Giải Nobel Y sinh năm 2022 tôn vinh cách tiếp cận mới trong nghiên cứu về tiến hóa của loài người

Vào lúc 16h30 ngày 3/10 (theo giờ Việt Nam), Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ở Thủ đô Stockholm của Thụy Điển công bố giải Nobel Y sinh năm 2022.

Giải Nobel Y sinh năm 2022 thuộc về nhà khoa học người Thụy Điển Svante Paabo, tôn vinh những phát hiện của ông liên quan chuỗi ADN của loài vượn người và quá trình tiến hóa của loài người.

Svante Pääbo được biết đến nhờ công trình mang tính bước ngoặt, được đánh giá là góp phần làm thay đổi lĩnh vực nghiên cứu về nguồn gốc loài người sau khi phát triển các cách tiếp cận mới cho phép kiểm tra chuỗi ADN từ những mẫu vật khảo cổ. Dựa trên những phát hiện của mình, nhà di truyền học Svante Pääbo đã thiết lập một bộ môn khoa học hoàn toàn mới có tên gọi là Paleogenomics- tái tạo và phân tích thông tin bộ gene của các loài đã tuyệt chủng. Bằng cách chỉ ra những điểm khác nhau về di truyền học để phân biệt giữa loài người hiện nay và những loài vượn người đã tuyệt chủng, những phát hiện của ông đã cung cấp nền tảng cơ bản để khám phá những yếu tố giúp loài người trở nên khác biệt như ngày nay.

Thông qua nghiên cứu tiên phong của mình, nhà khoa học Svante Pääbo cũng đã thực hiện được một số điều "dường như không thể" như giải trình tự ADN của người Neanderthal- một phân loài của người cổ xưa sinh sống tại đại lục Á-Âu cho tới tầm 40.000 năm trước. Ông cũng đã mang đến phát hiện quan trọng về loài vượn người Denisova đã tuyệt chủng, cũng dựa trên những dữ liệu giải trình tự gene từ mẫu vật một mẩu xương tay được tìm thấy của loài này.

Nhà khoa học Svante Pääbo sinh năm 1955 tại Stockholm, Thuỵ Điển. Ông bảo vệ luận án Tiến sĩ năm 1986 tại Đại học Uppsala và là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Zürich, Thụy Sĩ và sau đó là Đại học California, Berkeley, Hoa Kỳ. Ông trở thành Giáo sư ở Đại học Munich (Đức) năm 1990. Sau đó, năm 1999, ông sáng lập Viện Nghiên cứu nhân chủng học tiến hóa ở Leipzig, Đức và làm việc tại đó cho tới nay.

Theo thông tin trên Los Angeles Times, Svante Pääbo đã thực hiện các nghiên cứu sơ khai của mình ở Đức tại Đại học Munich và tại Viện Nghiên cứu nhân chủng học tiến hóa ở Leipzig. Svante Pääbo là con trai của Sune Bergstrom, người đoạt giải Nobel Y học năm 1982.

Các nhà nghiên cứu khác được coi là ứng cử viên cho giải Nobel Y học năm nay là những người đã đóng góp vào sự phát triển của công nghệ mRNA dùng trong vaccine COVID-19, đã cứu sống hàng triệu người trên khắp thế giới.

Giải Nobel Y sinh đã được trao 112 lần từ năm 1901 đến nay, trong đó có 12 phụ nữ từng được nhận giải này.

Trong năm 2021, giải thưởng danh giá này đã thuộc về 2 nhà khoa học David Julius và Ardem Patapoutian vì những khám phá của họ về các thụ thể đối với nhiệt độ và xúc giác. 

Trong lịch sử, người trẻ tuổi nhất được nhận giải Nobel Y sinh là nhà khoa học người Canada Frederick G. Banting, nhận giải năm 1923 khi mới 32 tuổi, với công trình khám phá ra hormone tuyến tụy insulin điều trị bệnh tiểu đường. Người được giải lớn tuổi nhất là bác sĩ Mỹ Peyton Rous, nhận giải năm 1966 khi ông 87 tuổi, với công trình nghiên cứu phát hiện một số virus có thể gây ra ung thư.

Giải thưởng Y Sinh là giải khai màn tuần lễ Nobel 2022. Giải có giá trị 10 triệu crown Thụy Điển (900.357 USD).

Các giải thưởng tiếp theo được công bố gồm Giải Nobel Vật lý (ngày 4/10), Giải Nobel Hóa học (ngày 5/10) và Giải Nobel Văn học (ngày 6/10). 

Giải Nobel Hòa bình là giải thưởng duy nhất được công bố ở Oslo (Na Uy) ngày 7/10. 

Giải Nobel Kinh tế sẽ khép lại Tuần lễ Nobel 2022 vào ngày 10/10.