Người Trung Quốc đưa AI vào đời sống, định hình lại mọi lĩnh vực

AI "hiện diện" trong từng bữa ăn sáng của người cao tuổi

Ngày nay, khoảng 22% công dân Trung Quốc ở độ tuổi trên 60. Con số này dự kiến sẽ tăng lên 32,5% vào năm 2035. Tình hình quy mô và cơ cấu dân số thay đổi trở thành bài toán khó cho chính phủ Trung Quốc. Do đó, trí tuệ nhân tạo (AI) đã giúp thay đổi cách chúng ta nghĩ về việc chăm sóc người cao tuổi, đặc biệt là ở quốc gia đông dân này. AI không chỉ là một công cụ công nghệ mà còn là một giải pháp xã hội, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người lớn tuổi.

Không khó để bắt gặp những màn hình lớn tích hợp trí tuệ nhân tạo được gắn trên tường tại các căng tin công cộng và công viên trung tâm ở Trung Quốc. Những màn hình này không chỉ đơn thuần hiển thị thông tin mà còn là "bộ não" thu thập và phân tích dữ liệu chi tiết về khách hàng, từ nhóm tuổi đến những món ăn được yêu thích nhất.

Dữ liệu quý giá này được truyền về từ phòng điều khiển công nghệ cao tại mỗi căng tin, nơi các chuyên gia sử dụng AI để tối ưu hóa việc đặt hàng, giảm thiểu lãng phí thực phẩm và theo dõi sát sao chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi. Sáng kiến này đã được triển khai thí điểm thành công tại Thượng Hải và dự kiến sẽ sớm được nhân rộng trên toàn quốc.

Ngoài việc tối ưu hóa dịch vụ căng tin, chính phủ Trung Quốc còn áp dụng AI và dữ liệu lớn để hỗ trợ những người cao tuổi sống một mình trong các căn hộ giá rẻ ở các thành phố lớn. Vấn đề nan giải là nhiều người cao tuổi thường bỏ bữa để tiết kiệm khoản lương hưu ít ỏi. Việc tích hợp AI vào vận hành các căng tin công cộng giúp giảm đáng kể chi phí, cung cấp những bữa ăn bổ dưỡng với giá cả phải chăng cho người cao tuổi đã về hưu, cũng như các gia đình có thu nhập trung bình hoặc thấp.

Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề an sinh xã hội mà còn góp phần vào tầm nhìn lớn hơn của Trung Quốc: biến các thành phố lớn như Thượng Hải trở thành những đô thị đáng sống, sánh ngang với New York hay London, nơi mọi công dân, đặc biệt là người cao tuổi, đều được hưởng thụ cuộc sống chất lượng cao.

AI về làng "bắt bệnh": Xóa khoảng cách thành thị – nông thôn tại Trung Quốc

Tại Trung Quốc, nơi gần một nửa dân số sinh sống ở nông thôn nhưng lại chịu thiệt thòi về thu nhập và dịch vụ công, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành "chìa khóa vàng" mở ra kỷ nguyên mới cho ngành y tế, mang đến cơ hội tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao cho hàng chục triệu người dân.

Với 40-50% dân số sinh sống ở khu vực nông thôn nhưng chỉ nắm giữ chưa đến một phần ba tổng thu nhập khả dụng quốc gia, Trung Quốc đang đối mặt với một thách thức lớn về sự phát triển không đồng đều. Chi phí chăm sóc sức khỏe đắt đỏ đã đẩy người dân nông thôn vào vòng luẩn quẩn của việc "thắt lưng buộc bụng", ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và kìm hãm sự phát triển kinh tế chung. 

Chính phủ Trung Quốc không chấp nhận để những tiềm năng to lớn này bị lãng quên trong cảnh nghèo đói. Thay vào đó, họ đặt mục tiêu xây dựng một "cơ sở hạ tầng mềm" vững chắc, bao gồm giáo dục và y tế, nhằm nuôi dưỡng mỗi cá nhân trở thành phiên bản tốt nhất, năng suất nhất của chính mình.

