Trung tâm dữ liệu: Việt Nam đang ở đâu trong bức tranh toàn cầu?

THỊ TRƯỜNG TRUNG TÂM DỮ LIỆU VIỆT NĂM TĂNG TRƯỞNG BÙNG NỔ

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam hiện có 41 trung tâm dữ liệu đang hoạt động, với tổng công suất 221 MW và 12 nhà đầu tư tham gia thị trường. Các doanh nghiệp chủ lực gồm Viettel IDC, VNPT, FPT Telecom, CMC Telecom, NTT Global Data Centers, ST Telemedia, VNTT, Gaw Capital và các quỹ hạ tầng quốc tế.

Thị trường tăng tốc mạnh nhờ ba động lực chính:

1. AI bùng nổ và nhu cầu tính toán cao

Giai đoạn 2025-2030 được các chuyên gia nhận định là "thời cơ vàng" của trung tâm dữ liệu, khi nhu cầu AI đòi hỏi hạ tầng có mật độ rack cao, khả năng làm mát tốt, độ trễ thấp và công suất điện lớn. Điều này thúc đẩy sự chuyển dịch sang mô hình colocation quy mô lớn và hyperscale (trên 5 MW), thay thế các trung tâm truyền thống.

2. Số hóa quốc gia

Việt Nam có 80 triệu người dùng Internet, tương đương 79% dân số, theo CBRE (2024). Kinh tế số tăng trưởng nhanh: Quy mô thương mại điện tử dự kiến đạt 35 tỷ USD vào năm 2025. Thị trường dịch vụ đám mây dự báo có CAGR 21,65% đến 2030.

Đặc biệt, sự kiện Trung tâm Dữ liệu Quốc gia chính thức hoạt động từ 19/8/2025 tạo ra nhu cầu lớn và ổn định từ khu vực công, đồng thời đặt ra tiêu chuẩn cao về an toàn và vận hành. Điều này không chỉ tạo ra nguồn cầu lớn và ổn định mà còn đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn, an ninh mạng và năng lực vận hành, mang lại lợi ích cho các nhà cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu trong nước hiện có như Viettel và VNPT.

3. Dòng vốn đầu tư đổ mạnh

Statista dự báo doanh thu thị trường trung tâm dữ liệu Việt Nam đạt 2,2 tỷ USD vào 2025, tăng lên 2,6 tỷ USD so với năm 2029, với mức tăng trưởng hàng năm 3,7%.

Luật Viễn thông mới (hiệu lực từ 7/2024) đặc biệt quan trọng vì "lần đầu tiên cho phép sở hữu nước ngoài 100% đối với trung tâm dữ liệu", mở ra cánh cửa cho dòng vốn Mỹ, Nhật, Singapore, UAE và châu Âu.

Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân (2025) với yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước tiếp tục củng cố nhu cầu xây dựng hạ tầng.

ĐỘNG LỰC KỸ THUẬT ĐƯA VIỆT NAM TRỞ THÀNH ĐIỂM ĐẾN TRUNG TÂM DỮ LIỆU MỚI CỦA ĐÔNG NAM Á

Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt phá trên bản đồ trung tâm dữ liệu khu vực khi hội tụ đồng thời những động lực kỹ thuật quan trọng: hạ tầng kết nối quốc tế, năng lực tính toán, môi trường pháp lý tạo thuận lợi cho dịch vụ điện toán đám mây và dữ liệu.

Trước hết, năng lực kết nối quốc tế được nâng cấp mạnh mẽ đang tạo nền tảng kỹ thuật để Việt Nam cạnh tranh với Singapore và Indonesia. Kế hoạch phát triển 10 tuyến cáp biển mới đến năm 2030, cùng dự án cáp đất liền VSTN đi qua 5 quốc gia Việt Nam - Lào - Thái Lan - Singapore có băng thông 2-12 Tbps đưa vào vận hành vào tháng 8/2025, giúp giảm đáng kể độ trễ, bảo đảm độ dự phòng và an toàn mạng. Song song, các nhà mạng chuyển hướng triển khai mô hình trung tâm dữ liệu phân tán tại các đô thị hạng 2 để đáp ứng nhu cầu IoT, triển khai 5G và ứng dụng đô thị thông minh. Những nâng cấp này đang từng bước hình thành hệ sinh thái hạ tầng số có khả năng nâng đỡ các cụm trung tâm dữ liệu quy mô lớn.

