Đề thi Olympic Ngữ văn: Văn chương là điểm tựa nâng đỡ tâm hồn con người

Câu nghị luận văn học "văn chương là điểm tựa..." có nội dung như sau:

Về hoàn cảnh ra đời của bài thơ "Đêm Nghi Tàm đọc Đỗ Phủ cho vợ nghe", nhà văn Phùng Quán chia sẻ: Vợ tôi tháo cái áo len cũ cộc tay của chồng đã thủng nát nhiều chỗ, tôi đã mặc từ thời kháng chiến chống Pháp nối lại từng mẩu len một để đan cho đứa con đầu lòng một chiếc áo dài tay. Đó là một đêm sáng trăng, mùa đông, lạnh vô cùng, đang đan áo như thế thì vào lúc 9 giờ tối, một cơn lốc bất ngờ đã thổi tung hết cả mái nhà của tôi. (…) Ngôi nhà vốn không có phên nứa gì lại tốc hết mái nhà thành trăng sáng đầy nhà. Lạnh quá, không làm sao ngủ được. Tôi biết làm gì cho qua đêm? Tôi mới nói với vợ: "Thôi, để thức được qua đêm, đem Đỗ Phủ ra đọc. Đỗ Phủ là nhà thơ đã từng viết một bài thơ "Mưa thu mái nhà tốc", ông còn làm bài thơ khác "Vác củi làm chuồng gà", cũng là những việc mà anh thường làm tại Nghi Tàm này" (…)

Và tôi đọc thơ Đỗ Phủ, vợ thì ngồi vừa nối len vừa đan áo.

Với Phùng Quán và rất nhiều người khác, văn chương vẫn luôn là điểm tựa nâng đỡ tâm hồn họ trong những tình thế khắc nghiệt của cuộc đời. Theo anh/chị, điều gì giúp văn chương có được sức mạnh đó?

Văn chương vẫn luôn là điểm tựa nâng đỡ tâm hồn con người

Xác định vấn đề nghị luận

Văn chương có ý nghĩa nâng đỡ tâm hồn con người – tác phẩm văn chương mang đến những liệu pháp tâm hồn con người, thanh lọc tâm hồn, an ủi tinh thần, làm đời sống nội tâm của con người thêm phong phú, vượt qua những cảm xúc tiêu cực khi đối mặt với các vấn đề trong xã hội hiện nay, đó là sứ mệnh của văn chương.

Bàn luận

Văn học là một hình thái ý thức xã hội, có chức năng mang đến những giá trị chân, thiện, mĩ, giúp cân bằng và làm phát triển đời sống tinh thần của con người. Bằng phương cách riêng rất kì diệu của nghệ thuật, sứ mệnh muôn đời của người nghệ sĩ vẫn là làm con người thêm yêu, thêm tin vào bản thân mình và vào những giá trị tốt đẹp ở đời.

Văn chương giúp con người sống đầy đủ hơn, phong phú hơn cuộc sống của mình. Trong những trường hợp con người bị ngăn cách bởi cuộc sống, hoang mang trước thời đại, tiếng nói của văn chương giúp xoa dịu tâm hồn, mang lại yên vui tinh thần. Khi ấy, văn chương là sợi dây buộc chặt con người với cuộc đời thường bên ngoài, với tất cả những sự sống, hoạt động, những buồn vui gần gũi.

Nhờ những tri thức về nhiều lĩnh vực mà văn học cung cấp, con người thêm hiểu mình, hiểu đời và không ngừng bồi đắp cho mình trở nên hoàn thiện hơn. Từ đó, trí tuệ và tâm hồn họ đều phát triển, họ thoát khỏi trạng thái lo lắng, chông chênh.

Phân tích, chứng minh

Học sinh lựa chọn những tác phẩm yêu thích để chỉ ra sức mạnh nâng đỡ tâm hồn của tác phẩm văn chương đối với bản thân. Cần thấy được tác phẩm đã giúp đời sống cá nhân mở rộng về nhiều phía, thêm toàn diện, sâu sắc hơn. Có những tác phẩm thức tỉnh con người khiến họ nhận ra sai lầm, thiếu sót trong suy nghĩ, cách sống của bản thân để kịp thời thay đổi cho phù hợp với thời đại xã hội. 

Có những tác phẩm xoa dịu nỗi sợ hãi và những tổn thương tinh thần của con người trước biến chuyển không ngờ của thế giới, từ đó mang đến cho họ cảm giác bình yên hơn trong tâm hồn. Có những tác phẩm giúp con người vững tin vào, ước mơ, khát vọng, giá trị của bản thân để can đảm theo đuổi những điều mình xứng đáng được hưởng.

Đánh giá, nhận xét, mở rộng, bổ sung vấn đề

Con người cần những giá trị vật chất để tồn tại nhưng sự sống chỉ thật sự có ý nghĩa khi đời sống tinh thần được quan tâm đúng mức. Chính vì vậy, con người cần đến văn chương để được nâng đỡ tâm hồn.

Chỉ những sáng tạo nghệ thuật thật sự có giá trị về cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật thì mới có khả năng nâng đỡ tâm hồn con người.

Để hoàn thành sứ mệnh nâng đỡ tâm hồn con người, nhà văn phải gắn bó tha thiết với đời, phải luôn trăn trở về con người và cuộc sống, phải có tài năng nghệ thuật độc đáo, phải đáp ứng được tầm đón đợi của người đọc. Để được nâng đỡ tâm hồn bởi tác phẩm văn chương, người đọc phải là người có khả năng thưởng thức tác phẩm văn học, có trí tưởng tượng và trái tim giàu cảm xúc.