Bí quyết đạt điểm cao môn Ngữ văn trong kì thi Trung học phổ thông Quốc gia 2022

Theo đề minh họa môn Ngữ văn được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố vào cuối tháng 3 vừa qua thì dự kiến đề thi năm nay vẫn giữ nguyên cấu trúc như mọi năm. Cụ thể, đề sẽ bao gồm 2 phần: phần đọc hiểu và phần làm văn. Trong đó phần đọc hiểu gồm 4 câu hỏi với mức điểm là 3.0, phần làm văn gồm 2 câu với mức điểm là 7.0.

Vì là môn thi tự luận duy nhất, thời gian làm bài kéo dài 120 phút, cho nên thí sinh cần phải chú trọng cả nội dung lẫn hình thức trình bày bài thi. 

Ở phần đọc hiểu, đề thường cho một đoạn trích là thơ hoặc văn xuôi không nằm trong chương trình Ngữ văn Trung học phổ thông và yêu cầu thí sinh trả lời 4 câu hỏi ở các mức độ khác nhau. Để làm tốt phần này, các em cần chú ý đến những dạng câu hỏi: thể thơ, phương thức biểu đạt chính, liệt kê các hình ảnh, giải thích một ý kiến, trình bày quan điểm cá nhân... 

Khi trả lời, các em cần trích dẫn lại câu hỏi và trả lời đúng trọng tâm, diễn đạt ngắn gọn, dễ hiểu. Riêng câu số 3 và 4, học sinh nên trình bày bằng một đoạn văn dài từ 3 – 5 dòng, lập luận chặt chẽ và có chính kiến riêng của bản thân.

Ở phần làm văn, đề sẽ bao gồm 2 câu. Trong đó câu thứ nhất yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội dài khoảng 200 chữ. Câu thứ hai yêu cầu viết bài văn nghị luận văn học, đề có thể yêu cầu phân tích một đoạn thơ, một đoạn trích văn xuôi hay kịch.

Với câu nghị luận xã hội, các em cần chú ý đảm bảo hình thức đoạn văn. Nghĩa là trong quá trình viết không được xuống dòng, độ dài khoảng 2/3 mặt giấy thi là đảm bảo. Tốt nhất đoạn văn nên được viết theo kiểu tổng – phân – hợp. Bên cạnh đó, các em cũng cần bám sát đề và xác định đúng vấn đề cần nghị luận. Trong quá trình viết, cần vận dụng các thao tác lập luận đã học, kết hợp với việc lấy dẫn chứng để đoạn văn thực sự thuyết phục người đọc. Cần tránh lối viết lan man, xa đề và viết thành bài văn thu nhỏ.

Với câu nghị luận văn học, thí sinh cần đảm bảo đầy đủ cấu trúc của một bài văn. Đó là mở bài, thân bài chia tách làm nhiều đoạn và kết bài. Cũng giống như đoạn văn nghị luận xã hội, ở bài văn nghị luận văn học, các em cần xác định đúng vấn đề cần nghị luận. Phần thân bài cần có các luận điểm cụ thể, rõ ràng và bám sát đề. 

Các đề Ngữ văn của những năm gần đây, câu nghị luận văn học đề thường chỉ yêu cầu thí sinh phân tích, cảm nhận về một đoạn thơ hoặc đoạn văn. Vì thế, các em cần bám sát vào đoạn trích đề cho để từ đó có những cảm nhận, phân tích sâu sắc và chính xác nhất. Trong quá trình viết bài văn, thí sinh đưa ra các dẫn chứng rồi mới đưa những nhận định, đánh giá. 

Song song với việc cảm nhận về nội dung là những nhận xét về nghệ thuật. Các em cũng cần chú ý đến lệnh phụ của câu nghị luận văn học. Đó có thể là đánh giá về nghệ thuật, giá trị nhân đạo, giá trị hiện thực hay cái nhìn mới mẻ của nhà văn.

Bên cạnh đó, thí sinh cũng cần phân chia thời gian làm bài hợp lí. Các câu hỏi của phần đọc hiểu rất dễ lấy điểm tối đa nên các em có thể dành 20 phút để làm phần này. Ở câu nghị luận xã hội thí sinh nên viết trong khoảng 20 phút. Phần thời gian còn lại (khoảng 80 phút) sẽ dành cho câu nghị luận văn học. Vì đây là câu chiếm nửa số điểm của toàn bài thi. Sau khi làm bài xong, thí sinh nên đọc để kiểm tra lại các lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu trong quá trình làm. 

Ngoài việc ghi nhớ kỹ kiến thức các bài học, đọc kĩ và hiểu đề bài, thí sinh cần bình tĩnh, tự tin, viết bằng cảm xúc chân thành, không quên liên hệ, mở rộng và sáng tạo thì chắc chắn sẽ đạt được số điểm khả quan.