Đánh giá học sinh phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới giảm đáng kể áp lực cho học sinh
Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT đánh giá học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có nhiều ưu điểm. Trong đó, các đánh giá nhân văn hơn, giảm áp lực cho học sinh.
Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng nhằm giảm áp lực cho học sinh. Minh hoạ: Báo Bạc Liêu
Qua 3 năm thực hiện đánh giá học sinh cơ sở và 2 năm đối với học sinh trung học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông mới, nhiều giáo viên cho biết, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT có nhiều ưu điểm so với Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT.
Bỏ tính điểm trung bình tất cả các môn để xếp loại học lực
Trước đây, theo Điều 13 Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT, học sinh được xếp loại học lực học kỳ, cả năm căn cứ theo điểm trung bình các môn học. Trong đó, Điều 11 Thông tư này quy định:
1. Điểm trung bình các môn học kỳ là trung bình cộng của điểm trung bình môn học kỳ của các môn học đánh giá bằng điểm số.
2. Điểm trung bình các môn cả năm học là trung bình cộng của điểm trung bình cả năm của các môn học đánh giá bằng điểm số.
Tuy nhiên, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT không còn quy định về điểm trung bình các môn học kỳ, cả năm. Đồng thời, tiêu chuẩn xếp loại học kỳ, cả năm cũng thay đổi hoàn toàn, không còn xét đến điểm trung bình các môn làm căn cứ để đánh giá.
Cách đánh giá theo Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT khiến học sinh dễ học lệch, chỉ tập trung một số môn, môn có điểm trung bình cao sẽ bù cho môn có điểm trung bình thấp.
Còn cách đánh giá theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT yêu cầu học sinh phải học đều ở các môn, không phân biệt môn chính, môn phụ.
Thay đổi tiêu chuẩn xếp loại học kỳ và xếp loại cả năm học
Trước năm học 2021-2022 (trung học cơ sở) và 2022-2023 (trung học phổ thông), học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông được xếp loại học lực cuối kì và cả năm theo 5 loại là: Giỏi, Khá, Trung bình, Yếu, Kém.
Tuy nhiên, theo theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, kết quả học tập của học sinh trong từng học kì và cả năm học được đánh giá theo 01 trong 04 mức: Tốt, Khá, Đạt và Chưa đạt.
Tiêu chí xếp mức Tốt:
1) Học sinh có tất cả các môn học đánh giá bằng nhận xét mức Đạt.
2) Tất cả các môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn học kỳ, điểm trung bình môn cả năm từ 6,5 điểm trở lên;
3) Có ít nhất 06 môn học có điểm trung bình môn học kỳ, điểm trung bình môn cả năm đạt từ 8,0 điểm trở lên.
Tiêu chí xếp mức Khá:
- Học sinh có tất cả các môn học đánh giá bằng nhận xét được đánh giá mức Đạt.
- Tất cả các môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn học kỳ và trung bình môn cả năm từ 5,0 điểm trở lên;
- Có ít nhất 06 môn học có điểm trung bình môn học kỳ, trung bình môn cả năm đạt từ 6,5 điểm trở lên.
Tiêu chí xếp mức Đạt:
- Học sinh có nhiều nhất 01 môn học đánh giá bằng nhận xét được đánh giá mức Chưa đạt.
- Có ít nhất 06 môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn học kỳ, trung bình môn cả năm từ 5,0 điểm trở lên;
- Không có môn học nào có điểm trung bình môn học kỳ và trung bình môn cả năm dưới 3,5 điểm.
Mức Chưa đạt: Các trường hợp còn lại.
Với cách đánh giá theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, học sinh đạt danh hiệu xuất sắc rất khó. Các em phải thật sự nổi trội trong suốt quá trình học.
Chỉ tặng giấy khen danh hiệu học sinh giỏi, học sinh xuất sắc
Theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, cuối năm học, hiệu trưởng sẽ chỉ trao tặng giấy khen danh hiệu học sinh xuất sắc và học sinh giỏi. Không còn khen thưởng danh hiệu học sinh tiên tiến như Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT.
Cụ thể, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT quy định về việc khen thưởng đối với học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông như sau:
1. Hiệu trưởng tặng giấy khen cho học sinh
a) Khen thưởng cuối năm học
- Khen thưởng danh hiệu "Học sinh Xuất sắc" đối với những học sinh có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Tốt, kết quả học tập cả năm học được đánh giá mức Tốt và có ít nhất 06 (sáu) môn học được đánh giá bằng nhận xét kết hợp với đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình cả năm đạt từ 9,0 điểm trở lên.
- Khen thưởng danh hiệu "Học sinh Giỏi" đối với những học sinh có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Tốt và kết quả học tập cả năm học được đánh giá mức Tốt.
b) Khen thưởng học sinh có thành tích đột xuất trong rèn luyện và học tập trong năm học.
2. Học sinh có thành tích đặc biệt được nhà trường xem xét, đề nghị cấp trên khen thưởng.
Cấp trung học cơ sở có 4 môn đánh giá bằng nhận xét (Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp), như vậy còn lại 8 môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số.
