Cộng đồng người Mông, Dao, Tày, Nùng, La Chí... sinh sống trên dãy Tây Côn Lĩnh thuộc huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) đã "cầm cuốc, cầm liềm thay cầm cọ" tạo tác nên những bức tranh ruộng bậc thang cheo leo bên sườn núi, đỉnh non hòa vào mây trời, hòa vào mưa nắng .
Ruộng bậc thang - tranh thủy mặc dán vào vách núi
Ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì không ai rõ đã hình thành từ khi nào, chỉ biết rằng trong báo cáo của thời Pháp thuộc cách đây hơn trăm năm có ghi: "Những năm gần đây người dân sống trên Tây Côn Lĩnh, Hoàng Su Phì, Việt Nam có khai thác sườn núi, sườn đồi làm ruộng bậc thang chuyển sang trồng lúa nước..."
Cho đến ngày nay, nhờ bàn tay lao động sáng tạo không mệt mỏi của đồng bào các dân tộc,… ruộng bậc thang Hoàng Su Phì đã là một hệ thống gồm nhiều ruộng, trải dài trên địa bàn 24 xã, thị trấn với tổng diện tích khoảng 3.700 ha. Khi đứng trước thiên nhiên ở xã Bản Luốc hay xã Sán Sả Hồ, xã Nậm Ty hay Thông Nguyên, nhìn những "bậc thang hạnh phúc" bám vào núi, vào làng, vào bản, chúng tôi không khỏi tự hào về sức lao động, sáng tạo đến không cùng của đồng bào đã làm nên công việc "dán tranh thủy mặc vào vách núi".
Dãy núi Tây Côn Lĩnh có độ chia cắt mạnh, độ dốc lớn, vào buổi sáng sớm hay chiều muộn có những ánh nắng le lói dạo chơi trên những thửa ruộng vàng ươm như thốt lên lời tâm tình, như bản "nhạc núi" với những nốt trầm bổng của sắc màu.
Cứ vào tháng 9 - 10, du khách lại nườm nượm kéo lên Hoàng Su Phì để mục sở thị mùa vàng, chiêm ngưỡng như quên lối về.