Hoa thủy tiên - nét thanh tao ngày Xuân

Người chơi hoa thủy tiên quan niệm rằng nếu thủy tiên nở vào đúng chiều 30 Tết trước lễ cúng mời ông bà tổ tiên về ăn bữa cơm tất niên thì được cho là mọi sự tốt lành, trường thọ, tài lộc sung túc và may mắn sẽ đến với gia đình người đó trong năm mới. Đó là Hoa thủy tiên theo cách gọi tên hoa có nghĩa là "nàng tiên nước" được coi như biểu tượng của sự thanh tao, quyền quý và kiêu sa.

Tết đến, thú chơi thủy tiên mang đến một không khí chuẩn bị tết thật sôi động. Người chơi thường mua củ hoa thủy tiên về cắt gọt thành các hình dáng lạ mắt, sáng tạo rồi trồng vào lọ thủy tinh, bình, bát sang trọng lộ ra vẻ đẹp tổng thể của cây hoa. 

Hoa thủy tiên có kiểu dáng rễ độc đáo với màu trắng tinh khiết, thân cây uốn lượn mềm mại. Những chiếc lá xanh bóng mỡ màng, tinh tế, hoa nở tuyệt đẹp tinh khiết, hương thơm thanh thoát… 

Cả bình hoa thủy tiên toát lên vẻ đẹp kiều diễm, sang trọng dù trưng ở đâu đều rất phù hợp, từ bàn làm việc, giá sách, bàn tiếp khách, kệ để đồ, bàn ăn…

Để làm được bình thủy tiên đẹp mắt cũng mất nhiều công sức, sự chăm chút kĩ lưỡng. Cây hoa thủy tiên là loại thân hành, muốn có cây hoa đẹp cần chăm sóc tỉ mỉ như sau:

Chọn củ: củ to, mập, khoẻ, đường kính củ không 23cm, dựa vào hình thái củ ta chọn củ tròn dẹt, chắc, vỏ ngoài có vân dọc rộng, màu sáng. Củ màu nâu bóng là tốt. Dùng tay bóp nhẹ, nếu là chồi hoa củ chắc có trụ và đàn hồi, nếu chồi lá thì củ xốp, lép không đàn hồi.

Củ mua về bóc bỏ đất ở đáy củ, bóc hết các bẹ lá khô và ngâm nước 48 giờ cho vỏ củ hút nước căng mọng ra để dễ gọt.

Ngâm nước rồi làm sạch lại một lần nữa.

Bóc vỏ củ bằng cách động dao trên mặt củ theo vòng cung của củ, cách vầng rễ 1cm, rạch một đường vòng cung theo hình sau: 

Cứ bóc như vậy khi vào gần đến giữa củ thì phải hết sức thận trọng kẻo phạm vào bao hoa, cuống hoa và lá, cho đến khi để lộ hoàn toàn mâm củ. Trong khi tách, nếu gặp các mầm xiên xẹo bên ngoài thì cắt bỏ, chỉ giữ lại các mầm ở chính giữa củ nằm thẳng hàng nhau.

Đối với các mầm sườn cũng bóc vỏ như với củ chính. Thông thường, các mầm sườn cũng có một cành hoa nên chúng ta khi gọt cũng hết sức chú ý vì các lớp vỏ ở mầm sườn ít nên khi gọt rất dễ phạm vào bao hoa.

Chăm sóc hoa chú ý thủy tiên ưa nước sạch, trong, tốt nhất là dùng nước mưa, nước giếng khơi, nước suối. Nước máy cũng dùng được nhưng nên để vài ngày cho bay hết hơi clo mới dùng được.

Thay nước hàng ngày đối với chậu nông và 2 ngày đối với chậu sâu. Nếu nhiệt độ ngoài trời cao phải thay nước hàng ngày vì trời nóng rễ và bẹ củ rất dễ thối, ủng.

Nếu nước có hiện tượng vẩn đục, phải lập tức xem xét củ xem có phần nào bị thối không, nếu có thì dùng dao gọt rộng hết phần bị thối, ủng và rửa thật sạch dưới vòi nước chảy, có thể rửa bằng nước muối loãng rồi tiếp tục thủy dưỡng.

Sau khi gọt và làm sạch xong thì ngâm mặt cắt, gọt, tỉa vào nước trong 24 giờ để rửa sạch nhựa chảy ra từ vết cắt, nhựa sẽ đùn ra và đông lại dẻo quánh trên các vết cắt gọt. Nếu không rửa sạch nhựa thì các vết cắt sẽ bị oxy hóa làm cho thâm lại. 

Dùng chổi lông, bông cọ rửa mặt cắt và thay nước mỗi 8 giờ/lần.

Sau khi ngâm cầu thì đưa củ thủy tiên lên chậu thủy dưỡng, đặt củ nằm ngang và hướng mặt cắt gọt lên trên. Dùng bông hoặc vải mềm phủ lên các vết cắt và rễ sao cho mảnh vải, bông luôn ướt, mục đích để rễ và các vết cắt không bị khô dẫn đến thâm. Không đổ ngập nước thay vì dùng bông phủ vì nếu ngập nước thì các vết cắt gọt lại bị ủng, thối. Có thể dùng loại bông tẩy trang, tách ra làm đôi rồi phủ lên mặt cắt của củ.

Sau khi đặt vào chậu thủy dưỡng thì ta nên để trong nhà 3-4 ngày do các vết cắt liền sẹo, lá bắt đầu mọc dài ra và hơi xanh mới đưa ra ngoài trời. Không để cây dưới ánh nắng trực tiếp, mưa gió. Ban đêm phải chuyển vào trong nhà để tránh sương đêm làm chột lá, hoa.

Hàng ngày khi thay nước cần rửa sạch củ hoa và kiểm tra, điều chỉnh lá và ngồng hoa theo ý muốn. Chú ý ngồng hoa vì lá mọc thấp, lượn vòng dễ chèn lấp ngồng hoa làm ngồng hoa cong vẹo không đẹp mắt.

Cách điều chỉnh thời điểm nở hoa

Từ khi bao hoa nhú đến khi hé nở khoảng 6-10 ngày, có thể điều chỉnh trong thời điểm này bằng ánh sáng và nhiệt độ để ra hoa sớm hay muộn. Tùy vào thời tiết nhiệt độ của mỗi ngày, nếu thời tiết lạnh muốn củ ra hoa sớm thì dùng nước ấm để thay nước. 

Ban ngày phơi ra ngoài nắng trực tiếp ban đêm đưa vào trong nhà dùng bóng điện chiếu sáng. Thời tiết ấm, nóng muốn củ ra hoa muộn thì dùng nước lạnh, có thể dùng đá trong tủ lạnh ngâm nước xuống khoảng 20 độ C rồi dùng nước này để thay. Không phơi nắng mà phải để trong nhà tối hoặc chỗ râm mát, ban đêm đưa ra ngoài trời.

Để có một lọ hoa thủy tiên không phải là quá khó hay đòi hỏi kỹ thuật cao, chỉ cần một chút khéo léo một chút tỉ mỉ là hoàn toàn có thể tạo ra được một bình hoa thủy tiên chưng Tết đẹp.