Đầu tư khoảng 580.133 tỷ đồng cho hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035
Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, dự kiến, Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 sẽ được thực hiện theo 5 dự án thành phần, với tổng kinh phí khoảng 580.133 tỷ đồng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra cũng như cho ý kiến vào Dự thảo Nghị quyết Quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Ảnh: QH
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đọc Tờ trình Quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Ảnh: QH
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn: Cần đẩy mạnh đầu tư để tạo những bước đột phá về giáo dục trong giai đoạn tới.
Theo Cổng thông tin điện tử Quốc hội, tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã đọc Tờ trình Quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.
Nội dung tờ trình nêu: việc xây dựng chương trình thời gian qua đã bám sát chỉ đạo của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 71/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục, trong đó nhấn mạnh yêu cầu thống nhất triển khai một chương trình mục tiêu quốc gia mới cho giai đoạn 2026 – 2035. Cùng với đó là hệ thống các nghị quyết, kết luận của Trung ương và quy định pháp luật hiện hành về giáo dục, đầu tư công và ngân sách nhà nước.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, giáo dục Việt Nam thời gian qua đạt nhiều thành tựu quan trọng: mở rộng quy mô mạng lưới trường lớp, hoàn thành phổ cập giáo dục, duy trì chất lượng giáo dục mũi nhọn, nâng cao trình độ đội ngũ nhà giáo, từng bước khẳng định vị thế giáo dục đại học trong khu vực.
Tuy nhiên, chất lượng giáo dục nhìn chung chưa tạo được đột phá, nhất là trong các ngành khoa học – công nghệ, các lĩnh vực then chốt mới nổi, và chưa đáp ứng yêu cầu về nhân lực chất lượng cao cho giai đoạn phát triển mới. Chính vì vậy, cần đẩy mạnh đầu tư để tạo những bước đột phá về giáo dục trong giai đoạn tới.
(1) Chuẩn hóa hệ thống trường lớp;
(2) Đầu tư trọng điểm cho 18 trường cao đẳng nghề để hình thành trung tâm đào tạo nhân lực kỹ năng cao;
(3) Nâng cấp hệ thống giáo dục đại học, phấn đấu có cơ sở lọt top 100 đại học hàng đầu thế giới ở một số lĩnh vực;
(4) Nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển toàn diện người học.
Đáng chú ý, Chính phủ cũng đặt mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, với tối thiểu 30% cơ sở giáo dục phổ thông có giáo viên đủ năng lực dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Đồng thời, chương trình sẽ thí điểm và nhân rộng mô hình “trường học thông minh”, ứng dụng AI và công nghệ số.
Đến năm 2035, toàn bộ cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông phải đạt chuẩn cơ sở vật chất; mạng lưới giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học được hoàn thiện; hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại các trường đại học.
Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, dự kiến, chương trình sẽ được thực hiện theo 5 dự án thành phần, với tổng kinh phí thực hiện chương trình giai đoạn 2026 – 2035 khoảng 580.133 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương chiếm 60%, ngân sách địa phương gần 20%, còn lại là vốn đối ứng và huy động hợp pháp khác.
Giai đoạn 2026 – 2030, Chính phủ đề nghị bố trí tối thiểu 174.673 tỷ đồng;
Giai đoạn 2031 – 2035 dự kiến hơn 405.000 tỷ đồng.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: QH
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cơ bản tán thành với sự cần thiết đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035
Thẩm tra sơ bộ Tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cơ bản tán thành với sự cần thiết đầu tư Chương trình, đồng thời nêu nhiều vấn đề cần làm rõ để bảo đảm tính khả thi, tránh trùng lặp và nâng cao hiệu quả triển khai.
