MADAME BÌNH!

"Madame Bình"- Nguyễn Thị Bình: Người phụ nữ Việt Nam huyền thoại

Trong thời tôi lớn lên những năm cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21 có những tên người chỉ cần vang lên cũng đủ khiến trái tim rung động vì cảm phục, kính trọng. Một trong số ít người đó là cô Nguyễn Thị Bình – "Madame Bình" như truyền thông phương Tây và các chính khách phương Tây từng gọi. Cái tên đó đến với tôi lung linh và rực rỡ, bởi cô Bình là biểu tượng điển hình của phụ nữ Việt Nam: Đẹp sang trọng, trí tuệ mẫn tiệp, tinh thần kiên định, đầy bản lĩnh, anh dũng kiên cường với kẻ thù nhưng lại rất lịch thiệp…

Tôi lớn lên sau chiến tranh. Nhưng từ nhỏ lứa chúng tôi dù không nhiều thông tin từ Hội nghị Paris ở nước Pháp nhưng đã loáng thoáng nghe người lớn bàn tán một cách ngưỡng mộ về cô Nguyễn Thị Bình. Đó không là một danh xưng bình thường, đó là biểu tượng của lòng yêu nước, sự kiên trung và có trí tuệ đến mức nghe đến tên ta đã cảm phục.

Tôi còn nhớ vào một ngày cuối tháng 1/1973 (sau này tôi mới biết đó là thời gian Hiệp định Paris được ký kết), người lớn xung quanh tôi vui mừng bàn luận rằng bom Mỹ sẽ không còn bay trên đầu, không còn những đàn máy bay Mỹ gầm rú xé rách bầu trời nữa. Lúc đó tôi chỉ mới mười hai tuổi, còn non nớt, chẳng hiểu gì về chiến tranh, ngoại giao hay chính trị. Thế nhưng, ký ức về buổi tối hôm ấy trong căn nhà nhỏ vẫn còn nguyên vẹn. Bố tôi ngồi bên chiếc đài bán dẫn cũ, ánh mắt chăm chú, giọng ông trầm xuống khi nói với tôi về một người phụ nữ Việt Nam đã khiến thế giới phương Tây phải nghiêng mình ngưỡng mộ. 

Trong căn phòng leo lét ánh đèn dầu, lời bố rót vào tai tôi: có một phụ nữ Việt Nam nhỏ bé, đẹp quý phái giữa lòng Paris hoa lệ, đã cùng với các nhà lãnh đạo Việt Nam nhiều năm kiên trì đấu trí buộc các cường quốc phải lắng nghe, buộc Mỹ phải đặt bút ký Hiệp định hòa bình ở Việt Nam; Người đó được ngay cả chính người Mỹ cũng phải gọi một cách kính phục là "Madame Bình".

Ngày đó, với tôi, cái tên ấy vừa xa xôi vừa lạ lẫm, nhưng đã gieo vào tâm hồn non trẻ của tôi niềm tin đầu tiên trong cuộc đời rằng phụ nữ Việt Nam không chỉ biết tần tảo nơi đồng ruộng, bếp lửa như mẹ tôi, mà có thể làm nên những điều lớn lao trên trường quốc tế. Tôi nhớ đôi mắt  bố tôi sáng lên trong niềm tự hào và khâm phục người phụ nữ tên Nguyễn Thị Bình. Và từ giây phút ấy, hình ảnh một người phụ nữ Việt Nam sang trọng với nụ cười bình thản, ánh mắt kiên định, lập luận hùng hồn, đại diện cho chính nghĩa của nhân dân Việt Nam làm cho "bầy sói" ở Paris phải khâm phục, đã khắc vào trí nhớ của tôi.

Thời gian qua đi, chiến tranh lùi xa, tôi lớn lên, vào đại học rồi bước vào nghề báo. Thật may mắn khi làm báo tôi đã có cơ hội được gặp cô Nguyễn Thị Bình khi cô là Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Lần đầu tiên, khi cánh cửa phòng họp mở ra, trước mắt tôi là một người phụ nữ đẹp, dáng đi khoan thai, sang trọng mà rất gần gũi. Vẻ đẹp của cô là sự quý phái và trí tuệ hòa cùng với nét dịu dàng, nhân hậu. 