Để tìm kiếm lời giải cho bài toán khó này, các nhà hoạch định chính sách đã hướng về Dalifornia – một vùng đất trù phú thuộc thành phố Đại Lý, Tây Vân Nam, nơi sinh sống của rất nhiều nhóm dân tộc thiểu số. Từ một tỉnh ngoại vi, cách xa trung tâm kinh tế, Vân Nam đã vươn lên trở thành hình mẫu điển hình cho công cuộc hiện đại hóa hệ thống y tế thông qua việc triển khai AI và các nền tảng kỹ thuật số tiên tiến.

Tại đây, các trung tâm y tế không chỉ được đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất và thiết bị hiện đại mà còn được kết nối trong một mạng lưới kỹ thuật số toàn diện. Các hệ thống chẩn đoán hỗ trợ AI đóng vai trò then chốt, giúp các y bác sĩ tuyến dưới xác định các bệnh lý thông thường một cách nhanh chóng và chính xác, bù đắp đáng kể sự thiếu hụt về chuyên môn ở vùng sâu, vùng xa.

Trung tâm hình ảnh y tế tiên tiến sử dụng AI để diễn giải các bản quét và chia sẻ kết quả tức thì trên khắp các cơ sở, hình thành một mạng lưới y tế thông minh, liền mạch. Đặc biệt, các nền tảng tư vấn từ xa đã xóa bỏ mọi rào cản địa lý, cho phép các chuyên gia y tế hàng đầu từ Côn Minh (thủ phủ Vân Nam) hoặc thậm chí là Thượng Hải, trực tiếp hướng dẫn điều trị tại các thị trấn xa xôi. Điều này đảm bảo rằng người dân được tiếp cận dịch vụ y tế với chất lượng cao nhất, không còn bị giới hạn bởi khoảng cách hay vị trí địa lý.

Kết quả của chính sách đột phá này thực sự đáng kinh ngạc. Theo số liệu chính thức, chỉ trong vòng một năm, hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu được AI hỗ trợ tại Vân Nam đã cung cấp hơn 26 triệu gợi ý chẩn đoán – con số này gần bằng một nửa dân số của tỉnh Vân Nam (47 triệu người). 

Sự can thiệp của AI đã góp phần giảm đáng kể tỷ lệ chẩn đoán sai và hạn chế tối đa các trường hợp chuyển tuyến không cần thiết, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nguồn lực y tế quý báu cho cả bệnh nhân và hệ thống y tế.

Thay vì tốn kém xây dựng các bệnh viện đồ sộ ở mỗi làng, việc tận dụng những chiếc điện thoại thông minh vốn đã phổ biến rộng rãi trong tay người dân nông thôn, để kết nối với hệ thống AI và các chuyên gia y tế từ xa, đã trở thành một giải pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí, mang lại hiệu quả vượt trội.

Tham vọng kiến tạo siêu cường từ trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc

Vào tháng 8/2025, Trung Quốc đã công bố một bộ hướng dẫn để triển khai sâu rộng sáng kiến AI+, vạch ra phương pháp tiếp cận có hệ thống nhằm tăng cường cơ sở hạ tầng AI hỗ trợ và đẩy nhanh quá trình tích hợp công nghệ AI trên khắp các lĩnh vực kinh tế và xã hội.

Với kế hoạch 5 năm đầy tham vọng mang tên "AI+", Trung Quốc đang đặt cược lớn vào trí tuệ nhân tạo (AI) để định hình lại mọi lĩnh vực, từ nông thôn đến thành thị, từ sản xuất đến dịch vụ công. Đây không chỉ là một chiến lược kinh tế mà còn là tầm nhìn táo bạo nhằm kiến tạo một mô hình quản trị mới, nơi AI trở thành "hệ thần kinh" của quốc gia.

Chính sách đột phá này nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn thông qua việc ứng dụng AI. Đây không chỉ là nỗ lực giải quyết vấn đề chất bán dẫn hay thúc đẩy tiêu dùng, mà còn là một bước đi táo bạo nhằm khai thác tối đa tiềm năng con người, biến những vùng nông thôn còn nghèo khó thành các trung tâm đổi mới và năng suất cao.

