạy theo trào lưu, không làm công nghệ "hời hợt" kiểu làm màu đang tràn lan hiện nay, không dùng mỹ từ để thu hút người dùng. MISA xây dựng sản phẩm bằng sự kiên trì và sự hiểu biết sâu sắc về những gì xã hội cần, giải quyết những nhu cầu thiết yếu, kết nối và giải phóng thủ tục rườm rà và phức tạp trong vận hành công việc của người dân và cơ quan, doanh nghiệp. Việc phát triển phần mềm kế toán, quản trị doanh nghiệp, quản lý giáo dục, hành chính công… không chỉ là cung cấp giải pháp, mà còn là một cách để góp phần tạo ra nền móng dữ liệu cho chuyển đổi số quốc gia. Vì thế, MISA đã trở thành một phần của cả hệ thống và quá trình cải cách hành chính, của sự minh bạch hóa các hoạt động công, của sự chuyên nghiệp hóa trong doanh nghiệp. Tinh thần phụng sự - phải xuất phát từ chính con người.

Đối với Lữ Thành Long, tinh thần lãnh đạo phải là dẫn đường bằng sự bình tĩnh nhưng quyết đoán và có niềm tin. Trong nhiều tổ chức, lãnh đạo được hiểu là người điều khiển. Nhưng ở MISA, lãnh đạo là người mở đường và trao quyền. Lữ Thành Long không quản trị nhân sự bằng sự áp đặt, mà chủ yếu bằng định hướng chuẩn và bằng niềm tin. Ông không tạo ra môi trường để người ta sợ sai, mà tạo ra môi trường để người ta dám thử sức, dám đánh cược.

Tinh thần lãnh đạo của Lữ Thành Long thể hiện rõ trong mấy điểm sau: Trao quyền để mỗi người trở thành phiên bản mạnh nhất của chính mình; Bình tĩnh trước mọi biến động để tìm ra bước đi chuẩn khoa học; Lãnh đạo bằng hành động hiệu quả, không bằng khẩu hiệu; Nhìn thấy giá trị lâu dài từ những điều nhỏ nhất.

Lữ Thành Long tin rằng một tập thể mạnh được tạo nên từ những con người mạnh. Bởi vậy, ông trao quyền cho đội ngũ của mình chủ động, sáng tạo và quyết định chứ không yêu cầu họ phải hoàn hảo, ông chỉ cần họ tiến bộ mỗi ngày - giống như ông, ông phải tự tiến bộ mỗi ngày.

Thời cuộc thay đổi liên tục, công nghệ thay đổi từng ngày. Nhưng trong mọi biến động, Lữ Thành Long dù rất sốt ruột, rất phấn khích nhưng lại luôn giữ sự bình tĩnh với tinh thần không lay chuyển. Chính sự bình tĩnh ấy giúp tập thể MISA vững vàng khi đối diện các thách thức mới. Long có tư duy mạch lạc, khoa học và cũng gắn với cảm xúc nhưng hiếm khi nói những điều hoa mỹ. Thay vào đó, ông thể hiện sự cam kết của mình bằng những hành động cụ thể: làm việc liên tục, tự kỷ luật, giữ lời hứa, và đặt trách nhiệm phụng sự lên hàng đầu. Ông và đội ngũ của ông luôn chịu khó quan sát nhu cầu của xã hội, lắng nghe phản hồi của người dùng, để từ đó hiểu rằng: giá trị bền vững được tạo dựng từ những sản phẩm phục vụ đời sống thật, hiệu quả thật chứ không phải là vẻ hấp dẫn của bao bì!

                  Triết lý sống: Giản dị, Kỷ luật và Tử tế!

Lữ Thành Long sống giản dị một cách...tự nhiên và thô ráp. Sự giản dị đó không phải là biểu hiện của sự cố ý khép mình, mà là sự tự giản dị tự nhiên và đó cũng là lựa chọn có chủ đích để giữ tâm trí sáng suốt và ổn định. Ông Long không tìm kiếm ánh hào quang của ánh đèn bên ngoài mà coi trọng phẩm chất tự thân - đó là chất lượng công việc và chất lượng con người.

Không có kỷ luật thì không thể đi đúng hướng đến mục tiêu. Không có kỷ luật thì không có thành công thật sự. Lữ Thành Long hiểu như vậy nên trong công việc, ông tự giữ kỷ luật đến mức nhiều người ngạc nhiên: luôn đúng giờ; luôn tôn trọng tiến độ; luôn theo sát mục tiêu; luôn cố gắng hoàn thành điều đã tuyên bố.

Tử tế như một giá trị cốt lõi và cũng tạo nên giá trị nhân văn. Ông hiều một chân lý giản dị nhưng không phải ai cũng làm được: Làm gì thì làm nhưng, trước hết phải tử tế. Vì thế, tử tế là nền tảng phát triển bền vững của MISA: tử tế với người dùng, tử tế với đồng nghiệp, tử tế với xã hội, rộng lớn hơn là với tư cách công dân là phải tử tế với quốc gia, dân tộc!

Ông Long quan niệm rằng công nghệ phải phụng sự con người. Trong nhiều diễn đàn, ông luôn nhấn mạnh rằng công nghệ là phải để phục vụ, công nghệ là công cụ giúp xã hội vận hành hiệu quả, người làm công nghệ phải là người phụng sự. Chính vì vậy ông Long theo đuổi loại công nghệ có ích - công nghệ giúp đơn giản hóa quy trình, giảm thời gian làm việc của con người, tăng minh bạch và nâng cao hiệu quả.

