Từ vụ cháy tàu biển Morning Midas: Nỗi lo cháy nổ khi vận chuyển xe điện, xe hybrid
Quyết định của hãng tàu Matson và những lo ngại xoay quanh việc vận chuyển xe điện, xe hybrid. Những ai hiện muốn gửi xe điện qua đại dương có thể sẽ phải tìm phương án thay thế khác?
Matson đột ngột đình chỉ vận chuyển xe điện, xe hybrid cắm sạc
Một quyết định mang tính bước ngoặt vừa được đưa ra bởi Matson, Inc., một trong những nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển chính của bang Hawaii và là đơn vị vận tải lớn trên các tuyến hàng hải Thái Bình Dương, đã gây chấn động ngành vận tải biển và thị trường xe điện (EV) cũng như xe hybrid cắm sạc (PHEV).
Kể từ ngày 05/08/2025, Matson chính thức tạm ngừng tiếp nhận và vận chuyển tất cả các loại xe điện và xe PHEV, dù là xe mới hay đã qua sử dụng, trên mọi chuyến tàu và mọi tuyến đường của mình. Quyết định này có hiệu lực ngay lập tức và được đưa ra do "lo ngại ngày càng gia tăng về độ an toàn khi vận chuyển các phương tiện sử dụng pin lithium-ion dung lượng lớn".
Hệ Quả Sau Thảm Họa Tàu Morning Midas. Ảnh minh hoạ: IT
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến động thái quyết liệt này của Matson chính là bài học nhức nhối từ vụ cháy tàu chở hàng Morning Midas vừa qua.
Con tàu vận tải mang tên Morning Midas, chở theo khoảng hơn 3.000 chiếc ô tô mới, bao gồm cả xe điện, đã chìm xuống đáy Thái Bình Dương sau gần 2 tuần bốc cháy. Vụ việc xảy ra tại khu vực cách đảo Adak, Alaska (Mỹ) khoảng 724 km về phía tây nam. Đáng chú ý, trong số hàng nghìn phương tiện bị thiêu rụi đó, có tới 70 xe điện và 681 xe hybrid .
Được biết, tàu Morning Midas xuất phát từ Trung Quốc và đang trên hành trình đến Mexico thì bất ngờ phát sinh sự cố cháy lớn. Bất chấp nỗ lực dập lửa và cứu hộ, cuối cùng con tàu không thể trụ vững và đã chìm hoàn toàn, mang theo toàn bộ lô hàng ô tô – trong đó có nhiều xe điện chạy pin lithium-ion.
Sự kiện này gợi nhớ đến các vụ tai nạn hàng hải trước đây liên quan đến xe điện, làm dấy lên mối lo ngại về nguy cơ cháy nổ từ pin xe điện khi vận chuyển đường biển. Các chuyên gia đang tiếp tục điều tra nguyên nhân, trong khi giới chức Mỹ và quốc tế lo ngại về rủi ro môi trường tiềm ẩn do nhiên liệu, pin và hóa chất từ tàu bị chìm.
Điều này cũng đặt ra một câu hỏi lớn về khả năng dập tắt hiệu quả các đám cháy liên quan đến pin lithium-ion, đặc biệt là trong môi trường kín hoặc trên biển. Hãng vận tải Matson của Mỹ đã tìm kiếm các giải pháp an toàn khi vận chuyển các xe ô tô điện và xe hybrid dùng pin lithium, nhưng đến nay họ vẫn chưa tìm ra giải pháp khả thi để có thể chở an toàn các phương tiện loại này, dẫn đến quyết định đình chỉ ngay lập tức.
Thách thức đặc thù trong vận chuyển ô tô
Quyết định dừng vận chuyển EV và PHEV được Matson đưa ra dù trước đó công ty này đã thành lập một nhóm hợp tác nhằm giải quyết những thách thức trong việc vận chuyển xe có trang bị pin lithium. Tuy nhiên, cấu trúc và phương thức vận chuyển của Matson khác biệt đáng kể so với các tàu chuyên dụng từng gặp sự cố cháy nổ khác như Morning Midas, Felicity Ace hay Fremantle Highway.