Cô Nguyễn Thị Bình không tạo ra khoảng cách quyền uy, trái lại, nụ cười và giọng nói trầm ấm, nhẹ nhàng khiến các phóng viên trẻ chúng tôi thấy mình được sẻ chia, được khích lệ. Với giới báo chí, cô không chỉ là nhân vật VIP để phỏng vấn, mà còn là người thầy, người cô. Phóng viên trẻ chúng tôi thường gọi cô là "Cô Bình" một cách kính trọng nhưng cũng rất gần gũi, và được cô cho phép. Có lần, tôi và một số phóng viên trẻ được cô gợi ý: Các bạn thử tìm hiểu kỹ và viết về đề tài này đi, xã hội đang rất cần! Đó không chỉ là gợi ý mà là một sự quan tâm, và là một lời gửi gắm chân tình của vị nữ bộ trưởng luôn đau đáu về những vấn đề nổi cộm của nền giáo dục, đào tạo nước nhà. Lúc đó tôi nhận ra rằng ở cô Bình, phía sau bản lĩnh ngoại giao sắc sảo là một trái tim rộng mở và bao dung.

Trước khi hòa bình lập lại trên toàn cõi Việt Nam, cô Bình được nhân dân nước ta và cộng đồng thế giới biết đến với danh xưng "Madame Bình" – người phụ nữ Việt Nam huyền thoại trên bàn đàm phán lịch sử ở Paris. Truyền thông quốc tế và cả trong các văn bản ngoại giao đã ghi danh xưng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn đại biểu Chính phủ lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam là "Madame Bình".Ý nghĩa sâu xa của "Madame Bình" trên truyền thông quốc tế là gì? Đó là sự thừa nhận vị thế chính trị trên trường quốc tế của cô Bình cũng như của Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam. Đó là ghi dấu ấn cá nhân độc đáo, một phụ nữ quý phái (theo tiếng Pháp và văn hóa Pháp, madame có nghĩa là "Quý bà")  với trí tuệ mẫn tiệp có vị trí đặc biệt quan trọng trong một trong số những bàn đàm phán quan trọng nhất thế kỷ 20. Đó là sự ghi nhận hình tượng đại diện cho Việt Nam: mềm mại, giản dị, nhưng kiên cường, bất khuất – điều mà truyền thông phương Tây lúc đó cũng phải công nhận và ngưỡng mộ.

Từ năm 1968 đến 1973, cô Bình và các đồng chí phải đối diện với những sức ép khủng khiếp. Báo chí quốc tế khi ấy mô tả rằng hiếm có một nhân vật nào của Việt Nam lại khiến người Mỹ vừa e dè vừa kính trọng như "Madame Bình". Họ e dè nhưng kính trọng không chỉ cô lúc đó là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, trưởng đoàn đại biểu Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tham gia Hội nghị Paris, mà còn bởi vì có trí tuệ sắc sảo, mẫn tiệp, khả năng ứng biến, sự bình tĩnh, lịch sự đúng phong cách quý bà trước mọi hiểm nguy giăng bẫy bằng mưu chước kinh biện của các thế lực thù địch.

Hội nghị bốn bên về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam tại Paris là cuộc đàm phán dài nhất lịch sử: Gần 5 năm, với hơn 200 phiên họp chung công khai, 24 cuộc tiếp xúc riêng, và cả ngàn các cuộc họp báo, gặp gỡ, diễn đàn…Trong diễn biến căng thẳng gần 5 năm đó, cô Bình luôn có khí chất và vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Cô thường mặc áo dài duyên dáng, đôi khi có áo khóac màu xám cùng khăn quàng cổ quý phái thể hiện sự lịch duyệt, tinh tế. Thần thái của cô trong các cuộc họp báo được báo chí phương Tây mô tả là "mạnh mẽ nhưng hòa nhã", với nụ cười lịch thiệp, gương mặt mang khí chất của một quý bà mẫn tiệp. Theo nhận xét của các hãng tin phương Tây thì "Madame Bình" rất bình tĩnh, khoan thai, trả lời rõ ràng, khúc chiết, đầy bản lĩnh và uy quyền!

