Giải Nobel Hòa bình 2025: Vinh danh người phụ nữ chiến đấu cho quyền dân chủ Venezuela
Ủy ban Nobel Na Uy vừa công bố Giải Nobel Hòa bình 2025 thuộc về bà Maria Corina Machado, chính trị gia đối lập tại Venezuela, nhằm ghi nhận “những nỗ lực không mệt mỏi trong việc thúc đẩy các quyền dân chủ cho người dân Venezuela”.
Giải Nobel Hòa bình 2025 thuộc về bà Maria Corina Machado, chính trị gia đối lập tại Venezuela. Ảnh Reuters.
Giải Nobel Hòa bình 2025 trao cho "bà đầm thép" của Venezuela với hành trình vì dân chủ
Chủ nhân của Giải Nobel Hòa bình 2025 - bà María Corina Machado, 58 tuổi, được các nhà báo và bình luận viên gọi là "bà đầm thép" của Venezuela, còn ông Jorgen Watne Frydnes, Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy khen ngợi bà Machado là "một nhà đấu tranh dũng cảm và tận tụy vì hòa bình".
Bà María Corina Machado sinh năm 1967, bà María Corina Machado học ngành kỹ thuật và tài chính, từng có thời gian ngắn làm trong lĩnh vực kinh doanh trước khi bước vào chính trường. Bà có bằng thạc sĩ tài chính tại Viện Nghiên cứu Cao cấp về Quản trị (IESA) ở Caracas.
Năm 1992, bà thành lập Quỹ Atenea, hoạt động vì lợi ích của trẻ em đường phố tại thủ đô Caracas.
Đến đầu những năm 2000, bà đồng sáng lập và lãnh đạo tổ chức Súmate, nhóm tình nguyện thúc đẩy bầu cử tự do và công bằng, đồng thời thực hiện đào tạo, giám sát bầu cử.
Năm 2010, bà Machado trúng cử vào Quốc hội Venezuela với số phiếu kỷ lục và giữ ghế đến năm 2014. Trong năm 2024, bà tiếp tục được quốc tế ghi nhận với hai giải thưởng nhân quyền danh giá: Giải Sakharov của Liên minh châu Âu và Giải Václav Havel của Hội đồng châu Âu.
Theo nhận định của Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy Jorgen Watne Frydnes, bà Machado đã “đáp ứng trọn vẹn 3 tiêu chí trong di chúc của Alfred Nobel”, gồm: thúc đẩy tình anh em giữa các quốc gia, giảm quân đội thường trực và mở rộng các hội nghị hòa bình.
Giải Nobel Hòa bình - Vinh danh vì hòa bình và tự do
Giải Nobel Hòa bình được trao hàng năm cho những cá nhân hoặc tổ chức có đóng góp xuất sắc trong việc thúc đẩy hòa bình, nhân quyền và hợp tác quốc tế.
Kể từ lần đầu tiên được trao vào năm 1901, giải thưởng này đã được vinh danh 106 lần, ghi nhận 112 cá nhân và 28 tổ chức. Trong đó, có 20 phụ nữ từng được nhận giải – nhiều nhất trong các hạng mục của hệ thống Giải Nobel.
Người phụ nữ đầu tiên được trao Nobel Hòa bình là Bertha von Suttner (1905). Người trẻ tuổi nhất là Malala Yousafzai, 17 tuổi khi nhận giải năm 2014; còn người cao tuổi nhất là Joseph Rotblatm, 86 tuổi khi được trao năm 1995.
Trong các tổ chức, Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) là đơn vị được vinh danh nhiều nhất, với 3 lần nhận giải.
Lễ trao Giải Nobel Hòa bình 2025 sẽ diễn ra vào ngày 10/12, tại Na Uy – đúng ngày kỷ niệm mất của nhà sáng lập Alfred Nobel. Mỗi giải thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (gần 1,2 triệu USD), kèm huy chương vàng và bằng chứng nhận.
Năm 2024, Ủy ban Nobel Na Uy đã trao giải cho tổ chức Nihon Hidankyo của Nhật Bản – đại diện cho những người sống sót sau các vụ ném bom nguyên tử tại Hiroshima và Nagasaki, vì nỗ lực không ngừng hướng tới một thế giới không có vũ khí hạt nhân.
Giải Nobel Hòa bình là giải thứ 5 được công bố trong mùa Nobel năm nay; Giải Nobel Kinh tế – giải cuối cùng – sẽ được công bố vào ngày 13/10 tới.
Các ứng viên nổi bật cho giải Nobel Hòa bình 2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump từng tuyên bố mình là “ứng viên xứng đáng nhất” của giải thưởng năm nay, cho rằng việc không được trao là “sự xúc phạm lớn đối với nước Mỹ”. Ông khẳng định đã góp phần chấm dứt nhiều xung đột toàn cầu, trong đó có sáng kiến thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas tại Dải Gaza. Tuy nhiên, Ủy ban Nobel đã hoàn tất việc bầu chọn người đoạt giải vào ngày 6-10, trước khi thỏa thuận này được ký kết.
Một số cá nhân và tổ chức khác cũng thu hút sự chú ý, gồm Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine – biểu tượng cho nỗ lực kháng cự chiến tranh với Nga; nhà hoạt động nhân quyền Mahrang Baloch ở Pakistan; Phòng Ứng phó Khẩn cấp Sudan (ERR) và Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Tuy nhiên, cuối cùng, giải thưởng đã thuộc về bà Maria Corina Machado – người phụ nữ đại diện cho khát vọng tự do và dân chủ tại Venezuela.