Theo tờ The Maritime Executive, những con tàu chuyên dụng đó thường có các boong chứa xe rộng rãi và thông thoáng, cho phép dễ dàng tiếp cận và dập tắt đám cháy hơn. Ngược lại, tàu của Matson không có khoang trống lớn như vậy. Thay vào đó, tất cả các phương tiện được vận chuyển nằm trong các container riêng lẻ . Mặc dù việc vận chuyển bằng container là bình thường trong ngành hàng hải, nhưng nó tạo ra khó khăn lớn trong việc phát hiện và dập lửa nếu một chiếc xe bên trong bốc cháy. Việc này đặc biệt nan giải đối với các đám cháy pin lithium-ion, vốn nổi tiếng là khó dập tắt và có thể tái bùng phát nhiều lần.
Matson, công ty chuyên phục vụ vận chuyển hàng hóa giữa các khu vực như Alaska, Guam, Micronesia tới châu Á, cũng như là đơn vị vận tải chủ lực cho bang Hawaii và các tuyến hàng hải Thái Bình Dương, đã đặt vấn đề an toàn lên hàng đầu. Phía doanh nghiệp hiện chưa xác nhận hiệu lực của lệnh đình chỉ này sẽ kéo dài trong bao lâu.
Quyết định này của Matson được dự báo sẽ gây ra nhiều khó khăn cho người dân và doanh nghiệp tại khu vực Hawaii, bờ Tây nước Mỹ và Nam Thái Bình Dương, đặc biệt là những ai muốn mua hoặc vận chuyển xe điện từ các quốc gia châu Á. Hiện tại, Hawaii có khoảng 37.000 xe điện đang lưu hành , và nhu cầu đối với loại phương tiện này vẫn tiếp tục tăng. Với việc Matson là một nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển chính, lệnh cấm này sẽ buộc những người muốn gửi xe điện đến các hòn đảo phải tìm phương án thay thế khác, hoặc kiên nhẫn chờ đợi đến khi các chuyên gia trong ngành tìm được cách vận chuyển qua Thái Bình Dương một cách an toàn hơn.
Nguy cơ tiềm ẩn của xe điện: Bài học không chỉ ở trên biển
Vấn đề an toàn pin lithium-ion không chỉ giới hạn trong lĩnh vực hàng hải. Nguy cơ cháy nổ từ xe điện đã trở thành một chủ đề được quan tâm rộng rãi, thậm chí ngay cả trong môi trường đô thị. Đặt giả thiết một chiếc xe điện bị cháy trong hầm chung cư có hàng nghìn xe ô tô cả chạy điện lẫn động cơ đốt trong, khả năng dập tắt ngọn lửa và đảm bảo an toàn cho cư dân là một thách thức lớn.
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có phương pháp dập tắt phù hợp, đám cháy xe điện có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Do đó, để đảm bảo an toàn cho các công dân sống trong các chung cư mà có nhiều người sử dụng xe điện, các ban quản lý cần có những giải pháp cụ thể và hiệu quả để dập tắt hỏa hoạn với xe điện mà không gây mất an toàn cho cư dân.
Theo Kỹ sư Lê Văn Tạch đặt ra một tình huống giả định đáng lo ngại: "Vậy đặt giả thiết một chiếc xe điện trong hầm chung cư có hàng nghìn xe ô tô cả chạy điện lẫn động cơ đốt trong mà chẳng may có một chiếc xe điện bị cháy thì mình không rõ liệu có khả năng dập được không và nếu dập tắt được thì sẽ sử dụng phương pháp nào." Ông Tạch cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa tại các khu dân cư: "Mình nghĩ rằng để đảm bảo an toàn cho các công dân sống trong các chung cư mà có nhiều người sử dụng xe điện thì các chung cư đó cần có những giải pháp sao cho nếu xảy ra hỏa hoạn với xe điện thì sẽ dập tắt được mà không gây mất an toàn cho các công dân sinh sống trong chung cư."
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có phương pháp dập tắt phù hợp, đám cháy xe điện có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đòi hỏi các ban quản lý chung cư cần có những giải pháp cụ thể và hiệu quả.
Tuy nhiên, lệnh cấm của Matson có thể không phải là vĩnh viễn. Công ty này gần đây đã gửi thư đến khách hàng, trong đó khẳng định họ vẫn tiếp tục ủng hộ các nỗ lực toàn ngành nhằm xây dựng các tiêu chuẩn và quy trình toàn diện để giải quyết rủi ro cháy nổ do pin lithium-ion gây ra trên biển. matson cũng cam kết sẽ tiếp tục nhận vận chuyển trở lại khi các giải pháp an toàn phù hợp được triển khai.