Những câu nói ở Paris của cô Bình đã đi vào lịch sử. Cô trả lời một phóng viên phương Tây về sự hiện diện của bộ đội miền Bắc ở miền Nam: Dân tộc Việt Nam là một, người Việt Nam ở miền Bắc cũng như ở miền Nam đều có nghĩa vụ chiến đấu chống xâm lược. Một câu trả lời ngắn gọn nhưng khẳng định đanh thép chân lý thống nhất đất nước Việt Nam. Khi bị báo chí hỏi về vùng giải phóng, cô đáp: Mọi nơi mà Mỹ ném bom và bắn phá chính là vùng giải phóng của Việt Nam. Đó là câu trả lời vừa sắc bén vừa đầy mỉa mai đối với phía Mỹ, khiến nhiều người phải im lặng. Và khi có phóng viên hỏi về sức mạnh vượt trội của Mỹ, cô Bình bình thản, nhẹ nhàng trả lời nhưng thấm thía về tinh thần anh dũng quật cường của người Việt Nam quyết tâm vệ quốc: "Người Mỹ có thể lên mặt trăng và quay về an toàn, nhưng sang Việt Nam thì chúng tôi không chắc…"

Tôi đã tìm đọc các nguồn thông tin được dịch ra tiếng Việt từ báo chí quốc tế năm ấy. Giọng điệu của họ nhận xét về cô Bình vừa ngạc nhiên, vừa khâm phục. Nhiều người nhận xét những câu trả lời của cô Bình là những "câu trả lời bất hủ", không chỉ vì sự thông minh, mà vì nó thể hiện niềm tin sắt đá vào chính nghĩa, vào chân lý của lẽ phải và lương tâm loài người. Ngày 27/1/1973, cả thế giới dõi theo cô - một trong bốn người- đặt bút ký vào Hiệp định Paris. Chữ ký của cô đã đi vào lịch sử. Cô Bình từng kể lại: "Khi đặt bút ký vào bản Hiệp định chiến thắng, nghĩ đến những đồng bào, đồng chí đã hi sinh, mắt tôi bỗng nhòe ướt". Đó chính là giọt nước mắt tràn đầy cảm xúc vừa vui sướng vừa thương đau của cả dân tộc sau bao năm chiến tranh đổ máu một mất một còn.

Chính quyền Ngụy Sài Gòn lúc đó được sự hậu thuẫn của Mỹ, Mỹ thì được sự "hậu thuẫn" của đảng cầm quyền, của tư tưởng xâm lược. Còn cô Bình và các đồng chí lãnh đạo Việt Nam giữa "bầy sói" tại Paris được ai hậu thuẫn? Đó là hậu thuẫn của toàn quân và dân Việt Nam - một dân tộc anh hùng đang anh dũng chống quân xâm lược, đập tan mọi chiến dịch đánh phá hủy diệt của kẻ thù, có sự hậu thuẫn của chân lý "Không có gì quý hơn độc lập tự do", "Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ", có sự hậu thuẫn của nhân dân thế giới yêu chuộng hòa bình. Chính vì thế mà Việt Nam đã chiến thắng, và Hiệp định Paris đã được ký kết.

Lần ấy tôi đi Pháp mấy tuần theo lời mời của Tập đoàn báo chí miền Tây nước Pháp (Group Ouest-France có trụ sở chính đặt tại thành phố Rennes, thủ phủ vùng Bretagne). Chuyến đi cũng đúng vào thời gian gần ngày kỷ niệm ký Hiệp định Paris lịch sử, hiệp định gắn với hình ảnh và tên tuổi của cô Bình - với tất cả những đặc điểm, phẩm chất điển hình của người phụ nữ Việt Nam hiện đại.

Tôi cùng cậu em đồng nghiệp vừa là phóng viên cấp dưới vừa là người phiên dịch của cả chuyến đi Pháp, liên lạc với đại sứ quán Việt Nam tại Pháp hẹn đến gặp. Ý định của tôi là sẽ viết một bài trên báo Lao Động về địa điểm lịch sử (nơi cô Bình và đoàn đại biết Việt Nam ở trong những năm tháng  dự Hội nghị Paris) ngày ấy - bây giờ ra sao, gặp gỡ những người hàng xóm nơi ấy nay còn sống để hỏi họ về những con người Việt Nam đã ở, làm việc trong những năm tháng không thể nào quên. Nhưng rất tiếc là mấy cán bộ Đại sứ quán Việt Nam mà chúng tôi đã gặp không biết, thực sự họ không biết và cũng không quan tâm về địa điểm đó. Cũng đúng thôi, sự kiện đã qua mấy chục năm, thế giới không còn quan tâm nữa, người Việt Nam cũng không còn quan tâm nhiều nữa. Hơn nữa, các vị cán bộ đó ở Paris cũng có rất nhiều việc để làm, nên vấn đề chúng tôi quan tâm đi hỏi các vị lại trở nên lạc lỏng, thậm chí là rất lạ lùng.

