Giải pháp nào cấp cứu ngành sợi Việt Nam qua cơn hiểm nghèo?

Nếu không có sự hỗ trợ, có thể mất ngành sợi Việt Nam

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam Lê Tiến Trường so sánh tương quan tỉ giá hối đoái giữa nội tệ các nước xuất khẩu dệt may trong top 5 quốc gia xuất khẩu dệt may của thế giới. Trong năm 2022, 2023, sau đại dịch COVID-19 và trở lại phục hồi, bên cạnh Việt Nam, các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Banglades, Thổ Nhĩ Kỳ đều có xu thế kích thích xuất khẩu.

Bốn quốc gia sử dụng công cụ khá mạnh là giảm giá đồng nội tệ để xuất khẩu. Trong đó, Thổ Nhĩ Kỳ giảm giá đồng tiền tệ nhiều nhất với mức giảm 50%. thứ hai là Banglades giảm 21%, tiếp đến là Trung Quốc giảm 11% từ 6,2 NDT xuống 7,2 NDT. Trong khi đó, Việt Nam khoảng hơn 3%.

Đứng riêng về tương quan tỉ giá hối đoái, hai năm qua, hàng dệt may của Việt Nam nói chung đã đắt hơn 15% so với các quốc gia trong top 5. Điều này khiến ngành xuất khẩu dệt may giảm đến 10%, và là nước giảm nhiều nhất trong 5 nước xuất khẩu dệt may.

Thứ hai là về chính sách lãi suất và tín dụng. Nhìn chung hiện nay lãi suất của các quốc gia ở mức 3,5%. Tại Việt Nam, Tập đoàn Dệt may Việt Nam hiện nay, đang vay trung bình khoảng 7% với doanh nghiệp tốt và khoảng 9% đối với doanh nghiệp xấu.

Riêng Banglades hiện nay lãi suất khoảng 8%, nhưng họ lại lạm phát trên 10%, nên xét về lãi suất thực dương thì Việt Nam đang là lãi suất thực dương nhất trong các nước xuất khẩu dệt may.

Riêng trong Việt Nam, lãi suất phải trả cho các ngân hàng năm 2023 của Vinatex trên Báo cáo hợp nhất tăng 10% so với năm 2022, trong khi tổng dư nợ giảm 11%.

Dư nợ giảm 11% nhưng lãi phải trả tăng 10%, tức là so với năm 2022, giá vốn đắt hơn, so với năm 2021 có hỗ trợ, lãi phải trả tăng 30%. Và dựa trên các hợp đồng tín dụng mà tập đoàn đang có của tháng 1, 2/2024 chưa cho thấy tổng lãi phải trả năm 2024 sẽ thấp đi so với năm 2023.

Ngân hàng cắt giảm hạn mức vay với công ty sợi, cần nới lỏng chính sách cho vay

Trong suốt 18 tháng qua ngành sản xuất nguyên liệu là ngành gặp nhiều khó khăn. Nhìn chung, ngành sợi toàn thế giới đang lỗ, không chỉ riêng ở Việt Nam. Năm 2022 tiếp cận vốn dễ, năm 2023 khó hơn và đặc biệt cuối năm 2023, đầu năm 2024, việc xem xét hạn mức tín dụng 2024 đối với các doanh nghiệp ngành sợi rất khó khăn.

Hiện nay tất cả các ngân hàng đều cắt giảm hạn mức cho vay với công ty sợi, hoặc yêu cầu có tài sản đảm bảo 100% với khoản vay ngắn hạn năm 2024. Năm 2023 tính chung giá trị tài sản đảm bảo này các khoản vay chỉ khoảng 20%, còn năm nay yêu cầu phải 100% hoặc áp dụng chính sách trả được 10 thì chỉ được vay lại 8 hoặc 9.

"Do đó, nếu không có sự hỗ trợ của ngân hàng, chỉ đạo của Chính phủ và các Bộ, ngành thì chúng ta có thể mất đi ngành sợi", ông Lê Tiến Trường Trường nhận định và dẫn chứng: "Ngành sợi của chúng ta hiện nay có 10 triệu cọc sợi. Giá trị tài sản như đầu tư mới khoảng 6 tỉ đô, giá trị còn lại khoảng 3 tỉ đô và hiện nay mỗi năm đang trả ngân hàng khoảng 300 triệu đô.

Nếu chúng ta giảm hạn mức thì nghe có thể an toàn về phương diện ngắn hạn, nhưng thực ra mất an toàn về vốn dài hạn vì không sản xuất thì không có tiền trả vay dài hạn trước đây".

Bên cạnh đó, ngành sợi cũng đang duy trì 150.000 lao động, tiền lương trả cho công nhân khoảng 1 tỉ đô, đặc biệt ngành sợi dùng điện nhiều, mỗi năm đang trả khoảng 500 triệu đô tiền điện.

Đại diện Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho rằng, đây là câu chuyện của chu kỳ kinh tế toàn cầu, cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp sợi trong năm 2024, không giảm hạn mức tín dụng và cũng không yêu cầu tài sản bảo đảm cố định, để duy trì được sản xuất quay trở lại tỉ lệ huy động của họ.

Lãi suất giảm nhưng tiếp cận giải ngân rất khó. Mặt khác, thực tế thị trường năm 2023 khó khăn hơn nhiều so với năm 2021, 2022 do Trung Quốc mở cửa và họ là quốc gia cạnh tranh lớn nhất của thế giới. Đến tháng 12/2023, báo cáo của Trung Quốc cũng mới chỉ huy động được 60% công suất ngành dệt may nên họ tiếp tục chính sách hỗ trợ để nâng cao tỉ lệ huy động này.

Theo đó, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho rằng trong giai đoạn phục hồi này, các chính sách hỗ trợ như thời kỳ COVID-19 hết sức quan trọng cho các ngành xuất khẩu.

"Và chính sách cuối cùng liên quan đến tỉ giá, hai năm qua chỉ giảm 5%, các ngành xuất khẩu đang gặp rất nhiều khó khăn so với các quốc gia khác. Chúng tôi cũng không dám nói nên giảm đi bao nhiêu, nhưng có lẽ 5% thì ít và khó cho các ngành xuất khẩu phục hồi", ông Lê Tiến Trường nói.