Theo đó, qua thẩm tra, nhiều mục tiêu cụ thể trong chương trình được đánh giá là tham vọng, trong đó đáng chú ý là chỉ tiêu 30% cơ sở giáo dục thực hiện dạy học bằng tiếng Anh vào năm 2030 và 100% vào năm 2035. Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Chính phủ tính toán kỹ lưỡng tính khả thi, nhất là về cơ sở vật chất, nguồn giáo viên đạt chuẩn và năng lực đào tạo.
Các mục tiêu về cơ sở vật chất cần được xây dựng theo tiêu chí kiên cố hóa phòng học, đạt chuẩn Bộ Giáo dục và Đào tạo và trang bị đủ thiết bị dạy học tối thiểu. Về đội ngũ và người học, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị có chỉ tiêu cụ thể về số lượng nhà giáo, cán bộ quản lý được đào tạo ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước, nhằm hướng tới chất lượng và chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế.
Đối với nguồn vốn ngân sách trung ương, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh yêu cầu ưu tiên trọng tâm, trọng điểm và bám sát khả năng giải ngân. Việc huy động nguồn lực cần tính toán sát thực tế để tránh dàn trải.
Nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương được đề nghị làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ, cơ cấu, đồng thời khuyến khích các địa phương có điều kiện kinh tế tốt chủ động tăng đầu tư cho giáo dục.
Về đề xuất mức vốn đối ứng rất lớn từ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học được Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng “chưa hợp lý”, cần làm rõ cơ sở tính toán. Tương tự, nguồn vốn huy động hợp pháp khác cũng cần được chứng minh về tính khả thi để giảm áp lực ngân sách.
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng đề nghị bảo đảm các dự án thành phần tuân thủ đúng nguyên tắc của Luật Đầu tư công: Không trùng lặp nhiệm vụ, không lấn sang nội dung của chương trình khác và không bao gồm nhiệm vụ chi thường xuyên. Việc thiết kế dự án phải rõ mạch, tránh phân tán nguồn lực.
Về dự thảo Nghị quyết, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị rà soát Điều 1 để phân định rõ mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể, đối tượng thụ hưởng, tổng mức kinh phí và nhiệm vụ của từng dự án thành phần.
Một số quy định mới liên quan điều chỉnh ngân sách, chuyển nguồn vốn chưa giải ngân… cần xem xét kỹ vì chưa có tiền lệ và có thể chưa bảo đảm tính pháp lý. Ngoài ra, nội dung giao Chính phủ báo cáo hằng năm nên được lồng ghép trong báo cáo tình hình kinh tế – xã hội, tránh phát sinh thêm đầu mối báo cáo.
Về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục giai đoạn 2026–2035, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều đánh giá, kỳ họp Quốc hội lần này có dấu ấn đặc biệt, khi cùng lúc Quốc hội xem xét hai nghị quyết đặc thù, nhiều dự án luật sửa đổi quan trọng và hai chương trình mục tiêu quốc gia, tất cả đều liên quan trực tiếp đến công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Tuy nhiên, từ chính sách đến thực tiễn, cơ quan soạn thảo cần phải có những tính toán hết sức chặt chẽ, cụ thể để đảm bảo tính khả thi của chính sách.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn kết luận phiên thảo luận. Ảnh: QH
Phát biểu kết luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến, đồng thời nhấn mạnh chương trình phải có tầm nhìn dài hạn, dự báo xu hướng phát triển của thị trường lao động, yêu cầu kỹ năng số, kỹ năng mềm của thế hệ mới.
Về vấn đề nguồn lực, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn bày tỏ: “Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra nhưng Bộ Tài chính phải xác định có khả thi hay không?”. Chủ tịch Quốc hội yêu cầu tập trung đầu tư vào những khu vực yếu nhất: vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, giáo dục mầm non, giáo dục đại học và các lĩnh vực liên quan đến chuyển đổi số.
Cùng với đó, yêu cầu cơ quan soạn thảo giải trình rõ ràng sự phân biệt giữa chương trình mục tiêu quốc gia và nghị quyết đặc thù.
- Tham khảo thêm
