Vì sao giáo viên "tâm tư" về dự thảo lương đặc thù?

Phan Anh

10:56 - 05/08/2025

Dự thảo Nghị định mới về chính sách tiền lương và phụ cấp đặc thù cho nhà giáo đang nhận được sự quan tâm lớn từ dư luận, đặc biệt là cộng đồng giáo viên.

Thay vì tạo ra sự phấn khởi và động lực, dự thảo lại khiến nhiều thầy cô giáo "tâm tư" bởi những bất cập trong cách tính lương đặc thù, mà hệ quả cuối cùng là người có trình độ cao hơn, hệ số lương cao hơn lại có thu nhập thấp hơn.

Đây không chỉ là câu chuyện về con số mà còn là nỗi băn khoăn về sự công bằng, về động lực cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Bất cập trong cách tính hệ số lương đặc thù

Một trong những điểm mới được đưa ra là dù không còn chia hạng giáo viên (I, II, III), nhưng dự thảo vẫn tồn tại nhiều bậc lương và hệ số lương đặc thù khác nhau. Điều này khiến nhiều nhà giáo lo ngại rằng những bất cập tương tự như trước đây có thể tái diễn, thậm chí phức tạp hơn.

Cụ thể, cách tính "ngược" trong dự thảo đang gây ra sự khó hiểu, đó là giáo viên có hệ số lương cơ bản càng cao thì hệ số lương đặc thù lại càng thấp.

Thực tế, điều này đã dẫn đến nghịch lý, một giáo viên có trình độ cao, thâm niên và hệ số lương cao lại có tổng thu nhập thấp hơn so với một đồng nghiệp có hệ số lương thấp hơn. Ví dụ, một giáo viên trung học phổ thông hạng II với hệ số lương 4.0 có tổng thu nhập khoảng 17 triệu đồng/tháng, trong khi một giáo viên hạng III có hệ số 3.99 lại có thu nhập khoảng 18,5 triệu đồng/tháng.

Khoảng chênh lệch này không hề nhỏ, tạo ra sự băn khoăn trong giới giáo viên. Rõ ràng, việc nâng cao trình độ, phấn đấu lên hạng cao hơn không hề mang lại lợi ích tài chính, mà ngược lại, còn khiến thu nhập của họ bị giảm sút.

Chính sách bất cập sẽ làm giảm động lực của giáo viên

Chính sự bất hợp lý này có nguy cơ làm xói mòn động lực phấn đấu của đội ngũ nhà giáo. Một giáo viên có thâm niên chia sẻ: "Chúng tôi luôn được khuyến khích học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn. Nhưng giờ đây, khi nhìn vào dự thảo bảng lương mới, chúng tôi thực sự băn khoăn. Phải chăng việc nỗ lực nâng cao bằng cấp, lên hạng cao hơn là điều không nên làm? Thậm chí, nhiều giáo viên trẻ còn nói đùa rằng cứ "trung thành" với hạng thấp thì thu nhập lại cao hơn."

Tâm lý này còn phản ánh hệ thống chính sách đang vô tình triệt tiêu sự cầu tiến của giáo viên. Nếu một giáo viên hạng III sau nhiều năm công tác, được chuyển lên hạng II, nhưng thu nhập lại giảm đi, thì liệu họ còn động lực để cống hiến và phấn đấu? Việc học tập, bồi dưỡng để đạt chuẩn cao hơn giờ đây trở thành một gánh nặng thay vì là một vinh dự.

Hơn nữa, sự chênh lệch lớn giữa các hệ số lương của những người có cùng trình độ đại học cũng là một vấn đề đáng bàn. Một số giáo viên được xếp vào viên chức loại A3.2 với hệ số lương cao (từ 5,75 đến 7,55), trong khi người khác lại xếp ở loại A1 với hệ số thấp hơn nhiều (từ 2,34 đến 4,98), gây ra cảm giác thiếu công bằng, đặc biệt khi người làm việc hiệu quả, cống hiến nhiều lại có thể bị xếp ở loại thấp hơn.

Đôi điều kiến nghị

Trước những "tâm tư" và sự bất cập về chính sách tiền lương (dự thảo), nhiều nhà giáo đã lên tiếng kiến nghị các cơ quan chức năng cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, toàn diện hơn về các bảng lương và hệ số đặc thù. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo tính công bằng, tạo động lực thực sự cho giáo viên.

Đã đến lúc cần phải thay đổi tư duy, không chỉ tính toán trên các con số hệ số lương đơn thuần mà cần nhìn nhận một cách tổng thể, gắn liền với hiệu quả công việc, vị trí việc làm và đặc biệt là sự cống hiến của người thầy. Chính sách tiền lương phải trở thành đòn bẩy, là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ nhà giáo.

Đã có ý kiến đề xuất rằng, việc xếp hạng viên chức nên dựa trên vị trí việc làm và hiệu quả công việc thay vì dựa vào hệ số lương hiện tại. Như thế sẽ giúp tránh tình trạng người có hệ số lương cao nhưng thu nhập lại thấp hơn.

Hy vọng rằng, những "tâm tư" của giáo viên sẽ được những người làm chính sách lắng nghe và những bất cập trong dự thảo sẽ được điều chỉnh kịp thời, để thang bảng lương mới thực sự là nguồn động viên, là sự ghi nhận xứng đáng đối với những người đang miệt mài gieo mầm tri thức.