Khóa tu mùa hè ở chùa: Có nên cưỡng bức đức tin non nớt của thanh thiếu niên?

Các khóa tu mùa hè vẫn tiếp tục tổ chức ở... resort do nhu cầu của phụ huynh?

Có mặt tại chùa Cự Đà vào ngày 21/6, chúng tôi bắt gặp cảnh ngôi chùa bị khoá kín tất cả các lối vào. Trên các cánh cổng dán thông báo ngừng tổ chức tất cả các khoá tu. Người dân quanh đây cho biết, nếu muốn đăng kí cho con tham gia các khoá tu thì liên hệ với số điện thoại người trợ duyên. Họ đã đăng thông báo khoá tu sẽ chuyển tới tổ chức ở các resort. Như vậy họ vừa chấp hành việc dừng khoá tu ở chùa, đồng thời đảm bảo chuyển khoá tu sang tổ chức ở resort để tiện nghi và khắc phục thiếu thốn trong sinh hoạt. 

Đáp lại bức xúc của dư luận về việc khoá tu khổ hạnh không phù hợp với tuổi thiếu niên, người tổ chức chuyển hình thức "giữ trẻ" này sang du lịch.

Rõ ràng, nếu không xảy ra vụ việc phụ huynh học sinh phản ánh trên mạng xã hội về "trải nghiệm kinh hoàng của con em tại khóa tu mùa hè chùa Cự Đà" thì ngôi chùa này vẫn sẽ tiếp tục chiêu sinh với số lượng khoá sinh khổng lồ. 

Giữa mùa hè nóng nực, ngôi chùa nhỏ bé giữa làng cổ có nghề làm miến truyền thống Cự Đà bên dòng Nhuệ giang ở Thanh Oai, Hà Nội lặng phắc không một cơn gió. Không thể tưởng tượng có lúc ở đây, 600 đứa trẻ được đưa đến để thực hiện một khoá tu không kèm cha mẹ. Con đường làng dẫn vào chùa cũng chật hẹp, quanh co, khuôn viên chùa chật chội, lại có thêm những ngày mất điện, rõ ràng rất nhiều thiếu niên đã phải trải qua một khoá tu ám ảnh và không vui vẻ chút nào. 

Trụ trì ngôi chùa thông tin đây là năm thứ 3 chùa tổ chức khoá tu cho trẻ em, và mùa hè này, khoá tu đầu 600 khoá sinh, khoá sau lên đến hàng ngàn khoá sinh nếu như không xảy ra sự cố. Sau vụ việc, cả chính quyền địa phương và chùa đều ra cam kết, tại chùa Cự Đà sẽ vĩnh viễn không tổ chức các khoá tu nữa. 

Hiện tại, không khó để thấy ngoài dư luận bất bình về khoá tu không đảm bảo an toàn cho trẻ, không ít phụ huynh vẫn tha thiết đề nghị chùa tiếp tục tổ chức khoá tu. Hài hước là có bậc phụ huynh thừa nhận đã sắp xếp gửi con vào chùa để đi du lịch nên giờ không thể huỷ khoá tu được. 

Nhu cầu cấp thiết tìm nơi thích hợp để gửi trẻ trong mùa hè của nhiều gia đình khiến các bậc phụ huynh lùng sục tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội. Bắt gặp những lời lẽ quảng cáo chiêu sinh đánh vào tâm lý phụ huynh rằng cho con vào khoá tu, các nhà sư sẽ dạy bảo được con cái hiếu thuận, biết ơn cha mẹ, biết kính trên nhường dưới, cai nghiện game online... Sự thật là các tổ chức kinh doanh khoá tu đã nắm bắt và nghiên cứu tâm lý phụ huynh khá kỹ, kích thích tâm lý đó trở thành nhu cầu cấp thiết của phụ huynh để kinh doanh một mặt hàng nhạy cảm ngay nơi linh thiêng là chùa chiền. 

Tôn trọng quyền trẻ em về tín ngưỡng - tôn giáo (Quyền thứ 8 theo Luật trẻ em 2016)

Đức tin với mỗi người là việc của tuổi trưởng thành, do bản thân mỗi người tự quyết định, không ai được áp đặt, cưỡng bức. Các bậc cha mẹ thường lấy nhu cầu của chính mình để áp đặt rằng trẻ nhỏ cũng cần phải tu hành, hồi hướng hay là chữa lành tâm trí là không phù hợp. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, việc tách đột ngọt trẻ khỏi game online và bạn bè thân của chúng không những không thể khiến trẻ bình tâm được mà còn khiến chúng trầm cảm, tăng động và bộc phát nhiều hành vi khó lường. 

