Công ước Hà Nội: "Tấm khiên" vững chắc, bảo vệ mỗi người trên không gian mạng

Sự trỗi dậy của AI làm gia tăng và quốc tế hóa các vụ lừa đảo trực tuyến. Tình trạng bóc lột và lạm dụng tình dục trực tuyến, đặc biệt là trẻ em, trở thành mối lo ngại toàn cầu.

Bà Waly - Giám đốc điều hành UNODC nhấn mạnh tác động tàn khốc của tội phạm mạng, đe dọa tài chính, an toàn, phẩm giá và tính mạng con người.

Hệ thống pháp luật an ninh mạng Việt Nam chưa theo kịp tốc độ phát triển công nghệ, cùng với nhận thức hạn chế của người dân và sự phụ thuộc công nghệ ngoại tạo ra nhiều rủi ro.

Mỗi hành động trên mạng đều mang ý nghĩa pháp lý. Không gian mạng cần được quản lý bằng các chuẩn mực đạo đức và pháp luật tương tự như ngoài đời thực.

Công ước Hà Nội sẽ hỗ trợ Việt Nam tăng cường hợp tác, năng lực và nhận thức về an ninh mạng. Chiến lược then chốt là xây dựng "thế trận an ninh nhân dân trong không gian mạng", huy động mọi công dân bảo vệ biên giới kỹ thuật số.

Hơn 20 năm trước, khi Công ước Budapest ra đời, nhiều nước đang phát triển chưa kịp tham gia. Giờ đây, Hà Nội đã trở thành biểu tượng cho một giai đoạn mới - giai đoạn mà thế giới cùng nhau xây dựng "luật giao thông" cho xa lộ số. Trên con đường ấy, mỗi quốc gia là một tài xế, mỗi công dân là một người tham gia và luật pháp là biển chỉ dẫn để tất cả không va vào nhau. Mỗi người dân là một "chiến sĩ du kích", góp phần bảo vệ sự an toàn trên không gian số.

Những con số "biết nói" thể hiện tính kịp thời và quan trọng của Công ước Hà Nội:

- Theo ghi nhận của Cục A05, trong 8 tháng đầu năm, đã có hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại khổng lồ lên tới 1,66 nghìn tỷ đồng (tương đương 63 triệu USD). Các chiêu thức ngày càng tinh vi, từ việc sử dụng công nghệ deepfake, chiếm đoạt mã OTP đến mạo danh cơ quan nhà nước, khiến người dân khó lòng đề phòng.

- Số liệu từ Viettel Cyber Security trong quý 3/2025 càng làm nổi bật bức tranh u ám: hơn 6,5 triệu tài khoản cá nhân bị hack, gần 4.000 tên miền lừa đảo bị phát hiện và trên 547.000 cuộc tấn công DDoS, trong đó nhiều vụ việc đã tận dụng trí tuệ nhân tạo.

- Những vụ vi phạm dữ liệu lớn tại Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia và Vietnam Airlines gần đây đã phơi bày một cách rõ ràng mối đe dọa thường trực đối với quyền riêng tư và niềm tin của người tiêu dùng, làm xói mòn niềm tin vào môi trường số.

Công ước Hà Nội: Việt Nam kiến tạo luật chơi, cân bằng an ninh và quyền riêng tư

Trong quá trình đàm phán Công ước, Việt Nam đã kiên trì bảo vệ nguyên tắc cốt lõi: chống tội phạm mạng không đồng nghĩa với xâm phạm đời tư. Công ước khẳng định rõ ràng việc thu thập và chia sẻ dữ liệu phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp quốc gia và các nghĩa vụ quốc tế về nhân quyền. Điều này thể hiện một sự cân bằng tinh tế và cần thiết giữa an ninh quốc gia và quyền tự do cá nhân – một bài toán nan giải mà bất kỳ quốc gia nào trong kỷ nguyên số cũng phải đối mặt.

Việt Nam không chỉ dừng lại ở vị trí phòng thủ mà đã vươn lên, chủ động góp phần định hình luật chơi toàn cầu. Chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai những nỗ lực mạnh mẽ để bảo vệ người dân, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em và thanh thiếu niên, khỏi những nguy cơ bị xâm hại trên không gian mạng. Các văn bản pháp luật quan trọng như Luật Trẻ em, Luật An ninh mạng và Chiến lược quốc gia về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng (2021-2025) đã được triển khai, giúp phát hiện và xử lý hiệu quả hơn các loại tội phạm trực tuyến.

Công ước Hà Nội ra đời, không chỉ là một công cụ pháp lý mà còn là "cơ hội vàng cho kinh tế số". Tài liệu này cung cấp các tiêu chuẩn pháp lý thống nhất, loại bỏ nơi ẩn náu an toàn cho tội phạm mạng và bảo vệ quyền con người, đồng thời đưa ra khuôn khổ chung để thu thập, lưu giữ, trao đổi và sử dụng bằng chứng điện tử trên nhiều khu vực pháp lý khác nhau.

Với hành lang pháp lý quốc tế được thiết lập, các doanh nghiệp công nghệ, fintech, thương mại điện tử sẽ hoạt động trong một môi trường an toàn và minh bạch hơn. Đối tác quốc tế sẽ có cơ sở tin tưởng vững chắc khi hợp tác với Việt Nam bởi các tiêu chuẩn bảo mật và bảo vệ dữ liệu được quy chiếu theo chuẩn toàn cầu. Người dân cũng sẽ được hưởng lợi trực tiếp khi dữ liệu cá nhân, tài khoản và giao dịch được bảo vệ tốt hơn, thúc đẩy niềm tin vào các dịch vụ số.

Công ước Hà Nội là "biểu tượng của niềm tin và hợp tác quốc tế", hướng tới một không gian mạng an toàn, công bằng và nhân văn cho toàn nhân loại, nơi mọi cá nhân và doanh nghiệp đều có thể phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.