Loạn tổ hợp xét tuyển đại học

Mùa tuyển sinh đại học năm 2025 có sự xuất hiện của nhiều tổ hợp xét tuyển "lạ đời", ít hoặc không liên quan đến ngành đào tạo. Có trường đại học sử dụng tới 20 tổ hợp xét tuyển cho một ngành, trong đó nhiều tổ hợp "lạ" khi không có môn học chính.

Cụ thể, trong 17 ngành đào tạo của Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, nhiều ngành tuyển sinh 11-12 tổ hợp, một số ngành lên tới 19-20 tổ hợp xét tuyển. Ví dụ, ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh có 20 tổ hợp; Toán ứng dụng có 19 tổ hợp. Riêng ngành Dược của trường này sử dụng cả tổ hợp không có môn Sinh học hoặc Hóa học, thay vào đó là các tổ hợp: Toán – Vật lý – Tiếng Anh; Toán – Vật lý – Công nghệ; Toán – Vật lý – Tin học.

Hoặc Trường Đại học Y dược (Đại học Đà Nẵng) dự kiến tuyển sinh ngành Hóa dược bằng tổ hợp Toán – Vật lý - Tiếng Anh (không có môn Hóa học như truyền thống). Tương tự, Trường Đại học Phan Châu Trinh sử dụng 5 tổ hợp cho ngành Y khoa và Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt, trong đó có tổ hợp Toán – Vật lý – Tiếng Anh; Toán – Vật lý – Hóa học.

Đáng chú ý Trường Đại học Đồng Tháp xét tuyển nhiều ngành sư phạm không có môn chính liên quan đến ngành học. Ví dụ, ngành Sư phạm Vật lý xét tuyển các tổ hợp: Toán – Ngữ văn - Tiếng Anh; Toán – Ngữ văn – Hóa học. Hoặc ngành Sư phạm Hóa học xét các tổ hợp: Toán – Ngữ văn - Vật lý; Toán – Ngữ văn - Tiếng Anh. Ngành Sư phạm sinh tuyển tổ hợp Toán – Ngữ văn – Hóa học.

Loạn tổ hợp xét tuyển – tuyển sinh kiểu "vơ bèo vạt tép"?

Bàn về một số trường đại học tuyển sinh theo nhiều tổ hợp "lạ đời", một giáo viên bậc trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, từ mùa tuyển sinh đại học năm 2018 đã xuất hiện tình trạng này.

Theo đó, một số trường đại học phía Nam tuyển sinh các ngành Công nghệ kỹ thuật điện - điện tử; Công nghệ kỹ thuật ôtô; Công nghệ chế tạo máy, Công nghệ kỹ thuật xây dựng, kế toán, Tài chính ngân hàng xét tuyển bằng cả tổ hợp Ngữ văn, lịch sử, Địa lý hay Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân (nay là môn Giáo dục kinh tế và pháp luật).

Giáo viên này chia sẻ, có 3 lí do chính dẫn đến việc loạn tổ hợp xét tuyển từ 7-8 năm nay.

Thứ nhất, từ năm 2018-2024, việc các trường đại học tuyển sinh bằng các tổ hợp xét tuyển "lạ đời" giúp các trường (nhất là trường tốp dưới) "vơ bèo vạt tép" thí sinh, tức là tuyển làm sao cho đủ chỉ tiêu, không cần quan tâm chất lượng đầu vào.

Thứ hai, từ năm học 2022-2023, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai đối với lớp 10 và các năm 2023-2024, 2024-2025 là lớp 11, 12. Chương trình này nảy sinh bất cập khi xuất hiện 108 tổ hợp môn lựa chọn.

Cùng với đó, quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 quy định học sinh chỉ thi 2 môn bắt buộc (Toán, Ngữ văn) và 2 môn tự chọn trong số các môn đã học trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Như vậy, theo lí thuyết, có 36 tổ hợp chọn 4 môn thi tốt nghiệp và 81 tổ hợp 3 môn xét tuyển đại học.

Tuy vậy, thực tiễn chọn tổ hợp môn lớp 10 cho thấy, có học sinh chọn môn Vật lí nhưng không chọn môn Sinh học. Vì vậy, có trường đại học phải "đẻ" ra tổ hợp như Toán – Vật lý – Tiếng Anh; Toán – Vật lý – Hóa học thì mới tuyển được thí sinh vào ngành y.

Thứ ba, điểm c khoản 3 Điều 6 Quy chế tuyển sinh đại học ban hành kèm theo Thông tư 08/2022/TT-BGDĐT quy định thí sinh không bị giới hạn số lượng tổ hợp xét tuyển tối đa cho một ngành hay một chương trình đào tạo cụ thể nhưng vẫn đảm bảo tổ hợp môn xét tuyển phải có ít nhất 3 môn phù hợp với đặc điểm, yêu cầu của chương trình đào tạo, trong đó phải có môn Toán hoặc Ngữ văn với trọng số tính điểm xét không dưới 25%.

Trước đây, mỗi ngành chỉ được sử dụng tối đa 4 tổ hợp xét tuyển cho một ngành, một chương trình đào tạo (trừ trường hợp các tổ hợp môn chỉ khác nhau ở môn ngoại ngữ).

"Việc tuyển sinh bằng các tổ hợp xét tuyển "lạ đời" tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro cho thí sinh. Minh chứng, những năm qua không ít sinh viên phải bỏ học giữa chừng vì sự "lệch pha" giữa kiến thức nền với ngành đào tạo.

Cùng với đó, giả sử một học sinh không lựa chọn môn Sinh học trong suốt 3 năm bậc trung học phổ thông nhưng lại trúng tuyển ngành y thì khi vào học em này sẽ học như thế nào, ra trường hành nghề ra sao?

Là một giáo viên bậc trung học phổ thông tôi nhận thấy, với việc xuất hiện 108 tổ hợp môn đối với học sinh lớp 10; 36 tổ hợp chọn 4 môn thi tốt nghiệp; 81 tổ hợp 3 môn xét tuyển đại học, tôi e rằng chương trình mới còn tệ hơn cả chương trình phân ban trước đây.

Việc có nên quay lại một kì thi đại học như trước đây hay không, rất cần được Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu xem xét thấu đáo", giáo viên ở Thành phố Hồ Chí Minh phân tích về sự bất cập trong việc tuyển sinh đại học hiện nay và kiến nghị thêm.