Chưa kể, đối với trẻ nhỏ, chúng luôn cần môi trường đảm bảo khoa học sư phạm với chăm sóc y tế sẵn sàng. Cơ sở thờ tự là nơi linh thiêng tôn giáo, mang chức năng và vai trò đặc thù, nhiều nơi có nguy cơ rất dễ xảy ra cháy nổ và không có năng lực phục vụ vệ sinh, ăn nghỉ cho quá đông người. 

Các khoá tu (nếu có) ít nhất phải phát sinh từ nhu cầu đặc biệt nào đó của các gia đình, nhưng, đó là lý do riêng, không thể biến thành nhu cầu phổ thông. Khoá tu phải tổ chức ít nhất là ở các thiền viện, không phải tổ chức ở những ngôi chùa đồng thời là di tích lịch sử, cơ sở vật chất xuống cấp cùng với các nhà giảng pháp dựng tạm bợ bằng khung sắt phủ bạt. 

Lướt trên internet, số lượng các ngôi chùa phát ra quảng cáo thu nạp khoá sinh vào khoá tu mùa hè nhiều vô kể. Các bậc phụ huynh hào phóng gửi đến những nhà tổ chức nhiều lời cảm ơn vì đã dạy bảo giáo lý và trông giữ trẻ nhỏ giúp các gia đình. Không ai thực sự hỏi xem, sau mỗi khoá tu, trẻ nhỏ có thực sự biến đổi tâm tính như lời quảng cáo hay không.

Tạp chí Công dân và Khuyến học đã từng có bài viết về việc đề xuất Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cần có Thông tư quy định về tổ chức học kỳ quân đội, lính cứu hoả, khoá tu mùa hè, khoá học nhân ái... cho trẻ em từ mùa hè năm trước. Xuất phát từ thực tế, các hoạt động này rất dễ xảy ra rủi ro cho trẻ em. Trong khi đó, vào mùa hè, việc phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ luôn được các cấp, các ngành đề ra nhiều biện pháp, việc tuyên truyền càng quan trọng hơn cả. 

Sự chủ quan, thiếu cẩn trọng của phụ huynh thường dẫn đến việc họ bị lợi dụng, bị cuốn vào thị hiếu nhất thời của xã hội. Không ít phụ huynh ngây thơ tin rằng khi trẻ trải qua khoá tu mùa hè sẽ trở thành con ngoan - trò giỏi. Khi hoàn thành khoá tu thấy con có pháp danh được cấp ở chùa, nghe con kể học gì ở chùa với bài khấn vái, khóc lóc và các khái niệm, ngôn từ khó hiểu, mới tá hoả...

Thanh thiếu niên cần được tiếp nhận cuộc sống với nhân sinh quan khoa học, hào hứng với thiên nhiên, với khoa học kĩ thuật mới, rèn giũa tư duy logic, mạch lạc, giải quyết vấn đề bằng kiến giải của tri thức mới, khoa học công nghệ mới dẫn đến sự sáng tạo. Chính thế hệ trẻ sẽ làm chủ khoa học, chế tạo ra công nghệ, máy móc và là nguồn nhân lực chủ chốt xây dựng xã hội sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế, đời sống. 

Việc lựa chọn sự an tĩnh tâm hồn theo lối nào là việc riêng của mỗi người, khi họ đã là một công dân trưởng thành. Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng thiếu niên - nhi đồng lời dạy bằng thơ: "Trẻ em như búp trên cành/Biết ăn ngủ biết học hành là ngoan". Trẻ em không thể gánh thất bại và thất vọng của người lớn. Khi chúng chưa bộc lộ năng lực bản thân hết hiệu suất thì cũng không thể co rút tâm hồn hồi hướng vào trong như người lớn quan niệm. 

Để việc học ngoại khoá của trẻ trong hè thực sự an toàn, lành mạnh trước hết cần các phụ huynh tỉnh táo và chính quyền các địa phương giám sát nhiều khâu.