Tôi gọi điện cho cô Bình – lúc đó đang là Phó Chủ tịch nước - để hỏi về địa điểm nơi cô từng cùng đoàn đại biểu Việt Nam ở trong trong những ngày đấu trí với chính quyền Mỹ Ngụy. Cô nói cho tôi biết địa chỉ phiên âm theo tiếng Pháp nhưng thú thật tôi chẳng nhớ được gì. Sau đó tôi phải tra mạng mới ra được địa chỉ cần đến- đó là địa điểm khiêm tốn ở một thị trấn ngoại ô Paris

Không biết đường đi, tôi phải nhờ một người cháu gốc Việt sinh ra và lớn lên ở Pháp dẫn đường và phiên dịch. Chuyến đi như chuyến hành hương về quá khứ. Sau hơn 45 phút đi tàu điện, khoảng 45 phút đi bộ và hỏi thăm liên tục thì chú cháu tôi cũng đến được nơi cần tìm.

Mấy thập kỷ đã trôi qua, không còn bất cứ hình bóng căn nhà nơi phái đoàn Việt Nam ở. Trước mắt tôi, máy xúc, máy đào đang làm việc, người Pháp đang đào móng để xây một khách sạn mới. Rất may, sau nhiều lần hỏi thăm chúng tôi gặp được một đôi vợ chồng già đang đi dạo. Hai ông bà nói rằng, họ chỉ biết ngày ấy có những người châu Á ở tại ngôi nhà đó, mọi người sống lặng lẽ, ít ra đường, ít gặp gỡ hàng xóm nhưng đều có vẻ thân thiện. Đôi vợ chồng già không biết đó là phái đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Paris, sau này khi những người hàng xóm châu Á chuyển đi thì họ mới biết đó là những người đại diện cho một dân tộc anh hùng đang chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Hai ông bà cũng nói rằng, ngày còn nhỏ họ đã chứng kiến chiến tranh ngay trên đất Pháp do phát xít Đức gây ra nên rất hiểu và chia sẻ với những mất mát hy sinh của người dân Việt Nam.

Một thành phố, một khu vực địa lý có thể bị thay đổi hay bị xóa bỏ để xây dựng những công trình mới phù hợp với thời kỳ mới. Nhưng trí nhớ của người cùng thời sẽ ghi dấu những gì đã có, đã diễn ra. Có một quy luật là thời gian trôi qua, quá khứ sẽ bị khỏa lấp, nhưng những ai muốn nhớ quá khứ ý nghĩa với lòng kính trọng và biết ơn thì quá khứ ấy, sự kiện ấy vẫn hiện diện như chưa bao giờ rời xa. Tôi đứng lặng giữa mưa bụi ngoại ô Paris, lòng nặng trĩu. Dẫu cho căn nhà lịch sử đã biến mất, thì ký ức vẫn còn đó. Và dẫu cho Paris đổi thay, thì trong lòng rất nhiều người, hình ảnh hào hùng của cả một thế hệ cô Bình vẫn đẹp đẽ, sáng trong.

Khi về Việt Nam, tôi gọi điện cho cô Bình báo cáo là đã đến được nơi cô và đoàn đại biểu Việt Nam đã từng ở trong thời gian dự Hội nghị Paris. Tôi cũng xin gặp phỏng vấn cô nhân kỷ niệm ngày ký Hiệp định Paris. Tại Phủ Chủ tịch, tôi đã phỏng vấn cô xoay quanh những vấn đề mà nhiều người chưa nói, chưa viết. Đó là những trăn trở của cô về gia đình, về các con khi cô phải sống và làm việc rất căng thẳng nhiều năm ở Pháp, bay đi nước này nước kia, gặp gỡ, thuyết phục nguyên thủ này nguyên thủ kia...; tâm trạng của cô những ngày đấu trí căng thẳng, khi đặt bút ký Hiệp định; tâm trạng của cô khi về nước sau nhiều năm xa nhà... 

