Những góc nhìn và quan điểm mới mẻ về vai trò kiến tạo của Trí tuệ nhân tạo trong mô hình giáo dục mới
Trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Internet Wuzhen 2025, đại diện Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội vừa chia về chủ đề "Sáng tạo trí tuệ cho tương lai: Trí tuệ nhân tạo thúc đẩy hệ hình mới trong giáo dục".
Với chủ đề "Kiến tạo một tương lai số mở, hợp tác, an toàn và bao trùm về trí tuệ số - Cùng xây dựng cộng đồng chung trong không gian mạng" (Forging an Open, Cooperative, Secure and Inclusive Future of Digital Intelligence – Building a Community with a Shared Future in Cyberspace), chương trình nghị sự năm nay tập trung đến 24 diễn đàn chuyên biệt, phản ánh những xu hướng phát triển đột phá của nền kinh tế số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, chuyển đổi số, sáng tạo giáo dục số và các vấn đề quản trị công nghệ.
Hội nghị diễn ra từ ngày 06 - 09/11/2025 tại thị trấn cổ Wuzhen (Ô Trấn), Chiết Giang, Trung Quốc, quy tụ hơn 1.600 đại biểu là các nhà lãnh đạo quốc tế, nhà sáng chế, chuyên gia học thuật, doanh nhân và các tổ chức giáo dục tiên phong đến từ hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ.
TS. Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm Khoa Công nghệ Giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội (cầm mic) chia sẻ trong vai trò diễn giả tại phiên thảo luận song song về chủ đề "Sáng tạo trí tuệ cho tương lai: Trí tuệ nhân tạo thúc đẩy hệ hình mới trong giáo dục". Ảnh: ĐHQGHN
Trí tuệ nhân tạo đang tạo ra 6 chuyển đổi mang tính cách mạng trong giáo dục
Thông tin từ Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Internet Wuzhen 2025, TS. Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm Khoa Công nghệ Giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có bài chia sẻ trong vai trò diễn giả tại phiên thảo luận song song về chủ đề "Sáng tạo trí tuệ cho tương lai: Trí tuệ nhân tạo thúc đẩy hệ hình mới trong giáo dục".
Phiên thảo luận được tổ chức trên tinh thần trao đổi các ý tưởng mới, mang tính đột phá về công nghệ giáo dục và đào tạo sư phạm, thúc đẩy nỗ lực hợp tác giữa chính phủ, nhà trường, doanh nghiệp và các bên liên quan khác để đóng góp vào việc xây dựng một hệ thống giáo dục công bằng và chất lượng cao.
Tại Hội nghị, TS. Tôn Quang Cường mang đến những góc nhìn và quan điểm mới mẻ về vai trò kiến tạo của Trí tuệ nhân tạo trong mô hình giáo dục mới, trong đó nhấn mạnh: "AI không chỉ là một công cụ hỗ trợ giáo dục, mà đang trở thành kiến trúc nền tảng định hình lại cách con người học, dạy và đánh giá tri thức trong kỷ nguyên mới".
Theo đó, trí tuệ nhân tạo đang tạo ra 6 chuyển đổi mang tính cách mạng trong giáo dục, gồm:
Thứ nhất, xóa bỏ lớp học đồng nhất, khi AI trở thành "người thầy Socrates" giúp cá nhân hóa việc học cho từng học sinh, đưa giáo viên chuyển từ vai trò truyền đạt thông tin sang "kiến trúc sư nhân học" và "người dẫn dắt triết học".
Thứ hai, xây dựng kiến trúc nhận thức siêu cá nhân hóa, trong đó AI không chỉ điều chỉnh tiến độ học tập mà còn phân tích khoảng trống nhận thức, dự đoán tiềm năng và tối ưu hóa quá trình học ở mức độ sâu hơn.
Thứ ba, biến trường học thành phòng thí nghiệm mô phỏng động, nơi người học được trải nghiệm, tương tác với các hệ thống phức hợp thông qua mô phỏng thực tế do AI tạo ra, chuyển trọng tâm giáo dục từ "biết cái gì" sang "biết cách xử lý sự phức tạp".
Thứ tư, đo lường sáng tạo và tổng hợp tri thức, khi AI có khả năng đánh giá năng lực kết nối và sáng tạo của người học thay vì chỉ kiểm tra trí nhớ, góp phần hiện thực hóa mục tiêu SDG4 (Giáo dục có chất lượng) của UNESCO về phát triển năng lực giải quyết vấn đề đa ngành.
Thứ năm, phi tập trung hóa tri thức, giúp mọi người, dù ở bất kỳ đâu hay trong điều kiện nào, đều có thể tiếp cận nguồn tri thức tinh hoa toàn cầu thông qua "thư viện ảo siêu thông minh", thúc đẩy công bằng và bình đẳng trong giáo dục.
