Hiện tượng El Nino ảnh hưởng như thế nào tới điều kiện thời tiết, khí hậu ở Việt Nam?

^{"El Nino" là từ được dùng để chỉ hiện tượng nhiệt độ nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương (đặc trưng bởi khu vực Nino3.4) cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 độ C trở lên, thường kéo dài 8-12 tháng, với tần suất lặp lại khoảng 3-4 năm 1 lần.}

Đỉnh điểm của hiện tượng El Nino có thể xảy ra từ tháng 11/2023 - 1/2024

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, căn cứ trên bộ số liệu quan trắc nhiệt độ nước biển dọc theo vùng xích đạo ở phía đông và vùng trung tâm Thái Bình Dương, hiện tượng El Nino đã chính thức xuất hiện. 

Thông tin này cũng được cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) xác nhận ngày 8/6/2023 khi nhiệt độ nước biển đo được đã cao hơn so với trung bình khí hậu 0,5 độ C, ngưỡng để xác lập trạng thái El Nino.

Dự báo hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục phát triển từ tháng 6 cho tới hết năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 80-90%.

Dự báo thời gian đỉnh điểm của El Nino có thể xảy ra trong mùa 3 tháng từ tháng 11/2023 đến tháng 1/2024 với xác suất El Nino có cường độ mạnh (Chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực Nino3.4 > 1,5 độ C) vào khoảng 56% và xác suất El Nino đạt cường độ trung bình (Chuẩn sai nhiệt độ tại khu vực Nino3.4 > 1 độ C) vào khoảng 84%. 

Như vậy, nhiều khả năng El Nino sẽ xảy ra với cường độ từ trung bình đến mạnh.

Tác động chung của hiện tượng El Nino đến Việt Nam

Nghiên cứu trước đây cho thấy sự xuất hiện của hiện tượng El Nino có thể ảnh hưởng tới điều kiện thời tiết, khí hậu ở Việt Nam.

Trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường. Nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn với khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.

Hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo.

Điều đáng lưu ý là hiện tượng El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích trên cả nước với mức phổ biến từ 25 đến 50%. Vì thế nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt.

Bên cạnh đó, trong các tháng mùa khô năm 2023, cần đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc. Cụ thể, tác động của hiện tượng El Nino đã gây ra các đợt hạn mặn kỷ lục vào năm 2015-2016 và 2019-2020.

Dự báo hiện tượng El Nino sẽ gia tăng dần về cường độ vào các tháng mùa đông năm 2023-2024. Dựa trên một số thống kê khí hậu, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định vào thời kì chịu tác động của El Nino, khu vực Việt Nam có một số biến động đáng lưu ý:

Số lượng bão/áp thấp nhiệt đới ít hơn trung bình nhiều năm

Theo thống kê trung bình mỗi năm có 5-7 xoáy thuận nhiệt đới bao gồm bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng đến nước ta, trung bình mỗi tháng có 0,58 cơn.

Trong những năm El Nino, trung bình mỗi tháng có 0,42 cơn bão/áp thấp nhiệt đới, ít hơn trung bình nhiều năm khoảng 28%. Ngoài ra, trong điều kiện El Nino, xoáy thuận nhiệt đới thường tập trung vào giữa mùa bão (tháng 7, 8, 9).

Không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta ít hơn bình thường

Trong những năm El Nino xuất hiện, số đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta ít hơn bình thường. Số đợt front lạnh, đặc trưng của các đợt không khí lạnh, qua Hà Nội của các tháng trong năm chỉ bằng 70%. Thời gian kết thúc hoạt động của không khí lạnh ở Việt Nam sớm hơn bình thường.

Nhiệt độ trung bình các tháng cao hơn bình thường

Trong điều kiện El Nino nhiệt độ trung bình các tháng đều cao hơn bình thường, mùa đông chênh lệch rõ rệt hơn mùa hè, các khu vực phía Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn phía Bắc. Trong điều kiện có ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nhất là các đợt El Nino mạnh có thể gây ra nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ở nhiều nơi.

Thiếu hụt mưa trên hầu khắp cả nước

Trong điều kiện El Nino thường gây thiếu hụt lượng mưa trên hầu hết các vùng trong cả nước, phổ biến từ 25-50%. Điều này có thể thấy rõ rệt nhất ở khu vực Bắc Trung Bộ.

Đáng chú ý, một số đợt El Nino đã cho những kỷ lục về lượng mưa lớn nhất trong 24 giờ và số tháng liên tục hụt mưa ở một số nơi, cho thấy El Nino làm tăng tính biến động của mưa ở Việt Nam. Cụ thể như:

Năm 2015 xảy ra hiện tượng El Nino nhưng tại Quảng Ninh đã xuất hiện mưa lớn lịch sử vào cuối tháng 7.

Năm 2002, xảy ra hiện tượng El Nino, mưa lớn vẫn xuất hiện và gây lũ lớn trên các khu vực, cụ thể: lũ lớn trên báo động 3 vào tháng 7, đầu tháng 8 trên sông Hồng, Thái Bình; lũ lớn ử Trung Bộ vào cuối tháng 9, trong đó xuất hiện lũ lịch sử ở thượng nguồn sông Cả (Hà Tĩnh); tại khu vực Nam Bộ đã xuất hiện lũ lớn kéo dài ở đồng bằng sông Cửu Long.

Năm 2009, xảy ra hiện tượng El Nino, xuất hiện cơn bão số 9 (Ketsana) đi vào địa phận các tỉnh Quảng Nam - Quảng Ngãi gây ra đợt lũ lớn, lũ lịch sử vào cuối tháng 9/2009. Đỉnh lũ năm 2009, tại các sông chính từ Quảng Bình đến Phú Yên đều vượt báo động 3. Ngập lụt ngiêm trọng từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và Kon Tum.

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/hien-tuong-el-nino-anh-huong-nhu-the-nao-toi-dieu-kien-thoi-tiet-khi-hau-o-viet-nam-179230613165056851.htm