Các công ty tư nhân và cộng đồng doanh nghiệp đều đồng lòng hưởng ứng tầm nhìn này. Tại Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Jomoo ở Hạ Môn, một minh chứng sống động cho tham vọng AI+ của Trung Quốc đã được thể hiện rõ nét. Jomoo, chuyên nghiên cứu về hệ thống vệ sinh và nước thông minh, đang tích hợp AI để đáp ứng các mục tiêu về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Điều này không chỉ giúp Jomoo vượt lên các đối thủ cạnh tranh quốc tế như Toto (Nhật Bản) hay Kohler (Mỹ) mà còn thể hiện xu hướng chung của các công ty Trung Quốc: Vươn ra biển lớn với sản phẩm công nghệ cao.

Trước đây, xuất khẩu của Trung Quốc được hỗ trợ bởi nguồn lao động giá rẻ dồi dào. Tuy nhiên, cục diện này đang thay đổi nhanh chóng. Ngày càng nhiều nhà máy Trung Quốc hoạt động không cần công nhân, thậm chí là những "nhà máy tắt đèn" hoàn toàn tự động hóa. Nếu một nhà máy không cần công nhân và không chịu gánh nặng thuế quan khi hàng hóa qua biên giới, thì các công ty như Jomoo, Haier (tủ lạnh), Midea (điều hòa không khí) hay Foxconn (điện thoại) hoàn toàn có thể xây dựng những nhà máy tương tự ở nước ngoài.

Điển hình là nhà máy sản xuất ô tô điện BYD ở Szeged (Hungary) được tự động hóa phần lớn; hay nhà máy sản xuất pin CATL ở Arnstadt (Đức) đã được tự động hóa hoàn toàn. Ngay cả các công ty nước ngoài có liên kết chặt chẽ với hệ thống sản xuất của Trung Quốc cũng đã áp dụng các phương pháp này, ví dụ như Nhà máy Tesla Gigafactory ở Thượng Hải.

Trong các nhà máy và nông trại, robot sẽ duy trì hoạt động của hệ thống, đảm bảo năng suất. Một câu hỏi thú vị đặt ra là: Nếu một công ty Trung Quốc sử dụng công nghệ của Trung Quốc để sản xuất sản phẩm tại châu Âu mà không có một công nhân nào trong nhà máy, liệu công ty đó có còn được coi là "của Trung Quốc" theo cách truyền thống?

Bỏ qua những tranh luận mang tính triết học, hệ thống sản xuất của Trung Quốc đang cạnh tranh với chính mình để ngày càng làm tốt hơn những gì họ đang làm. Quá trình này tạo ra áp lực lớn cho các đối thủ cạnh tranh trong nước nhưng cũng khiến bất kỳ đối thủ nước ngoài nào ngày càng khó bắt kịp.

Tất nhiên, cơ sở hạ tầng mềm dựa trên AI này cũng mang đến những thách thức đáng kể về quyền riêng tư dữ liệu, sự thiên vị của thuật toán và nguy cơ hiệu quả có thể thay thế sự đồng cảm của con người. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Trung Quốc đang vượt ra khỏi những khái niệm truyền thống về "bê tông và thép" để xây dựng một hệ thống vô hình gồm mã, cảm biến và thuật toán. Hệ thống này có tiềm năng định hình lại mối quan hệ giữa công dân và nhà nước. Nó sẽ là hệ thần kinh của một loại hình chính phủ mới, một mô hình quản trị chưa từng có, nơi trí tuệ nhân tạo trở thành yếu tố cốt lõi định hướng sự phát triển và vận hành của cả Trung Quốc.

Trung Quốc đang không chỉ chạy đua công nghệ mà còn đang kiến tạo tương lai.

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/nguoi-trung-quoc-dua-ai-vao-doi-song-dinh-hinh-lai-moi-linh-vuc-179251017200119739.htm