Tôi cho rằng Lữ Thành Long đã sớm nhận thức được vai trò của dữ liệu, do đó ông đã định hướng MISA phải trở thành doanh nghiệp tiên phong trong việc xây dựng hệ sinh thái dữ liệu, ngày nay có nghĩa vụ phục vụ chuyển đổi số quốc gia.

Trước đây, người ta hay "đe nẹt" rằng công nghệ là thứ gì đó cao siêu không phải ai cũng tiếp cận được. Nhưng công nghệ phải đến được với tất cả mọi người là xu hướng tất yếu và làm nên thành công của cá doanh nghiệp công nghệ. Từ trước, triết lý của Lữ Thành Long là bình dân hóa công nghệ, giúp mọi doanh nghiệp - dù lớn hay nhỏ, giúp cá nhân - dù là nhà trí thức hay người dân bình thường, có như thế mọi người đều có thể tiếp cận, sử dụng và hưởng lợi từ những nền tảng số.

Nói không quá rằng, Lữ Thành Long là một trong những người thắp lửa cho một thế hệ công nghệ Việt Nam. Có những người lãnh đạo doanh nghiệp tạo ra thành tựu, nhưng cũng có những người lãnh đạo doanh nghiệp tạo ra một thế hệ. Long thuộc trường hợp thứ hai. Ông không chỉ điều hành MISA mà ông truyền cảm hứng cho hàng nghìn kỹ sư, nhà quản trị, nhân viên trẻ trong MISA và các thế hệ sinh viên công nghệ ở các trường đại học. Dưới sự dẫn dắt của ông, nhiều thế hệ nhân sự của MISA đã trưởng thành, đã trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình, đã lan tỏa tinh thần làm công nghệ với tinh thần phụng sự tử tế ra ngoài xã hội.

Ngay từ đầu, Lữ Thành Long có niềm tin rằng: Con người Việt Nam có thể làm ra phần mềm của chính mình và Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên bằng trí tuệ. Ở góc nhìn tự cường, MISA không chỉ là một doanh nghiệp, đó là một trường học lớn, nơi các kỹ sư, nhà sáng tạo phầm mềm học cách làm việc, học cách trưởng thành, học cách cống hiến và học cách giữ gìn giá trị đạo đức trong thời đại số.

Hơn 30 năm qua,  Lữ Thành Long và MISA đã kiên trì hiện diện trong nhiều mặt của đời sống: Cả triệu doanh nghiệp dùng phần mềm kế toán, quản trị; rất nhiều cơ quan nhà nước sử dụng nền tảng hành chính công; hàng nghìn trường học dùng giải pháp giáo dục số; hàng triệu hộ kinh doanh chuyển từ sổ sách thủ công sang nền tảng số… Những đóng góp đó âm thầm nhưng bền bỉ từng ngày, giống như dòng nước nhỏ âm thầm và bền bỉ mài phẳng tảng đá.

Với nhiều người, công nghệ là những con chip lạnh lẽo, những thuật toán vô cảm không có ngoại lệ, những đường dây kết nối vô hình và lạnh tanh. Nhưng với cũng không ít người, trong đó có Lữ Thành Long, công nghệ có linh hồn - đó là linh hồn của sự phụng sự con người!

Do vậy, đến đây có thể tóm lược chân dung của Lữ Thành Long - một người con xứ Thanh trong thời đại số, đó là luôn có sự hòa quyện giữa các phẩm chất: Sự kiên cường của một người đàn ông có trí tuệ; Tinh thần sáng tạo của một kỹ sư công nghệ đầy khát vọng; Sự bình tĩnh và kiên định của người lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ giữa bối cảnh luôn biến đổi; Tấm lòng của người làm công nghệ có tinh thần phụng sự; Coi trọng danh dự của người  trí thức được sinh ra từ quê hương Thanh Hóa…

Nói ngắn gọn, đó là một doanh nhân thời đại mới: giản dị, thô ráp, thẳng thắn nhưng sâu sắc; trầm lặng, sâu lắng nhưng mạnh mẽ, kiên cường; hiện đại nhưng vẫn giữ được cội rễ văn hóa.

Giá trị của đời người là gì? Đã có quá nhiều cuốn sách, thậm chí có tính triết luận của các trường phái định nghĩa, định danh về giá trị của một đời người. Thực ra nói một cách giản dị và thực chất thì giá trị lớn nhất của đời người là là giá trị để lại cho xã hội cái gì có ích!

Khi nhìn lại hành trình của Lữ Thành Long và MISA, tôi thấy: Long không chỉ xây dựng một doanh nghiệp công nghệ mà ông góp phần xây dựng nền tư tưởng cho một thế hệ công nghệ Việt Nam, ít nhất là cho thế hệ công nghệ trong MISA. Bởi lẽ, Lữ Thành Long không chỉ tạo ra sản phẩm, mà tạo ra giá trị, không chỉ dẫn dắt MISA, mà còn dẫn dắt tinh thần làm nghề công nghệ trong thời kỳ mới, không chỉ thực hiện chuyển đổi số, mà còn truyền cảm hứng về trách nhiệm phụng sự và sự tử tế trong công nghệ.

Lữ Thành Long là một người đàn ông trí thức bước ra từ vùng đất Thanh Hóa, mang theo khát vọng, sự kiên cường, và đã dành trọn đời mình để tin vào điều tử tế: Công nghệ phải phục vụ con người và phụng sự đất nước. Và chính niềm tin ấy đã làm nên sự nghiệp của ông bền vững, sâu sắc và nhân văn. Đó cũng là lý do Lữ Thành Long xứng đáng được xã hội vinh danh - không chỉ bởi những thành tựu ông tạo ra, mà bởi những giá trị ông để lại cho đời!