Tham dự Diễn đàn Tổng Biên tập 2025 có gần 100 Tổng Biên tập các cơ quan báo chí trung ương và địa phương, các cơ quan quản lý báo chí, đại diện Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng, đại diện Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng, đại diện các doanh nghiệp, phóng viên, các cơ quan thông tấn báo chí.

Diễn đàn Tổng Biên tập 2025: Báo chí đang là một trong những lĩnh vực cần có sự đổi mới sáng tạo mạnh mẽ nhất

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Đức Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam đặc biệt đánh giá cao sự tìm tòi, sáng tạo của Ban Tổ chức - Báo Nhà báo & Công luận trong việc lựa chọn chủ đề rất thời sự, rất thiết thực với báo chí trong bối cảnh đổi mới sáng tạo đang là yêu cầu tất yếu và không thể khác.

"Trong kỷ nguyên số, báo chí Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ thông qua chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ giúp thông tin được tiếp cận nhanh chóng, lan tỏa rộng rãi và tối ưu hiệu quả tới công chúng. Để nâng cao sức cạnh tranh thông tin, báo chí đang là một trong những lĩnh vực cần có sự đổi mới sáng tạo mạnh mẽ nhất.

Vì lẽ đó, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị với việc chỉ rõ "Phát triển mạnh mẽ kinh tế số, xã hội số, chính phủ số; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tất cả lĩnh vực, trong đó có báo chí - truyền thông" đang mở ra những cơ hội lớn cho báo chí nước nhà", ông Nguyễn Đức Lợi nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, ông Lê Tiến Châu, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Hải Phòng tin tưởng rằng Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị thực sự là một vận hội có một không hai để báo chí Việt Nam bứt phá: "Chủ đề 'Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo: Thời cơ vàng cho báo chí phát triển đột phá' cũng chính là vấn đề Thành phố đặc biệt quan tâm trong giai đoạn phát triển mới, khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình thịnh vượng".

"Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị thực sự là một vận hội có một không hai để báo chí Việt Nam bứt phá, khẳng định vai trò dẫn dắt và sức mạnh của truyền thông cách mạng. Chúng tôi kỳ vọng tại Diễn đàn này, các đại biểu sẽ có nhiều trao đổi sôi nổi, đề xuất các giải pháp khả thi, thiết thực để triển khai Nghị quyết 57 hiệu quả nhất" Bí thư Thành ủy Hải Phòng nhấn mạnh.

Chuyển đổi số trong báo chí là yêu cầu cấp thiết đặt ra từ thực tiễn

Mở đầu phiên thảo luận "Công nghệ báo chí của tương lai", ông Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, tương lai của báo chí trên thế giới nói chung, cũng như Việt Nam nói riêng sẽ được quyết định bởi công nghệ.

Theo ông Lê Quốc Minh, các xu hướng công nghệ mới đang định hình lại báo chí hiện đại với tốc độ chưa từng có. Nhiều công nghệ tiên tiến đang được ứng dụng và dự báo sẽ tiếp tục thay đổi ngành báo chí trong tương lai gần. Trong đó có trí tuệ nhân tạo và học máy có thể thực hiện gần như mọi công đoạn trong hoạt động báo chí, như tự động hóa viết bài, tóm tắt tin tức, nhận diện xu hướng, tối ưu hóa nội dung theo độc giả, tạo video, sản xuất podcast, kiểm tra chính tả và đề xuất tiêu đề.

Ông Lê Quốc Minh cũng cảnh báo, công nghệ sẽ tiếp tục thay đổi và sẽ xuất hiện những công nghệ mới trong thời gian tới, báo chí cần phải nắm bắt để phục vụ cho công việc của mình, nếu không sẽ lại bị tụt hậu. Ví dụ như các công nghệ thực tế tăng cường (AR) và Thực tế ảo (VR), khi cho rằng đây có thể sẽ là xu hướng báo chí của tương lai.

Công nghệ này sẽ đưa độc giả vào thế giới ảo của bài báo, trải nghiệm sự kiện, chiến sự, điều tra hoặc phóng sự trong không gian thực được ảo hóa. Báo chí điều tra, du lịch, giáo dục sẽ truyền cảm hứng mạnh mẽ nhờ trải nghiệm nhập vai, tương tác đa chiều. Việc nắm bắt công nghệ này là thách thức, song cũng là cơ hội lớn để báo chí trở nên hấp dẫn và lôi cuốn hơn, qua đó sẽ phát triển mạnh mẽ hơn.

Các đại biểu tham gia Diễn đàn đã làm rõ những thử thách và cơ hội trong công cuộc đổi mới, sáng tạo trong báo chí. 

Tại phiên thảo luận thứ hai có chủ đề "Vận dụng Nghị quyết 57: Hướng đi từ các Tòa soạn", các đại biểu đã tìm ra những hướng đi, giải pháp để giải quyết những khó khăn, giúp cho báo chí nước nhà có thể đổi mới, sáng tạo và áp dụng thành công khoa học công nghệ một cách mạnh mẽ.

Dù xác định đổi mới và sáng tạo, đặc biệt tăng cường phát triển công nghệ là hướng đi tất yếu để báo chí phát triển, song không thể phủ nhận rất nhiều cơ quan báo chí đang phải đối mặt với khó khăn trong việc nâng cấp công nghệ cho tòa soạn của mình, đặc biệt vấn đề kinh phí và nhân sự.

Trước những băn khoăn nói trên, ông Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết: "Trong 1–2 năm trở lại đây, vấn đề chuyển đổi số trong báo chí đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các cơ quan báo chí. Nghị quyết 57 ra đời trong bối cảnh bùng nổ khoa học công nghệ toàn cầu, đặt ra yêu cầu Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế này, trong đó báo chí phải chủ động đổi mới và chuyển mình".

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, chuyển đổi số trong báo chí không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là yêu cầu cấp thiết đặt ra từ thực tiễn. Để báo chí thực sự trở thành công cụ tuyên truyền, phản ánh và định hướng dư luận hiệu quả, cần có giải pháp đồng bộ về nguồn lực, cơ chế hỗ trợ, tổ chức hệ thống, cũng như sự chung tay của cả Nhà nước, doanh nghiệp và chính các cơ quan báo chí.

Trước rất nhiều ý kiến tâm huyết nêu bật những khó khăn và cơ hội của các lãnh đạo cơ quan báo chí trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, ông Lê Quốc Minh - Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định rằng Nghị quyết 57 là rất quan trọng, việc triển khai cần thực chất và hiệu quả. Những bài học từ các cơ quan báo chí sẽ là kinh nghiệm quý để tham khảo.

Một vấn đề khác được ông Lê Quốc Minh đặc biệt lưu ý tại Diễn đàn là về bản quyền. Theo ông, cách bảo vệ bản quyền theo lối cũ đã không còn khả thi, đòi hỏi sự đồng lòng, kiên quyết bảo vệ bản quyền và bảo vệ lẫn nhau trong cộng đồng báo chí.

Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, điều quan trọng hơn cả là "các đơn vị báo chí mạnh dạn thử nghiệm, dám chấp nhận sai lầm, vì không thử nghiệm thì khó có thể tiến bước. Trước khi nghĩ đến việc vươn ra toàn cầu, báo chí Việt Nam cần làm thật hiệu quả ngay trên "sân nhà". Ông Lê Quốc Minh cho rằng công nghệ là yếu tố bắt buộc, bởi chỉ có ứng dụng công nghệ mới, báo chí mới có thể đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của độc giả.