Lốc xoáy và những bí ẩn khiếp sợ
Lốc xoáy hay vòi rồng là hiện tượng một luồng không khí xoáy tròn mở rộng ra từ một đám mây dông xuống tới mặt đất. Trong lịch sử đã từng xảy ra 7 lốc xoáy cùng một lúc ở 3 bang của Mỹ làm 740 người thiệt mạng và phá hủy nhiều công trình kiến trúc.
Lốc xoáy phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên ở đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có lốc xoáy. Tuy nhiên lốc xoáy ít khi xảy ra. Ảnh: nationalgeographic
Đôi khi lốc xoáy được sinh ra từ một dải gió giật mạnh hay từ một cơn bão. Theo các nhà khoa học, khi không khí ở lớp bên trên lạnh đè lên lớp không khí nóng ở phía dưới, không khí nóng sẽ chuyển động lên rất mạnh. Ảnh: nationalgeographic
Nhưng khi lốc xoáy xảy ra trên mặt nước thì thường không thấy đối lưu và cũng không thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa các lớp. Ảnh: nationalgeographic
Vòi rồng và lốc thường xuất hiện bất ngờ, rất khó dự báo trước. Ảnh: nationalgeographic
Lốc và vòi rồng xuất hiện khi có sự chênh lệch quá lớn khí áp giữa đám mây dày hình đe và mặt đất hoặc biển. Ảnh: opengeography
Không khí ở các vùng áp cao hơn bị cuốn đến vùng áp thấp theo hình xoáy cuộn với vận tốc rất lớn lên đến 200km/h và hạ thấp xuống mặt đất cuốn đi các vật chất trên đường di chuyển. Ảnh: nationalgeographic
Phần lớn lốc xoáy được hình thành từ một dạng mây dông đặc biệt là mây dông tích điện. Một đám mây có thể kéo dài trong vài giờ, xoáy tròn trong vùng có đường kính từ 10-16km, di chuyển hàng trăm dặm và sinh ra vô số ống hút khổng lồ. Ảnh: nationalgeographic
Đường kính của lốc xoáy có thể thay đổi từ vài chục mét cho tới vài km. Nhưng đa số các lốc xoáy có đường kính vào khoảng 50m. Ảnh: nationalgeographic
Âm thanh của nó thường là tiếng đùng đùng liên tục, giống như tiếng tàu hỏa sắp đến. Đôi khi lốc xoáy tạo ra tiếng ồn lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính ô tô khi xe chạy cực nhanh. Ảnh: nationalgeographic
Nhìn từ xa, lốc xoáy có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc những thứ mà nó cuốn theo. Ảnh: nationalgeographic
Khi lốc xoáy xuất hiện ở trên đại dương, hình thành nên vòi rồng, thường hút bụi nước lên cao tạo thành các cây nước nặng hàng chục tấn. Ảnh: encyclopedie-environnement.org
Đây là hiện tượng gió xoáy rất mạnh, phạm vi đường kính rất nhỏ, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi gọi là “vòi rồng”. Ảnh: SWNS
Việc đo trực tiếp tốc độ gió của lốc xoáy rất khó. Bởi nó có thể phá hủy nhiều thứ xuất hiện trên đường đi. Ảnh: nationalgeographic.com
Năm 1971, ông Theodore Fujita, một nhà khí tượng thuộc đại học Chicago đã chế tạo ra một hệ thống phân biệt cấp độ của lốc xoáy dựa trên việc đo tác hại của nó đối với những công trình nhân tạo. Thiết bị được gọi là thang độ Fujita. Trong ảnh là Theodore Fujita bên chiếc máy trong phòng thí nghiệm của mình để mô phỏng sự hình thành của một cơn lốc xoáy. Ảnh: news.uchicago.edu
Độ mạnh của lốc xoáy tăng dần từ F0 đến F5. Lốc xoáy yếu nhất (F0) có thể phá hủy ống khói và các biển hiệu, trong khi ở cấp mạnh nhất (F5) chúng có thể thổi bay những căn nhà khỏi móng xây dựng. Ảnh: nationalgeographic
Với cấp F4 và F5, tốc độ gió của lốc xoáy có thể lên tới 333 km/h cho đến 420 km/h. Ảnh: nationalgeographic
Lốc xoáy là hiện tượng khí tượng đặc biệt nguy hiểm. Sự xuất hiện lốc và vòi rồng thường gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng. Đối với quy mô quốc gia, những nơi có nhiều lốc và vòi rồng xuất hiện thường lập bản đồ cảnh báo. Ảnh: nationalgeographic
Trên đường di chuyển, lốc xoáy có thể cuốn theo (rồi ném xuống ở một khoảng cách sau đó) hoặc phá hủy mọi thứ, kể cả những ngôi nhà xây kiên cố. Ảnh: nationalgeographic
Các con số thống kê cho thấy Hoa Kỳ là quốc gia chịu nhiều trận lốc xoáy nhất trong một năm. Trung bình hơn 800 cơn lốc xoáy/năm, làm cho ít nhất 50 người chết. Số lốc xoáy cấp F5 chiếm 0,1% trong tổng số các cơn lốc xoáy diễn ra. Ảnh: nationalgeographic
Đứng sau Hoa Kỳ là Australia. Lốc xoáy xảy ra ở nhiều nơi trên khắp nước này. Một số nước khác cũng thường xảy ra lốc xoáy như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Anh và Đức. Ảnh: abc.net.au
Một trong những trận lốc xoáy gây hậu quả lớn trong lịch sử nhân loại là trận lốc xoáy xảy ra ngày 18/3/1925 ở Mỹ. Cùng một lúc 7 lốc xoáy đã xuất hiện ở 3 bang Illinois, Missouri, Indiana làm 740 người thiệt mạng và phá hủy nhiều công trình kiến trúc. Ảnh: wsiltv.com
Một thảm họa lốc xoáy khác xảy ra vào ngày 3 - 4/4/1974. Lốc xoáy đã ảnh hưởng đến 13 tiểu bang trên khắp miền đông Hoa Kỳ, từ vùng Great Lakes cho đến Deep South. Ảnh: weathernationtv
Tổng cộng, 148 cơn lốc xoáy đã được ghi nhận từ sự kiện này, trong đó 95 cơn lốc xoáy được xếp cấp F2, mạnh hơn F2 và 30 cơn lốc xoáy cấp F4, F5 theo thang Fujita. Những cơn lốc xoáy đã làm 335 người chết và hơn 6.000 người bị thương. Ảnh: weathernationtv
Trong thời gian diễn ra lốc xoáy, bạn phải ngay lập tức tìm nơi trú ẩn trong một tầng hầm hay nơi kín đáo của toà nhà như phòng họp, phòng tắm… Tuyệt đối không trú ẩn trong xe hơi và nhà di động bởi chúng có thể bị thổi bay bất cứ lúc nào. Ảnh: usnews
Không nên ở trong những ngôi nhà lớn có mái rộng như thính phòng, hay siêu thị bởi chúng rất dễ bị sụp đổ. Nếu đang ở ngoài đường, bạn nên chui xuống một cái rãnh hay mương sâu và che đầu cẩn thận để khỏi bị thương do đất đá rơi xuống. Ảnh: nationalgeographic
Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/loc-xoay-va-nhung-bi-an-khiep-so-179221214160715148.htm