Trên nền tảng đó, làn sóng dự án Hyperscale Data Center lên tới 2 tỷ USD tại Thành phố Hồ Chí Minh, do liên danh G42, Microsoft, FPT, VinaCapital và Viet Thai đề xuất, hướng tới hạ tầng AI toàn cầu.

Các doanh nghiệp nội địa cũng tăng tốc đầu tư. CMC Telecom xây dựng trung tâm dữ liệu 120 MW tại Thành phố Hồ Chí Minh, Viettel IDC khởi động trung tâm mới 140 MW, trong khi VNPT và FPT Telecom mở rộng mạng lưới trung tâm dữ liệu tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Hay sự hợp tác giữa VNG với ST Telemedia phát triển các dự án tại Thành phố Hồ Chí Minh, cho thấy sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp Việt vào lĩnh vực hạ tầng số chiến lược.đang tạo nên sự biến chuyển chưa từng có về mặt kỹ thuật và quy mô. Năng lực triển khai kỹ thuật của doanh nghiệp Việt đang tiệm cận chuẩn toàn cầu.

Hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật còn đi kèm với bước tiến về thể chế - một yếu tố quyết định dòng vốn công nghệ. Luật Viễn thông 2024 lần đầu tiên mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% trung tâm dữ liệu; Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân giai đoạn 2025-2026 bắt buộc doanh nghiệp lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam; Chương trình Chuyển đổi số quốc gia thúc đẩy nhu cầu cloud, big data và AI trong mọi ngành kinh tế.

Theo phân tích của Mordor Intelligence và CBRE, sự kết hợp giữa môi trường pháp lý thông thoáng, yêu cầu bản địa hóa dữ liệu, giá điện cạnh tranh, cùng chi phí xây dựng thấp hơn 50% so với Singapore và Tokyo đã đưa Việt Nam trở thành điểm đến mới nổi có tốc độ tăng trưởng nhanh bậc nhất châu Á.

Tổng hòa các yếu tố kỹ thuật: từ kết nối hạ tầng, năng lực điện tính toán đến chuẩn vận hành và chính sách đang tạo nên "làn gió thuận" giúp Việt Nam dịch chuyển vị thế: Từ một thị trường đang phát triển trở thành ứng viên hàng đầu cho vai trò trung tâm dữ liệu của Đông Nam Á.

VỊ THẾ CỦA VIỆT NAM TRONG KHU VỰC VÀ TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN TRUNG TÂM DỮ LIỆU TRONG TƯƠNG LAI

Tiếp nối đà tăng trưởng mạnh mẽ của hạ tầng và dòng vốn đầu tư, câu hỏi đặt ra là: Việt Nam đang ở đâu trên bản đồ trung tâm dữ liệu châu Á? Dù tốc độ mở rộng ấn tượng, Việt Nam vẫn mới ở giai đoạn đầu nếu so sánh với các thị trường trưởng thành trong khu vực.

Về quy mô công suất, các siêu hub như Singapore đã đạt 1.400-1.500 MW, còn Tokyo vượt 2.000 MW, thuộc nhóm thị trường cấp 1 toàn cầu. Thượng Hải duy trì quy mô 1.500-1.800 MW, dẫn đầu Trung Quốc. Trong khi đó, Việt Nam mới đạt 221 MW, dù đang tăng trưởng nhanh nhất ASEAN. Khoảng cách này phản ánh mức độ chín muồi của các thị trường phát triển, nhưng đồng thời mở ra biên độ phát triển rất lớn cho Việt Nam trong thập kỷ tới - nơi tiềm năng tăng trưởng có thể còn mạnh hơn cả quy mô hiện tại.

