Dạy và học 2 buổi/ngày, hạn chế học thứ 7 làm sao để chất lượng?

Hướng dẫn tổ chức dạy và học 2 buổi/ngày từ năm học 2025-2026

Ngày 05/8/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn số 4567/BGDĐT-GDPT hướng dẫn tổ chức dạy và học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông. Văn bản nhằm cụ thể hóa Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 06/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ và hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.

Theo đó, buổi 1 sẽ tổ chức dạy chương trình giáo dục phổ thông; buổi 2 tổ chức các hoạt động củng cố để học sinh hoàn thành nội dung học tập và phát triển toàn diện đức - trí - thể - mĩ. 

Như vậy, thay vì phải học dàn trải cả tuần đến cả thứ Bảy, thì đến năm học này, cho phép các trường học chuyển đổi sang mô hình tuần học 5 ngày (nghỉ cả ngày thứ Bảy và Chủ nhật). 

Mỗi học sinh được học 2 buổi/ngày với cấu trúc phù hợp theo định hướng

Buổi 1 là thời gian thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông chính khóa, bao gồm các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc (đối với các cấp học phổ thông), các môn học tự chọn, môn học lựa chọn, các chuyên đề nâng cao (đối với cấp THPT) theo quy định của Bộ GD&ĐT. Đây là nội dung dạy học bắt buộc nhằm bảo đảm yêu cầu cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông.

Buổi 2 là thời gian để tổ chức các hoạt động giáo dục bổ trợ, phát triển năng lực, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh chưa đạt theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục kỹ năng sống, giáo dục tài chính, giáo dục nghệ thuật, thể chất, STEM/STEAM, hướng nghiệp, trí tuệ nhân tạo, ngoại ngữ… theo định hướng phát triển toàn diện phù hợp với tâm sinh lý học sinh ở từng cấp học.

Việc tổ chức buổi 1, buổi 2 có thể linh hoạt về thời gian, cân đối về thời lượng (không cố định sáng là buổi 1 và chiều là buổi 2), phù hợp với điều kiện của từng nhà trường. Khuyến khích các cơ sở giáo dục đa dạng hóa các hình thức dạy học tổ chức các hoạt động giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.

Không chỉ giúp phát triển toàn diện cho học sinh, việc học 2 buổi/ngày còn nhằm nâng cao chất lượng giờ học chính khóa; khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm không đúng quy định.

Thực tế, nhiều quốc gia trên thế giới cũng đã áp dụng việc chuyển từ tuần học 6 ngày sang tuần học 5 ngày, nhưng cách thức và thời điểm mỗi nước thực hiện khác nhau.

Hàn Quốc bắt đầu khuyến nghị rộng rãi áp dụng tuần học 5 ngày cho các trường tiểu học, trung học từ đầu những năm 2010; chính phủ đưa ra đề xuất mạnh mẽ và nhiều trường chuyển sang mô hình 5 ngày trong giai đoạn 2011–2013 nhằm giảm áp lực cho học sinh và thu hút giáo viên trẻ. Báo chí Hàn Quốc ghi nhận quá trình triển khai có tính bước ngoặt vào khoảng năm 2011.

Nhật Bản từng có truyền thống học 6 ngày (có sáng thứ Bảy) nhưng trong những năm 1990–2000 nhiều địa phương đã chuyển đổi, và việc tổ chức ngày thứ Bảy cho học sinh giảm dần; có thời kỳ còn ghi nhận thảo luận về khả năng tái áp dụng một số buổi sáng thứ Bảy khi cần điều chỉnh chương trình, nhưng xu hướng chung là 5-day week tại nhiều trường. Một số báo nước ngoài tường thuật về quá trình “phát” và “giảm” buổi học thứ Bảy ở Nhật trong thập niên qua.

Trung Quốc từng phổ biến mô hình học từ thứ Hai đến thứ Bảy; từ giữa thập niên 1990, việc áp dụng hai ngày nghỉ cuối tuần (thứ Bảy – Chủ nhật) chuẩn hoá rộng rãi, mặc dù thực tế từng nơi vẫn có khác biệt về thời khoá biểu. Tổng quan về lịch làm việc và nghỉ cuối tuần trên thế giới cũng phản ánh xu hướng 5-day week trong giáo dục ở nhiều quốc gia.

Như vậy, nhiều nền giáo dục châu Á từng áp dụng học thứ Bảy trong quá khứ nhưng đã dịch chuyển theo nhu cầu xã hội: giảm áp lực, cải thiện sức khỏe học sinh và thích nghi với lối sống hiện đại.