Cô trả lời phỏng vấn như những lời tâm sự về những cảm xúc của người cán bộ cách mạng trước những khó khăn căng thẳng, trước những âm mưu, cạm bẫy của đối phương; tâm sự của người mẹ khi xa nhà lâu không có thời gian gần gũi, chăm sóc con, khiến con thiệt thòi; tâm sự của người cán bộ nữ trước sự mất mát hy sinh của đồng bào đồng chí… Những lời nói của cô toát lên sự kiên định và niềm tin mãnh liệt vào con đường mà dân tộc đã chọn. Giọng cô trầm ấm, rõ ràng, khúc triết. Thông tin cô đưa ra vừa có hàm lượng trí tuệ vừa chất chứa cảm xúc.

Sau hôm gặp cô ở Phủ Chủ tịch nước, tôi đã có bài phỏng vấn độc quyền Phó Chủ tịch nước Nguyên Thị Bình đăng trang trọng trên báo Lao Động.

Sau khi bài phỏng vấn được đăng trên báo Lao Động, cô Nguyễn Thị Bình thường liên lạc với tôi khi cô có ý tưởng mới muốn viết bài đăng trên Lao Động, hoặc cô gọi điện để trao đổi, gợi ý về một vấn đề nào đó trong xã hội mà cô muốn báo chí lên tiếng... Ngay cả khi tôi chuyển công tác về báo Hà Nội Mới, cô Bình vẫn gọi điện chia sẻ những ý tưởng của cô về các vấn đề giáo dục công dân, góp ý cho tôi những đề tài theo cô là cần làm sâu để góp phần làm lành mạnh xã hội…

Bây giờ cô đã gần 100 tuổi, nhưng cô vẫn tâm huyết, vẫn trăn trở về nhiều vấn đề nóng của xã hội, nhất là về giáo dục...

Cô Nguyễn Thị Bình - Tấm gương luôn cống hiến không ngừng

Cuộc đời cô Bình không chỉ gắn với Paris và những cuộc đấu trí đầy cam go. Sau khi miền Nam hoàn toàn được giải phóng, đất nước thống nhất, cô được Đảng  giao trọng trách làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục (trong 10 năm). Mặc dù không phải là lĩnh vực chuyên sâu của mình nhưng cô đã nhiệt huyết gánh vác.

Năm 1976, khi cô Bình nhận nhiệm vụ, miền Nam còn 95% mù chữ. Hệ thống giáo dục Bắc – Nam khác biệt. Vậy mà chỉ trong hai năm, cô đã lãnh đạo chiến dịch xóa mù chữ cho 1,4 triệu người, thống nhất toàn quốc chương trình học 12 năm, tiếp nhận giáo viên cũ từng dạy học ở miền Nam trước năm 1975, huy động giáo viên miền Bắc tăng cường vào Nam.

Cô phát động phong trào "Nhà nước và Nhân dân cùng làm", mở các trường dân tộc nội trú, phát triển giáo dục hướng nghiệp… Mấy chục năm sau, đến nay, những hạt giống ấy vẫn nảy nở, trở thành một trong những yếu tố quan trọng của nền móng hệ thống giáo dục hiện đại. Cô từng nói rằng: Chăm lo cho sự nghiệp giáo dục cần phải xây dựng kiềng ba chân: Đức – Trí – Thể – Mỹ. Đó là triết lý giáo dục rất sâu sắc bao trọn cả quá trình hình thành nhân cách và kỹ năng sống của công dân mà không hề hết tính thời sự đối với ngành giáo dục.

Cô Bình đã xây dựng một hệ thống giáo dục quốc dân từ mầm non lên đến đại học và sau đại học, từ trung ương đến cơ sở. Đồng thời hình thành hệ thống quản lí giáo dục từ Trung ương đến địa phương.

Đó là những công việc có đóng góp to lớn của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Thị Bình đối với nền giáo dục Việt Nam.

Khi cô Bình nhận trọng trách Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (1992–2002), cô càng làm rạng ngời hơn hình tượng người phụ nữ Việt Nam thời kỳ hiện đại.