Dẫu còn khiêm tốn về quy mô, Việt Nam lại sở hữu những lợi thế cạnh tranh đặc thù giúp thu hút làn sóng hyperscale.

- Chi phí xây dựng chỉ khoảng 7 triệu USD/MW, thấp hơn gần 50% so với Singapore hay Tokyo, tạo điều kiện triển khai dự án với tốc độ và quy mô lớn.

- Vị trí địa lý giúp Việt Nam trở thành cửa ngõ kết nối ASEAN, gần các trung tâm tăng trưởng như Singapore, Bangkok hay Shenzhen. Kinh tế số bùng nổ, hơn 80 triệu người dùng Internet và nhu cầu thương mại điện tử gia tăng tạo ra dòng lưu trữ dữ liệu khổng lồ.

- Nguồn điện ổn định với chi phí cạnh tranh, cùng khả năng mở rộng các hợp đồng mua bán điện tái tạo (PPA), đáp ứng bài toán bền vững - yếu tố cốt lõi của trung tâm dữ liệu hiện đại. Đặc biệt, việc Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho sở hữu nước ngoài trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu đã đưa thị trường vào nhóm hấp dẫn nhất khu vực.

Tuy nhiên, để chuyển từ thị trường "đang nổi" sang "trung tâm dữ liệu chủ chốt của ASEAN", Việt Nam cần bước đi quyết liệt hơn về chính sách và tổ chức hạ tầng.

- Việc đẩy nhanh phê duyệt các dự án hyperscale, giảm chi phí tuân thủ và thủ tục hành chính, sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai - yếu tố được các nhà đầu tư coi là sống còn.

- Nâng cấp lưới điện và phát triển nguồn năng lượng tái tạo là nền tảng bảo đảm tính bền vững cho các cơ sở từ 100-200 MW trở lên.

- Ba đô thị lớn là Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng cần được quy hoạch thành các data center cluster, tạo tính tập trung và tính kinh tế theo quy mô.

- Đồng thời, hợp tác quốc tế và triển khai mạnh mẽ 5G, edge computing sẽ tạo ra hệ sinh thái ứng dụng AI, IoT và cloud-native  những động lực chính của nhu cầu trung tâm dữ liệu trong 10 năm tới.

Trong dài hạn, khoảng cách về quy mô giữa Việt Nam và các siêu hub như Singapore, Tokyo hay Thượng Hải vẫn lớn  có thể tới 5-10 lần. Nhưng cơ hội phát triển còn lớn hơn thế. Khi nhu cầu AI bùng nổ, doanh nghiệp toàn cầu dịch chuyển khỏi các thị trường đắt đỏ, chi phí đất đai và năng lượng tăng cao tại Singapore, Indonesia trở thành đối thủ trực tiếp, Việt Nam nổi lên như điểm đến có tốc độ mở rộng nhanh, chi phí tối ưu và chính sách cởi mở.

Việt Nam không đặt mục tiêu sao chép mô hình của Singapore, nhưng hoàn toàn có thể trở thành điểm đến trung tâm dữ liệu mới của châu Á, đóng vai trò chiến lược trong mạng lưới điện toán khu vực. Khoảng cách hiện hữu chỉ là một phần của câu chuyện; điều quan trọng hơn là tốc độ, quyết tâm cải cách và khả năng tận dụng đúng thời điểm. Nếu duy trì nhịp độ hiện tại, đến năm 2030 Việt Nam có thể nằm trong top ba thị trường tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, khẳng định vị thế trong cuộc đua hạ tầng số toàn cầu.

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/trung-tam-du-lieu-viet-nam-dang-o-dau-trong-buc-tranh-toan-cau-179251210122629343.htm