Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Đại học quốc gia phải xây dựng triết lý phát triển riêng, đúng tầm và vai trò
Ngày 6/9, tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã có chuyến thăm và làm việc với lãnh đạo hai đại học quốc gia.
Tại buổi làm việc với lãnh đạo Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã lắng nghe kiến nghị của lãnh đạo hai đại học quốc gia, các nhà khoa học và lãnh đạo các bộ, ngành trao đổi về việc tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình phát triển đại học quốc gia.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc. Ảnh: Mạnh Tùng
Cần cơ chế đặc thù và nguồn lực mang tầm quốc tế
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân - Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, để phát triển Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đúng như nhiệm vụ và kỳ vọng mà Đảng, Nhà nước giao phó, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh mong tiếp tục nhận được sự chỉ đạo sâu sát, quan tâm, ủng hộ mạnh mẽ từ Chính phủ, bộ, ngành Trung ương.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân nêu 5 kiến nghị với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà để tháo gỡ các khó khăn đối với sự phát triển của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
Trước nhất, Chính phủ xem xét chỉ đạo các bộ ngành, địa phương triển khai thực hiện các nội dung Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị trong Dự thảo Đề án "Phát triển Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thuộc nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á".
Tiếp đến, Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh mong Phó Thủ tướng chỉ đạo giao Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết các dự án thành phần thuộc phạm vi quản lý của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Điều này sẽ giúp Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đẩy nhanh công tác xây dựng, bồi thường giải phóng mặt bằng và công tác giải ngân.
Liên quan Nghị định về đại học quốc gia và Quyết định ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại học quốc gia và các cơ sở giáo dục đại học thành viên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân kiến nghị Phó Thủ tướng sớm ban hành nghị định này theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho đại học quốc gia.
Đối với Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua khen thưởng đang được Bộ Nội vụ soạn thảo và trình Chính phủ phê duyệt, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét và bổ sung, làm rõ nội dung về các danh hiệu thi đua, cờ thi đua, bằng khen cấp đại học quốc gia và kết quả thi đua, khen thưởng cấp đại học quốc gia được công nhận tương đương cấp bộ, ngành và được tính tích lũy khi xét khen thưởng cấp cao hơn.
Cuối cùng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân kiến nghị Chính phủ có thể bố trí lại số vốn đã bị hủy dự toán (hơn 420 tỉ đồng) do chưa giải ngân hết trong các năm trước đối với dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tại Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Dương. Từ đó có thể đẩy nhanh tiến độ thực hiện và sớm hoàn thành công tác này.
Theo Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quân - Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, trong các buổi làm việc với các bộ, ngành Trung ương về nghị định liên quan đại học quốc gia, Phó Thủ tướng có nêu phải cố gắng làm sao cho hai đại học quốc gia có cơ chế chính sách để xây dựng các đại học đẳng cấp, thực hiện những nhiệm vụ, sứ mệnh quan trọng, ngang tầm khu vực và quốc tế.
Tuy nhiên, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quân cho rằng, do quy định của Luật Giáo dục Đại học và một số luật khác mà quyền hạn trong một số vấn đề chuyên môn, tài chính, nguồn lực của hai đại học quốc gia hiện nay vẫn chưa có tính đặc thù, đặc sắc.
"Nếu chúng ta đầu tư cho hai đại học quốc gia để trở thành đại học tầm cỡ quốc tế thì cần có những cơ chế chính sách và nguồn lực mang tầm cỡ quốc tế.
Hai đại học quốc gia kiến nghị Phó Thủ tướng và các bộ, ngành ủng hộ để có những cơ chế đặc thù, đặc biệt là cơ chế về tổ chức. Để có thể phát triển và thực hiện những nhiệm vụ chiến lược, cơ cấu tổ chức của hai đại học quốc gia phải có tính đặc thù", Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh.
Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quân cho biết thêm, cơ chế đặc thù tiếp theo là cơ chế sử dụng con người. Muốn sử dụng con người chuyên gia thì phải có nguồn lực. Do đó, đi liền với nó là cơ chế về nguồn lực tài chính. Đó là 3 cơ chế rất quan trọng.