Cô Bình giữ cương vị Phó Chủ tịch nước trong giai đoạn lịch sử đầy biến động: Việt Nam vừa thoát khỏi vòng vây cấm vận, đang tìm đường hội nhập với khu vực và thế giới, đồng thời cũng đối diện với muôn vàn khó khăn của thời kỳ đầu đổi mới. Trong bối cảnh ấy, hình ảnh của cô Bình- một người phụ nữ nổi tiếng từng là Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam - nay lại đứng ở vị trí quan trọng của quốc gia, đã có một sức hút đặc biệt đối với bạn bè quốc tế. Thời gian này cô Bình không chỉ đại diện cho Việt Nam với tư cách một nhà lãnh đạo cấp cao, mà còn mang đến cho bạn bè quốc tế hình ảnh của một dân tộc khao khát hòa bình, sẵn sàng hội nhập, nhưng luôn kiêu hãnh giữ gìn bản sắc và chủ quyền

Trong hoạt động đối ngoại, dấu ấn của cô Bình vẫn là sự nhẫn nại, khéo léo và giàu tính nhân văn. Những chuyến công tác của cô tới các quốc gia, những cuộc gặp gỡ với nguyên thủ, lãnh đạo các tổ chức quốc tế đều toát lên tinh thần cầu thị, cởi mở nhưng kiên định. Được quốc tế biết đến từ thời Hội nghị Paris, cô Bình có uy tín đặc biệt, khiến những cuộc trò chuyện, những lời kêu gọi của cô về hợp tác, về giáo dục, về bình đẳng giới, hay về công cuộc phát triển của Việt Nam đều được lắng nghe với sự trân trọng. Bằng phong thái điềm đạm, lời nói mạch lạc và tầm nhìn sâu rộng, cô Bình đã góp phần làm sáng rõ hình ảnh một Việt Nam đổi mới nhưng không đánh mất giá trị cốt lõi - bản sắc dân tộc

Không chỉ ở lĩnh vực ngoại giao, cô còn dành tâm huyết cho giáo dục và phát triển con người. Từng là Bộ trưởng Bộ Giáo dục, khi giữ cương vị Phó Chủ tịch nước, cô tiếp tục coi giáo dục là nền tảng quan trọng để xây dựng quốc gia. Cô ủng hộ mạnh mẽ các chương trình phổ cập, nâng cao dân trí, thúc đẩy đào tạo thế hệ trẻ gắn liền với chuẩn mực đạo đức và trách nhiệm công dân. Cô quan tâm đặc biệt đến phụ nữ và trẻ em, những nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội. Cô khẳng định rằng sự tiến bộ của một đất nước không thể tách rời việc bảo đảm cơ hội bình đẳng cho mọi thành viên.

Trong Quốc hội và hệ thống chính trị, cô Bình không chỉ là một gương mặt đại diện, mà còn là một tấm gương của người phụ nữ trí tuệ mẫn tiệp, thái độ thẳng thắn, quyết đoán. Những ý kiến, kiến nghị của cô về việc xây dựng nhà nước pháp quyền, hoàn thiện luật pháp trong thời kỳ đổi mới, bảo vệ quyền con người, quyền trẻ em, hay nâng cao vai trò của phụ nữ trong quản lý xã hội đều để lại dấu ấn. Hình ảnh cô Bình giữa nghị trường với giọng nói trầm ấm, rõ ràng, quan điểm mạch lạc, là hình ảnh một người phụ nữ không ngại cất tiếng nói cho công lý, cho sự công bằng, vì lợi ích của nhân dân.

Tôi cho rằng ở cô Nguyễn Thị Bình hội tụ cả sự cứng rắn và mềm mại, lý trí và tình cảm, truyền thống và hiện đại. Cô luôn khiêm nhường nhưng uy tín của cô lại lan tỏa một cách tự nhiên. Cô chính là hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam hiện đại: gắn bó với gia đình, với quê hương, sẵn sàng bước ra chính trường quốc tế, khẳng định vai trò, trí tuệ và vị thế của phụ nữ trong công cuộc dựng xây và bảo vệ Tổ quốc.

Ngay cả khi đã rời cương vị Phó Chủ tịch nước, cô Bình vẫn không ngừng cống hiến. Cô tham gia sáng lập và làm Chủ tịch Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam, tích cực hoạt động trong Hội Khuyến học, Hội Bảo trợ trẻ em nghèo hiếu học. Cô chọn cách tiếp tục dấn thân, tiếp tục gieo mầm thiện lành cho xã hội như một cách khẳng định rằng cô luôn luôn cống hiến cho Tổ quốc, cho nhân dân dù ở đâu, vị trí nào.