Hạn chế học thứ 7 làm sao để bảo đảm chất lượng và phù hợp với thực tế?

Thực tế, nếu học sinh được học "full day" với công thức tăng trải nghiệm, hoàn thiện phát triển toàn diện đức - trí - thể - mĩ, đồng thời hạn chế học thứ Bảy, sẽ giảm được phần nào áp lực học văn hoá. Các hoạt động ngoại khoá có thể giúp các em có được tinh thần và sức khỏe tốt hơn. Giáo viên cũng ít phải làm việc vào cuối tuần, có thời gian chuẩn bị bài hơn.

Bên cạnh đó, việc cơ cấu các buổi học tập trung trong tuần có thể thúc đẩy việc hiệu quả hóa giờ lên lớp, tập trung vào phương pháp dạy học, tránh dạy dồn, nhồi nhét kiến thức. Các hoạt động tự học, học thêm có thể được tổ chức chọn lọc hơn. 

Thực tế, nhiều gia đình luôn mong muốn có khoảng thời gian cuối tuần dài hơn để cùng nhau chia sẻ những thời gian bên nhau. Học sinh có thể tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, giúp phát triển toàn diện chứ không chỉ học tại lớp. Điều này cũng phù hợp với chính sách mới, tuy nhiên, phải làm sao để đảm bảo chất lượng dạy và học trong suốt 1 tuần thì còn cần nhiều thời gian và trao đổi để điều chỉnh phù hợp. 

Trước hết, để chương trình đạt hiệu quả, cần có sự phối hợp giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo, các Sở Giáo dục và Đào tạo, nhà trường, và phụ huynh, đảm bảo chương trình học được điều chỉnh phù hợp, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ học tập cũng như điều kiện gia đình học sinh.

Cần nhìn nhận rằng thời lượng học hiện nay của học sinh phổ thông khá dày, đặc biệt ở các thành phố lớn. Nhiều em phải học cả ngày thứ Bảy, thậm chí thêm buổi tối. Điều này gây áp lực, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cơ hội vui chơi, phát triển toàn diện. Việc hạn chế học thứ Bảy được kỳ vọng sẽ giúp học sinh có thêm thời gian nghỉ ngơi, sinh hoạt cùng gia đình và tham gia hoạt động xã hội.

Tuy nhiên, nếu tăng/giảm ngày học mà không điều chỉnh chương trình, giáo viên và học sinh có thể rơi vào tình trạng "rối". Bởi vậy, một số giải pháp cần được tính toán. Thứ nhất, tinh giản nội dung dạy học, loại bỏ kiến thức trùng lặp, nặng tính hàn lâm. Thứ hai, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và dạy học trực tuyến bổ trợ, giúp học sinh có thể tự học linh hoạt. Thứ ba, tăng cường hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thay cho việc dồn ép kiến thức trong lớp học.

Ngoài ra, cần có sự đồng thuận của cả phụ huynh và giáo viên. Với nhiều gia đình, việc con không học thứ Bảy đồng nghĩa họ phải bố trí thời gian chăm sóc con, thay đổi lịch sinh hoạt. Do đó, các trường nên tổ chức các hoạt động bán trú, kỹ năng sống hoặc thể thao vào ngày này để vừa trông giữ, vừa phát triển năng lực mềm cho học sinh.

Giảm học thứ Bảy, đồng thời phải tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở bậc phổ thông là định hướng chủ đạo nhằm phân bổ hợp lý thời lượng học, giúp giảm tải và hạn chế việc phải kéo dài sang ngày thứ Bảy. Mô hình 2 buổi/ngày không chỉ tạo điều kiện để học sinh tiếp thu kiến thức chính khóa mà còn có thời gian cho các hoạt động tự chọn, trải nghiệm, phát triển năng khiếu. Điều này được kỳ vọng sẽ thay thế dần thói quen học thêm ngoài giờ, đồng thời giữ cân bằng giữa học và nghỉ.

Với chính sách tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông, hạn chế học thứ Bảy là xu hướng tích cực, nhưng để thực sự hiệu quả, ngành giáo dục cần đồng bộ điều chỉnh chương trình, phương pháp giảng dạy và hỗ trợ phụ huynh. Chỉ khi đó, học sinh mới vừa giảm áp lực, vừa bảo đảm chất lượng học tập.

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/day-va-hoc-2-buoi-ngay-han-che-hoc-thu-7-lam-sao-de-chat-luong-179250913220728436.htm