Để đạt mức Tốt, học sinh phải có ít nhất 6/8 môn có điểm trung bình từ 8 trở lên và tối đa 2 môn được phép ở ngưỡng từ 6,5 đến dưới 8,0.
Tương tự, theo Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT, học sinh Khá phải có điểm trung bình tất cả các môn học từ 6,5 trở lên, trong đó bắt buộc Toán hoặc Ngữ văn từ 6,5 trở lên.
Còn Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, học sinh cần có ít nhất 6/8 môn học có điểm trung bình từ 6,5 điểm trở lên, chỉ 2 môn được phép ở ngưỡng từ 5 đến dưới 6,5.
Có thể khẳng định, cách đánh giá theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT chặt chẽ hơn so với Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT. Học sinh hiểu rõ tất cả các môn học sẽ bình đẳng như nhau.
Có một môn bị đánh giá chưa đạt vẫn được lên lớp
Về việc học sinh được lên lớp, đánh giá lại trong kì nghỉ hè, không được lên lớp, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT quy định như sau:
1. Học sinh có đủ các điều kiện dưới đây thì được lên lớp hoặc được công nhận hoàn thành chương trình trung học cơ sở, chương trình trung học phổ thông:
a) Kết quả rèn luyện cả năm học (bao gồm kết quả đánh giá lại sau khi rèn luyện trong kì nghỉ hè theo quy định tại Điều 13 Thông tư này) được đánh giá mức Đạt trở lên.
b) Kết quả học tập cả năm học (bao gồm kết quả đánh giá lại các môn học theo quy định tại Điều 14 Thông tư này) được đánh giá mức Đạt trở lên.
c) Nghỉ học không quá 45 buổi trong một năm học (tính theo kế hoạch giáo dục 01 buổi/ngày được quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông, bao gồm nghỉ học có phép và không phép, nghỉ học liên tục hoặc không liên tục).
2. Trường hợp học sinh phải rèn luyện trong kì nghỉ hè thực hiện theo quy định tại Điều 13 Thông tư này; học sinh phải kiểm tra, đánh giá lại môn học trong kì nghỉ hè thực hiện theo quy định tại Điều 14 Thông tư này.
3. Học sinh không đáp ứng yêu cầu quy định tại khoản 1 Điều này thì không được lên lớp hoặc không được công nhận hoàn thành chương trình trung học cơ sở, chương trình trung học phổ thông.
4. Đối với học sinh khuyết tật: Hiệu trưởng căn cứ kết quả đánh giá học sinh khuyết tật theo quy định tại Điều 11 Thông tư này để xét lên lớp hoặc công nhận hoàn thành chương trình trung học cơ sở, chương trình trung học phổ thông đối với học sinh khuyết tật.
Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT quy định, để được lên lớp học sinh phải đạt hạnh kiểm và học lực từ trung bình trở lên đồng thời nghỉ không quá 45 buổi học trong một năm học.
Căn cứ khoản 3 Điều 13 Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT, để được xếp học lực trung bình ở các năm học trước, học sinh đáp ứng các điều kiện: có điểm trung bình các môn học từ 5,0 trở lên; điểm trung bình của 1 trong 3 môn Toán, Ngữ văn hoặc Ngoại ngữ từ 5,0 trở lên; không có môn học nào điểm trung bình dưới 3,5; các môn học đánh giá bằng nhận xét đều được đánh giá loại Đạt.
Trong khi đó, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT yêu cầu học sinh được lên lớp khi có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Đạt trở lên.
Tiêu chuẩn xếp mức Đạt trong đánh giá cả năm theo khoản 2 Điều 9 Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT là:
- Có nhiều nhất 01 (một) môn học đánh giá bằng nhận xét được đánh giá mức Chưa đạt.
- Có ít nhất 06 (sáu) môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn học kỳ, điểm trung bình môn cả năm từ 5,0 điểm trở lên; không có môn học nào có điểm trung bình môn học kỳ, điểm trung bình môn cả năm dưới 3,5 điểm.
Khi áp dụng Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, học sinh có 01 (trong tổng số 04) môn học đánh giá bằng nhận xét ở mức Chưa đạt; các môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số có 02 môn dưới 5,0 điểm và không có môn nào dưới 3,5 điểm vẫn được lên lớp.
Cách đánh giá có tính nhân văn, giảm áp lực cho học sinh
Theo Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT, học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông gặp áp lực rất lớn từ quy định kiểm tra đánh giá.
Ví dụ, môn Ngữ văn lớp 9 có 12 cột điểm/ học kỳ (6 bài kiểm tra hệ số 1; 5 bài kiểm tra hệ số 2; 1 bài kiểm tra học kỳ hệ số 3). Vậy nên cứ đến giờ là học sinh phải căng thẳng lấy giấy làm bài kiểm tra viết cho đủ các cột điểm.
Còn Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT giảm đầu điểm các bài kiểm tra sẽ giảm áp lực học tập cho các em. Giáo viên có thể đa dạng phương thức đánh giá như: giao bài tập; dự án học tập; kiểm tra bài cũ.