Nhìn lại chặng đường ấy, ta thấy cô Nguyễn Thị Bình không chỉ là một nhà ngoại giao tài ba, một Phó Chủ tịch nước tận tụy, mà còn là biểu tượng của một Việt Nam hội nhập mà vẫn kiên cường, một Việt Nam hiện đại mà vẫn thấm đẫm nhân văn. Trên hết, cô Bình là biểu tượng của phụ nữ Việt Nam – những người đã đi từ ruộng đồng, chiến khu, nhà máy, trường học, ra đến nghị trường và quốc tế, khẳng định rằng vai trò của họ không bao giờ bị giới hạn.

Hình ảnh cô Nguyễn Thị Bình, với dáng người giản dị nhưng rắn rỏi, giọng nói đầm ấm nhưng đầy thuyết phục, kiên định và đầy bản lĩnh, đã trở thành niềm tự hào và cảm hứng cho nhiều thế hệ. 

Trong một thế giới mà phụ nữ vẫn còn phải đấu tranh để có vị trí xứng đáng, cô Bình đã đi trước, đã mở lối. Hình ảnh tỏa sáng của cô Bình chứng minh rằng sự thông minh, nhân ái và bản lĩnh của người phụ nữ Việt Nam hoàn toàn có thể tỏa sáng trên chính trường, có thể tạo dựng dấu ấn trong lịch sử dân tộc và để lại những giá trị lâu dài.

Cô Bình cũng để lại những trang hồi ký giàu tính lịch sử và giàu suy tư của một thế hệ anh hùng: "Gia đình, Bạn bè và Đất nước". Đó không chỉ là hồi ức cá nhân, mà là bức chân dung tập thể của một thế hệ sống, chiến đấu, hiến dâng cả tuổi xuân cho độc lập tự do. Cô gọi con đường của mình là "ngoại giao nhân dân" để trái tim đến với trái tim, con người đến với con người. Triết lý ấy thực ra chính là nguồn sức mạnh mềm của ngoại giao Việt Nam gần một thế kỷ qua.

Cả một đời gắn liền với vận mệnh Tổ quốc, khi nhìn lại, cô nói giản dị: "Hạnh phúc cá nhân chỉ thực sự có ý nghĩa khi hòa quyện với hạnh phúc của dân tộc.".

Tháng 8/2025, trong không khí kỷ niệm gần một thế kỷ Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh Mùng 2/9, theo quy định Luật Thi đua khen thưởng và Nghị định 152/2025, Bộ Nội vụ lấy ý kiến nhân dân phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho cô Nguyễn Thị Bình. Trước đó, cô đã vinh dự nhận Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng và nhiều phần thưởng cao quý trong nước và quốc tế. Nhưng trên tất cả, phần thưởng lớn nhất đối với cô Bình, đó chính là sự tin yêu của nhân dân.

Cô đã viết nên một trang sử cùng đất nước không chỉ bằng trí tuệ, mà bằng cả trái tim. Và với tôi và nhiều người, cô mãi là "Madame Bình" – bông hồng thép dịu dàng mà kiên cường, là ngôi sao sáng trong bầu trời lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ 20.

Những dấu ấn của cô Nguyễn Thị Bình không chỉ là niềm tự hào của dân tộc mà còn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các thế hệ phụ nữ Việt Nam. Cô là hình mẫu lý tưởng về phẩm chất đạo đức, sự kiên định với lý tưởng cách mạng và tinh thần vững vàng, vượt qua mọi thử thách trong suốt sự nghiệp cống hiến cho đất nước. Di sản mà cô Bình để lại là kho tàng rất giá trị về trí tuệ, đạo đức và sự tận tâm với công việc; là những bài học về sự kiên cường, vượt qua khó khăn và thử thách, không được lùi bước.

Cô Bình là người phụ nữ Việt Nam hiếm có với trí tuệ mẫn tiệp, có công lao to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Cô  quý phái nhưng lại giản dị, gần gũi, cởi mở. Tên tuổi của cô gắn liền với cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam trong thế kỷ 20. 

Chính vì thế, khi được hỏi ý kiến về việc phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho cô Bình, người dân chúng ta gần như đồng thanh: Cô Nguyễn Thị Bình xứng đáng hơn thế!

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/madame-binh-179250804223420202.htm