Khát vọng xanh của thành phố Leuven (Bỉ)

Leuven là thành phố lớn nhất và là thủ phủ của tỉnh Vlaams-Brabant ở Flanders, cách Thủ đô Brussels (Bỉ) khoảng 30 km. Đây là nơi có các trường đại học lớn và lâu đời nhất thế giới như Katholieke Universiteit Leuven (KUL).

Hơn một nửa dân số của Leuven là sinh viên. Nơi đây có sự hiện diện của những người dân thuộc 171 quốc tịch khác nhau. Vì thế, không sai khi nói rằng Leuven cổ kính nhưng lại rất đa dạng, sôi động và giàu năng lượng trẻ.

Năm 2020, Leuven đã đoạt giải Thủ đô sáng tạo của châu Âu vì những sự sáng tạo tuyệt vời cũng như những mô hình quản trị cho phép đưa nhiều ý tưởng đi vào cuộc sống của người dân trong thành phố. Số tiền thưởng một triệu euro từ giải thưởng này được đầu tư để Leuven trở thành một trong những thành phố xanh và quan tâm tới môi trường nhất của châu Âu, hướng tới mục tiêu đầy tham vọng sẽ trung hòa carbon vào năm 2050.

Chương trình Leuven 2030

Từ năm 2013, chính quyền thành phố Leuven đã ra mắt Chương trình Leuven 2030 - một lộ trình hướng đến thực hiện các cam kết về biến đổi khí hậu, đưa Leuven trở thành một thành phố xanh và phát triển bền vững. Kế hoạch bao gồm 12 bước, từ đầu tư vào năng lượng mặt trời, khai thác các loại vật liệu xây dựng xanh, cho tới trang bị công nghệ thân thiện với môi trường cho 1.000 ngôi nhà mỗi năm.

Với 60 thành viên sáng lập lúc ban đầu, đến nay Chương trình đã có 600 thành viên đăng ký tham gia, bao gồm các doanh nghiệp địa phương, cơ quan, các nhà khoa học và tổ chức từ thiện, với mong muốn kiến tạo một thành phố xanh và sạch hơn cho thế hệ tương lai. Trong Hội đồng quản trị Leuven 2030 còn có sự hiện diện của các tổ chức vì người nghèo và các công ty nhà ở xã hội để đảm bảo rằng mọi người dân đều có quyền tiếp cận bình đẳng với các dự án chuyển đổi trong kế hoạch này.

"Thiên đường" của người đi xe đạp

Có lẽ chính sách xanh thành công nhất và đáng chú ý nhất của Leuven là kế hoạch giảm thiểu ô tô.

Để giảm ô nhiễm cần phải giảm lượng khói xe xả thải ra môi trường. Vì thế, xe đạp - giải pháp hữu hiệu cho nhiều vấn đề của thế giới, như giao thông, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, nghèo đói, sức khỏe và giáo dục..., đã lên ngôi tại đây.

Hiện Leuven là thành phố duy nhất tại Bỉ, nơi xe đạp thực sự là phương tiện giao thông được ưu tiên, tiếp sau là phương tiện giao thông công cộng và cuối cùng mới là ô tô cá nhân.

Thị trưởng thành phố Mohamed Ridouani cho biết, để đạt được thành quả ấn tượng như vậy, thành phố đã phải thực hiện một kế hoạch triệt để. Đã từng có thời gian, người dân đỗ ô tô ở khắp mọi nơi, từ tòa thị chính, nhà thờ tới khu chợ lớn. Thậm chí nhiều bức tường ở những khu vực này đã nhuốm màu đen vì khói xe. Do đó, từ 5 năm trước, thành phố đã bắt đầu triển khai quy hoạch hệ thống giao thông, chia thành phố thành các khu vực giao thông khác nhau, trong đó có khu vực trung tâm dành riêng cho xe đạp. Ô tô riêng bị cấm di chuyển giữa các khu vực. 

Cho đến nay, phương tiện xe đạp đã tăng 40% - một con số mà ngay cả chính quyền thành phố cũng ngạc nhiên. Việc di chuyển bằng xe đạp được ưu tiên, đã khiến cho nhiều trẻ em được bố mẹ cho phép đi đến trường bằng xe đạp.

Văn phòng thị trưởng hiện đang đặt mục tiêu giảm lượng ô tô cá nhân thêm 20% và đưa ra giới hạn tốc độ 30 km trên những tuyến đường nhỏ. Trung tâm thành phố đã bớt đi tiếng xe cộ ồn ào, thay vào đó là tiếng chuông xe đạp leng keng.

Thay đổi thói quen sinh hoạt của người dân

Không chỉ nhằm mục tiêu xanh mà còn phát triển bền vững, Leuven 2030 đưa ra các chính sách dựa trên kết quả phân tích khoa học chi tiết và đa chiều. Chẳng hạn Ban quản lý Leuven 2030 phối hợp với các trường đại học đo hiệu ứng đảo nhiệt của mùa hè đang dần nắng nóng hơn do tác động của biến đổi khí hậu, xác định những khu dân cư dễ bị ảnh hưởng từ nhiệt độ tăng, từ đó có các chính sách phù hợp và hỗ trợ những người dân cần được giúp đỡ nhất.

Ngoài những dự án về cơ sở hạ tầng, đầu tư vào năng lượng mặt trời, tái sử dụng các vật liệu thô, bao gồm cả bê tông, nghiên cứu về biến đổi khí hậu, Leuven cũng đang nỗ lực thay đổi thói quen sinh hoạt của người dân nơi đây. Mở rộng sự tham gia của người dân vào nông nghiệp địa phương là một trong 12 trụ cột của Leuven 2030. Trong đó bao gồm việc khuyến khích việc tự trồng rau, nuôi gia súc lấy thịt, lấy sữa ở các trang trại ngoại ô thành phố, vừa đảm bảo nguồn cung lương thực, lại vừa hình thành thói quen ăn uống lành mạnh cho mọi người dân.

Với những nỗ lực của mình, thành phố Leuven một lần nữa được Mạng lưới các điểm đến tốt nhất châu Âu (EBD) chọn là một trong những điểm đến cởi mở nhất của châu Âu năm 2022. EBD đã gọi Leuven là "phép màu của Bỉ.