Đồng thời, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, hai đại học quốc gia là nơi thí điểm nhiều chính sách về đổi mới giáo dục đại học. Do đó, hai đại học quốc gia rất mong được thí điểm về cơ chế đào tạo, đặc biệt là mô hình đào tạo mới và những quy chế đào tạo tương ứng để đảm bảo sự khác biệt và mang lại chất lượng cao.
Tập trung đổi mới quản lý khoa học công nghệ
Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, hai đại học quốc gia là mô hình đại học được hình thành từ những chủ trương hết sức đúng đắn của Đảng và Nhà nước.
Trải qua 30 năm phát triển, đã đến lúc chúng ta phải có tổng kết, đánh giá một cách kỹ lưỡng cái gì chúng ta chưa làm hết được, cái gì chúng ta cần có tư duy mới hơn, phát triển hơn để đại học quốc gia phát huy được cao nhất khả năng tự chủ, sức mạnh trí tuệ và tính tiên phong trong đổi mới sáng tạo.
Để phát triển hai đại học quốc gia trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đã giao một số nhiệm vụ quan trọng cho hai đại học quốc gia.
Theo đó, Phó Thủ tướng cho rằng, hai đại học quốc gia, sau 30 năm hoạt động, cần tổng kết những gì mà đại học quốc gia đang thấy vướng về đường đi, tầm nhìn phát triển trong quá trình cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước thành các chính sách, pháp luật để kiến nghị với Chính phủ.
"Trong đó, tôi rất quan tâm vấn đề cơ chế tổ chức, mối quan hệ giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng, về doanh nghiệp, các trung tâm khởi nghiệp trong đại học quốc gia, về liên thông giữa sự nghiệp với các doanh nghiệp trong đại học quốc gia, về hệ sinh thái của đại học quốc gia cần như thế nào để tạo ra sự khác biệt", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nói.
Phó Thủ tướng lưu ý, hai đại học quốc gia cần phải đặt ra tầm nhìn và mong muốn của mình về đại học quốc gia. Từ đó, bằng nguồn lực Nhà nước, cơ chế chính sách, mô hình để vận hành đạt những mục tiêu này.
Tiếp đến, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu hai đại học quốc gia cần có đề án tổng thể trên cơ sở pháp lý và trên cơ sở nhìn nhận về vị trí, tầm quan trọng của mình để đề xuất với Nhà nước những vấn đề Nhà nước phải đầu tư, cần đặt hàng; đề xuất những vấn đề mà đại học quốc gia với chiến lược phát triển của mình sẽ phải thực hiện.
"Trong đó, cần tập trung vào những vấn đề mà các trường đại học khác có thể chưa quan tâm. Đó là đầu tư có tính dài hạn, đầu tư các lĩnh vực về khoa học cơ bản, khoa học xã hội hay các vấn đề trong tương lai. Những vấn đề này phải được đặt ra và đại học quốc gia phải lấy đó làm nhiệm vụ và không nên đặt quá nhiều tham vọng trong việc đào tạo các ngành nghề nóng. Đại học quốc gia phải xây dựng cho mình triết lý phát triển riêng, đúng tầm và vai trò của mình", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Cuối cùng, Phó Thủ tướng đề nghị đại học quốc gia cần tập trung vào đổi mới quản lý khoa học công nghệ, trong đó tập trung đổi mới các vấn đề liên quan đến đầu tư và ngân sách, về tổ chức bộ máy.
Phó Thủ tướng nói: "Chúng tôi đề nghị đại học quốc gia sẽ tham gia cùng Chính phủ, các bộ ngành để hoàn thiện những cơ chế, giúp đại học quốc gia hoạt động thuận lợi hơn trong thời gian tới".
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, để có văn bản và cam kết, ông và các lãnh đạo bộ, ngành sẽ nghiên cứu và đưa ra kết luận tháo gỡ trong thời gian tới.