Một bộ sách giáo khoa thống nhất: Lời giải cho những bất cập

Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó có định hướng thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc đã nhận được sự đồng tình rộng rãi của đội ngũ giáo viên.

Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam trao tặng sách giáo khoa cho học sinh dân tộc xã Tả Van. Ảnh: NXBGDVN
Đây không chỉ là một chủ trương định hướng mà còn là lời giải cho những bất cập đã tồn tại suốt thời gian qua. Vì sao chủ trương này lại được ủng hộ mạnh mẽ đến vậy? Câu trả lời nằm ở những vấn đề mà cả giáo viên, học sinh và phụ huynh đã và đang phải đối mặt.
Sự lựa chọn mang tính hình thức và những hệ lụy
Một trong những lý do lớn nhất khiến giáo viên ủng hộ việc có một bộ sách giáo khoa thống nhất là vì sự lựa chọn sách hiện tại hầu như chỉ mang tính hình thức.
Theo quy định, các nhà trường có quyền lựa chọn một trong 3 bộ sách hiện hành để giảng dạy. Tuy nhiên, trên thực tế, sự lựa chọn này thường bị chi phối bởi nhiều yếu tố, dẫn đến tình trạng một tỉnh chỉ tập trung chọn bộ sách này, trong khi tỉnh khác lại chọn bộ sách khác, tạo nên "thị trường" sách giáo khoa xấu xí.
Giáo viên buộc phải dạy theo bộ sách đã được chọn sẵn, dù có thể họ thấy bộ sách khác phù hợp hơn với bản thân và học sinh. Hơn nữa, việc có nhiều bộ sách đã tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, dẫn đến những "hạt sạn" và sai sót trong quá trình biên soạn và thẩm định.
Truyền thông đã từng phản ánh, có nhiều phản ánh về lỗi sai kiến thức, hình ảnh không phù hợp, thậm chí là in nhầm trong một số cuốn sách giáo khoa. Chẳng hạn, hơn 100.000 cuốn sách giáo khoa đã phải thu hồi để hủy và in lại gần 40.000 cuốn sách khác, gây lãng phí lớn về tài chính và ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.
Nội dung thiếu thống nhất và áp lực lên giáo viên
Việc có nhiều bộ sách khác nhau, dù cùng một chương trình, đã dẫn đến những bất cập đáng lo ngại.
Thứ nhất, sự thiếu thống nhất trong việc sắp xếp lộ trình kiến thức là một vấn đề lớn. Ví dụ, một bài học trong sách Toán 10 ở bộ sách này được sắp xếp ở học kỳ I, nhưng lại nằm ở học kỳ II trong bộ sách khác. Điều này gây khó khăn cho việc trao đổi chuyên môn giữa giáo viên và đặc biệt là khi học sinh chuyển trường.
Thứ hai, mỗi bộ sách giáo khoa diễn đạt cùng một khái niệm theo một cách khác nhau, gây lúng túng cho giáo viên. Thậm chí ngay trong cùng một bộ sách, các cuốn được in ở các nhà in khác nhau cũng có sự sai lệch.
Theo phản ánh của giáo viên, Bài 1.54 và 1.59 (tập 1) sách Toán 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống có nội dung khác nhau tùy thuộc vào nhà in, dẫn đến tranh cãi trong lớp học. Giáo viên dạy Lịch sử và Địa lí đã chỉ ra sự khác biệt về kiến thức giữa sách Lịch sử và Địa lí 6 và 7 về cao nguyên Đê-can: sách lớp 6 ghi "Miền Trung và miền Nam" trong khi sách lớp 7 lại ghi "miền Tây Nam".
Để đảm bảo chất lượng giảng dạy, nhiều giáo viên phải tự bỏ tiền mua tất cả các bộ sách để so sánh và tìm ra phương pháp tốt nhất. Điều này không chỉ là gánh nặng về tài chính mà còn là gánh nặng về thời gian, khiến họ không có nhiều thời gian để tập trung vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy.
Hướng tới sự đồng bộ và công bằng
Một bộ sách giáo khoa thống nhất, được biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia giỏi nhất, sẽ đảm bảo tính chuẩn mực, khoa học và logic trong việc truyền tải kiến thức. Điều này giúp giáo viên có một nền tảng vững chắc để phát triển bài giảng sáng tạo, thay vì phải mất thời gian loay hoay với những khác biệt về nội dung.
Cùng với đó, khi tất cả học sinh trong cả nước học cùng một bộ sách giáo khoa chuẩn, việc ra đề thi, kiểm tra sẽ trở nên công bằng hơn. Học sinh ở các vùng, miền khác nhau sẽ không còn phải lo lắng về sự chênh lệch trong chương trình học.
Ngoài ra, việc chỉ phát hành bộ sách giáo khoa duy nhất sẽ giúp tiết kiệm ngân sách Nhà nước và nguồn lực xã hội đáng kể, tránh lãng phí.
Nhìn chung, việc biên soạn một bộ sách giáo khoa chuẩn mực không phải là chuyện ngày một ngày hai. Tuy nhiên, với sự quyết liệt của chủ trương và sự đồng lòng của giáo viên cùng toàn xã hội, đây là thời điểm để chúng ta tạo ra một bước đột phá, hướng đến một nền giáo dục chất lượng, đồng bộ và công bằng hơn cho thế hệ tương lai.
Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/mot-bo-sach-giao-khoa-thong-nhat-loi-giai-cho-nhung-bat-cap-179250915155215117.htm