Thứ sáu, khẳng định lại giá trị cốt lõi của con người, nhấn mạnh rằng mục tiêu tối thượng của AI không phải là thay thế con người, mà là hỗ trợ để con người phát triển đạo đức, lòng trắc ẩn và khả năng sáng tạo mang đậm bản sắc nhân văn.
TS. Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm Khoa Công nghệ Giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội kêu gọi các nhà hoạch định chính sách, nhà công nghệ, nhà giáo dục và nhà đầu tư cùng cam kết ba hành động trọng yếu nhằm định hình tương lai giáo dục trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
Trước hết, cần đầu tư vào kiến trúc, không chỉ dừng ở việc mua công cụ, mà phải tái thiết toàn bộ hệ thống giáo dục để AI được tích hợp ở tầng sâu của nhận thức và quản trị.
Thứ hai, cần đặt ưu tiên cho đạo đức, xây dựng khung pháp lý và chuẩn mực toàn cầu nhằm đảm bảo AI phục vụ mục tiêu nhân văn, củng cố lòng trắc ẩn, trách nhiệm xã hội và giá trị con người.
Thứ ba, Phải thúc đẩy công bằng trong giáo dục, bảo đảm AI trở thành chất xúc tác cho bình đẳng tri thức, giúp thu hẹp khoảng cách thay vì tạo ra những bất bình đẳng mới trong cơ hội học tập và phát triển.
Một số xu hướng mới nổi bật tại Hội nghị WIC Wuzhen Summit 2025
- Đột phá về Trí tuệ nhân tạo tổng quát. Diễn đàn về AI tập trung vào các mô hình nền tảng, đạo đức AI, ứng dụng AI trong giáo dục, y tế, sản xuất và đời sống, hướng đến quản trị và hợp tác AI quốc tế.
- Vận tải, di chuyển thông minh và kết nối số. Hệ sinh thái giao thông thông minh, xe tự hành, 5G/6G và các giải pháp quản lý đô thị số do các tập đoàn lớn trình diễn.
- Chăm sóc sức khỏe số và Y tế thông minh. Sử dụng dữ liệu lớn và IoT để tối ưu hóa trị liệu, năng lực chăm sóc sức khỏe toàn dân, ứng dụng AI trong chẩn đoán y khoa.
- Công nghiệp, nông nghiệp thông minh và số hóa. Thảo luận về nhà máy AI, robot, sản xuất xanh bền vững, công nghệ chuyển đổi số trong chuỗi cung ứng, nông nghiệp xanh-số.
- Thiết bị đầu cuối thông minh và các ứng dụng mới nổi, hội tụ. Triển lãm thành tựu trong các sản phẩm nhúng AI, nhà thông minh với nhận diện khuôn mặt, điều khiển giọng nói.
- Hợp tác kinh tế số quốc tế. Diễn đàn về chiến lược Digital Silk Road, cơ chế hợp tác kinh tế số toàn cầu, trao đổi thương mại kỹ thuật số.
- Quản trị dữ liệu và bảo mật không gian mạng. Quản trị dữ liệu, an ninh mạng, bảo vệ quyền riêng tư số trong bối cảnh AI phát triển nhanh.
- Số hóa di sản và văn hóa. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào bảo tồn, số hóa di sản, truyền thông đa phương tiện giáo dục văn hóa.
- Giáo dục thông minh và đổi mới sáng tạo. Chương trình "Global Youth Leadership" và các dự án EdTech mang tầm quốc tế góp phần nâng cao năng lực học tập và sáng tạo.
- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo mở. Các hoạt động như "Light of Internet Expo", "Wuzhen Competition" xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, kết nối tài năng công nghệ với cộng đồng toàn cầu.
Hội nghị WIC Wuzhen Summit 2025 là cơ hội kết nối các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp công nghệ và chính sách toàn cầu, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, triển khai các mô hình giáo dục số, tiên phong giải pháp học tập dựa trên AI, qua đó tạo ra môi trường học tập linh hoạt, chủ động và khai mở tiềm năng sáng tạo cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số mới.
Trong đó, các hoạt động thuộc lĩnh vực giáo dục tại Hội nghị WIC Wuzhen Summit 2025 cho thấy vai trò trung tâm ngày càng tăng của của AI, quản trị dữ liệu và giáo dục đổi mới trong kiến tạo xã hội số. Thông qua các trao đổi bàn tròn, phát biểu, sáng kiến được đưa ra trong chương trình nghị sự, Hội nghị hướng đến không chỉ là nơi trình diễn công nghệ mà còn là diễn đàn thảo luận các triết lý giáo dục mới, định hướng xây dựng năng lực công dân toàn cầu qua ứng dụng công nghệ, số hóa tri thức và phát triển cộng đồng học tập thông minh.