Chiều 8/11 sẽ diễn ra nguyệt thực toàn phần cuối cùng trong năm 2022

Có thể quan sát nguyệt thực toàn phần cuối cùng trong năm tại Việt Nam

Nguyệt thực toàn phần xảy ra khi Trái đất, Mặt trăng và Mặt trời cùng nằm trên một đường thẳng, Mặt Trăng đi vào chóp bóng của Trái Đất và ở vị trí đối diện với Mặt trời.

Khi hiện tượng này diễn ra, ánh sáng Mặt trời chiếu đến Mặt trăng sẽ bị khí quyển của Trái đất khúc xạ, hiện lên một màu đỏ trên bầu trời.

Chính vì vậy hiện tượng này còn được gọi với cái tên là "Mặt trăng máu." Trong khi đó, trăng tròn vào tháng 11 còn được gọi là Mặt trăng Hải ly nên hiện tượng ngày mai được biết đến là "Mặt trăng máu Hải ly."

Đây sẽ là nguyệt thực thứ hai và cũng là lần cuối cùng trong năm 2022. Nguyệt thực trước đó diễn ra vào ngày 16/5. Năm 2023 cũng sẽ có 2 nguyệt thực vào tháng 5 và tháng 10. Lần kế tiếp nguyệt thực toàn phần diễn ra sẽ là vào tháng 9/2025.

Nguyệt thực toàn phần cuối cùng của năm nay đạt cực đại lúc 17 giờ 59 phút, ngày 8/11 (giờ Hà Nội). 

Theo chuyên gia Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, thời gian Mặt trăng mọc ở Hà Nội là 17 giờ 12 phút còn ở Thành phố Hồ Chí Minh là 17 giờ 22 phút. 

Như vậy về lý thuyết thì ở Hà Nội có thể theo dõi toàn bộ pha toàn phần của nguyệt thực. Tuy nhiên khi đó nó mới bắt đầu xuất hiện ở chân trời nên về cơ bản là gần như không thể quan sát được. 

Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này đối với hầu hết tỉnh/thành của Việt Nam là sau 17 giờ 40 phút, khi Mặt trăng đã không còn quá thấp. Bất kì khu vực nào có hướng nhìn về phía Đông trống trải đều có thể quan sát tốt nguyệt thực bằng mắt thường mà không cần thiết bị hỗ trợ.

Mặc dù nguyệt thực toàn phần không hiếm, nhưng đây vẫn là sự kiện thiên văn đáng chú ý và nhiều người đón chờ.

Nguyệt thực có gây ảnh hưởng đến con người?

Theo các chuyên gia về thiên văn, có nhiều tin đồn về nguyệt thực nhưng đa số đều không đúng sự thật. Dù vậy, vẫn có một số ảnh hưởng nhất định đến đời sống con người khi nguyệt thực diễn ra.

Trả lời báo chí, ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn trẻ Việt Nam cho biết, Trái đất chịu tác dụng hấp dẫn đồng thời của Mặt trời và Mặt trăng. Vào thời điểm thông thường, lực hấp dẫn tác động lên hành tinh của chúng ta từ hai thiên thể này không cùng phương mà lệch nhau một góc nhất định.

Vào những ngày Trăng tròn, lực hấp dẫn của hai thiên thể này với Trái Đất gần trung phương với nhau nên tổng lực là lớn nhất trong mỗi chu kì. Tuy vậy, khi xảy ra nguyệt thực, ba thiên thể nằm thẳng hàng nên hai lực này gần như hoàn toàn trùng phương. Như vậy, tổng giá trị của chúng là cực đại.

Khi đó, có thể làm các đợt thủy triều mạnh hơn, cao hơn. Thậm chí, người Nhật xa xưa tin rằng nguyệt thực báo hiệu các trận động đất, sóng thần.

Theo ông Sơn, nhiều nghiên cứu của các nhóm khoa học trên thế giới cho thấy tại các khu vực có hoạt động địa chất không ổn định thì sự gia tăng của lực hấp dẫn là một nhân tố tác động thêm lên khả năng phát sinh các dao động địa chất - nguyên nhân gây nên động đất, sóng thần hay núi lửa.

Đối với chu kỳ sinh học của con người, các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng thời điểm Trăng tròn, đặc biệt là khi có nguyệt thực liên quan chặt chẽ tới việc suy giảm melatonin, một hormone liên quan tới việc điều chỉnh chu kì ngủ và tỉnh giấc. Vậy nên vào những ngày này, người ta thường khó ngủ hơn. Đồng thời làm tăng khả năng ức chế thần kinh.

Mặc dù vậy, ảnh hưởng này là không lớn nên không quá nghiêm trọng đối với sức khỏe con người.

"Nhiều thống kê cũng chỉ ra chu kỳ Trăng tròn nói chung và nguyệt thực nói riêng có ảnh hưởng tới việc tăng tỉ lệ sinh nở ở phụ nữ. Tuy nhiên, tới nay việc này chưa có bằng chứng khoa học cụ thể", ông Sơn cho hay.

Tuy vậy, tất cả những ảnh hưởng vật lý này đều khá nhỏ, do vậy thực tế chúng có tác động không đáng kể tới đời sống hàng ngày của con người.