HOA LAU
(Nguyễn Minh Khiêm)

Quất sự nõn nà vào gió
Tả tơi đến tận cùng với mùa xuân
Gieo vãi sự trinh bạch vào hoang dã
Muôn sau cứ thế trắng ngần

Chẳng màng tưởng một cái tên nào khác
Trọn kiếp là hoa lau
Trắng cho những câu thơ phải chán nản
Những câu thơ tự già cỗi bạc đầu

Nhẹ tênh đi vào cõi khác
Bung mình ra để thăng hoa
Không đợi cắm vào lục bình để thành tên tuổi
Biết làm gì để tự đi xa.

(Dẫn theo Viết và Đọc Chuyên đề mùa Thu 2022, nhiều tác giả, Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2022, trang 208)

Từ ý thơ của Nguyễn Minh Khiêm, anh/chị hãy bàn về hành trình "tự đi xa" của:

Câu 1. (8,00 điểm): người trẻ trong bối cảnh hiện nay.

Câu 2. (12,00 điểm): nhà văn trong quá trình sáng tạo.

Gợi ý đáp án câu nghị luận xã hội

1. Giải thích vấn đề

"Tự đi xa": không chỉ là rời bỏ một nơi chốn cụ thể, mà là khát vọng vượt thoát khỏi những giới hạn quen thuộc, hành trình khẳng định bản thân, tự chủ và sáng tạo.

Với người trẻ hôm nay: đó là quá trình khám phá, khẳng định giá trị cá nhân, không ngừng học hỏi, dấn thân và sống có trách nhiệm.

2. Bàn luận

Người trẻ cần khát vọng và lý tưởng: sống không chỉ để tồn tại mà còn để cống hiến, để "bung mình ra để thăng hoa".

Dám thử thách bản thân: sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn, đối diện thất bại để trưởng thành.

Nuôi dưỡng sự trong sáng, chân thành: giữ cho mình sự "trinh bạch", nhân cách đẹp giữa dòng đời phức tạp.

Tinh thần cống hiến: không sống chỉ để chạy theo danh tiếng, mà phải để lại giá trị chân thực, lâu bền.

3. Liên hệ thực tiễn

Trong bối cảnh hội nhập, nhiều người trẻ Việt Nam đã vươn ra thế giới để học tập, khởi nghiệp, đem tri thức về đóng góp cho đất nước.

Bên cạnh đó, cũng còn hiện tượng ngại thay đổi, sống lệ thuộc, chạy theo hình thức, cần được nhìn nhận và khắc phục.

4. Bài học rút ra

Người trẻ cần: Nuôi dưỡng khát vọng; giữ tinh thần sáng tạo, tự lập; trân trọng bản sắc và giá trị chân chính.

Gợi ý đáp án câu nghị luận văn học

1. Giải thích vấn đề

"Tự đi xa" với nhà văn: hành trình tìm kiếm cái mới, vượt khỏi lối mòn, sáng tạo nên tác phẩm có dấu ấn riêng, chứ không lặp lại hoặc vay mượn.

2. Bàn luận

Sáng tạo là bản chất của văn chương: mỗi nhà văn đều phải có tiếng nói riêng, "không đợi cắm vào lục bình để thành tên tuổi".

"Đi xa" để làm mới chính mình: thoát khỏi sự già cỗi, nhàm chán, để văn chương không bị "tự già cỗi bạc đầu".

Đòi hỏi bản lĩnh cá nhân: nhà văn cần dũng khí đi khác đám đông, chấp nhận cô độc để tìm ra con đường riêng.

Trách nhiệm xã hội và nghệ thuật: sáng tạo không phải để chạy theo thị hiếu rẻ tiền, mà để chạm đến giá trị nhân văn, nuôi dưỡng tâm hồn con người.

3. Dẫn chứng

Nguyễn Tuân "xê dịch" để tìm cái đẹp độc đáo của đất nước. Nam Cao dũng cảm đi vào đề tài người nghèo khổ, để lại dấu ấn nhân đạo sâu sắc. Nguyễn Ngọc Tư vượt khỏi không gian quen thuộc, tạo ra "Cánh đồng bất tận" vang dội.

4. Bài học

Nhà văn phải: Kiên trì hành trình sáng tạo riêng; luôn tìm tòi, làm mới nghệ thuật; giữ sự trung thực, nhân văn trong tác phẩm.

(Đáp án chỉ mang tính tham khảo)