Sáng ngày 13/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục là cần thiết

Đề cập về sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, qua quá trình thực hiện Luật Giáo dục 2019 đã phát sinh một số hạn chế, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung như: Hệ thống giáo dục quốc dân chưa đảm bảo yêu cầu mở, linh hoạt, liên thông; mô hình Hội đồng trường trong trường mầm non, trường phổ thông công lập còn hình thức.

Việc kiểm định cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên thông qua tổ chức kiểm định không khả thi; hệ thống chính sách về nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn thiếu đồng bộ; quy định về sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương chưa thực sự rõ ràng. 

Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục là cần thiết nhằm khắc phục vướng mắc trong thi hành, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, chuyển đổi số, đồng thời bảo đảm sự phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật mới và chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp và phân cấp, phân quyền.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; cơ sở giáo dục, nhà giáo; quản lý nhà nước về giáo dục; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục. Dự thảo Luật áp dụng đối với toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.

Nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ. 

Dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ theo quy định và đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý một số vấn đề như: Về hệ thống giáo dục quốc dân, việc bổ sung mô hình trung học nghề nhằm tạo điều kiện cho học sinh có thêm lựa chọn tiếp tục học chương trình trung học phổ thông, đồng thời được đào tạo kỹ năng nghề; góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương phân luồng học sinh. 

Thường trực Ủy ban đề nghị xác định rõ vị trí của trung học nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia; nghiên cứu mô hình trường trung học phổ thông nghề (tích hợp giữa trung học phổ thông với giáo dục nghề nghiệp) để đáp ứng nhu cầu của người học được hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.

Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc việc bãi bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở. Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở xác nhận việc hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, làm cơ sở để tiến hành phân luồng học sinh sau trung học cơ sở.

Về bằng trung học nghề, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị làm rõ cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban cho rằng, nên quy định theo hướng khuyến khích học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông, đồng thời có chứng chỉ nghề.

Về sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo; nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Về thi tốt nghiệp trung học phổ thông, có 2 loại ý kiến: Thứ nhất là, đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, giao thẩm quyền ra đề thi cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; giao thẩm quyền tổ chức kỳ thi cho các địa phương; nghiên cứu tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học. Thứ hai là, đề xuất không tổ chức thi mà nên xét tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban ủng hộ loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các quan điểm nêu trên.

Về Hội đồng trường, Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh, Thường trực Ủy ban tán thành quy định bãi bỏ Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập. Về nhà giáo, Thường trực Ủy ban đề nghị rà soát, lược bỏ các quy định trùng với Luật Nhà giáo để tránh chồng chéo, trùng lắp trong hệ thống pháp luật. Nghiên cứu bổ sung quy định giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu; bổ sung tên gọi của nhà giáo trung học nghề trong điều khoản chuyển tiếp.

Về học phí, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo, Thường trực Ủy ban tán thành việc luật hóa chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh học chương trình phổ thông để thống nhất với Nghị quyết số 217/2025/QH15 của Quốc hội. Đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định giao cơ quan có thẩm quyền chủ trì, hướng dẫn, thực hiện tính giá dịch vụ giáo dục; địa phương, cơ sở giáo dục căn cứ hướng dẫn xây dựng, ban hành giá dịch vụ giáo dục của mình.

Về thẩm quyền, thủ tục thành lập hoặc cho phép thành lập; cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường, Thường trực Ủy ban tán thành và đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu hoàn thiện khung pháp lý về chuyển đổi loại hình trường; về chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực giáo dục; làm rõ vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong đình chỉ hoạt động của cơ sở giáo dục, giải thể nhà trường; thực hiện chức năng quản lý nhà nước về bảo đảm chất lượng đào tạo, bảo vệ quyền lợi của người dạy, người học và cổ đông.