Chức tước như xiêm y

Tôi gọi người ấy là "anh" không phải đó là bậc đàn anh hay cấp trên mà đơn giản chỉ là cách gọi người ở ngôi thứ 3 khi kể chuyện. 

Vào một ngày đẹp trời anh ấy bỗng nổi tiếng. Khổ, nổi tiếng không phải vì có gì vui vẻ mà là gặp hạn, hạn nặng. Đời người có những vận hạn cố tránh cũng không được. Anh ấy cũng cần sự chia sẻ…

Chợt nhớ lần đầu tiên gặp anh ấy cách đây lâu lâu. Khi đó anh ấy vừa từ một tỉnh miền Trung ra làm trưởng một đơn vị nho nhỏ thuộc một cơ quan quan trọng. Tôi gặp anh ấy tại nhà riêng của một người đàn anh, đúng lúc anh ấy đang "chém gió", "chém" vui vui thôi. Khi ông anh chủ nhà giới thiệu tôi, anh ấy à lên một tiếng, đứng dậy bắt tay tôi thật chặt và nói “Em nghe tên anh từ lâu, nay mới được gặp” (không hiểu thời điểm đó tôi đâu có nổi tiếng gì? hoặc hình dạng tôi có già nua quá hay không trong khi tôi kém anh ấy 1 tuổi ?!). Rồi anh ấy cười tươi, có thể nói là nụ cười đẹp vì chứa đựng sự tự nhiên, khiêm nhường, và vì khuôn mặt bừng lên sự thông minh, hóm hỉnh.

Một thời gian sau anh ấy được làm phó một cơ quan quan trọng. Anh ấy cũng vẫn "chém", khi "chém" thì có ngữ điệu lên xuống, nhưng lạ là mặt lại lạnh tanh, thiếu vắng nụ cười đẹp và thông minh. Rồi anh ấy được làm phó, rồi làm trưởng một cơ rất quan quan trọng khác. Và anh ấy "chém" mạnh hơn – "chém" hiểu theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. 

Những lần vô tình gặp tôi sau đó, mặt anh ấy lạnh tanh như không thấy, không quen. Có lần vào thế phải đối thoại vài câu với tôi thì anh ấy gọi “ông” xưng “tôi” và nói “ông” phải thế này, “ông” phải thế kia... Thấy thế tôi chẳng buồn, cũng chẳng vui vì anh ấy với tôi không có gì thân thiết, công việc lại ít liên quan. Chỉ có điều, cả mấy năm sau này tuyệt nhiên tôi không hề nhìn thấy nụ cười đẹp tự nhiên, khiêm nhường ngày nào của anh ấy nữa!

Trong công việc tôi có quen biết nhiều người cả nam lẫn nữ, tuổi ngang tôi hoặc trẻ hơn. Bình thường họ luôn tỏ ra thân quen, nể trọng tôi. Trước ngày bầu bán, họ gặp, gọi điện, nhắn tin cho tôi với thái độ và ngữ điệu chân thành: “Anh giúp em nhé", "Anh lan tỏa với  anh em bạn bè giúp em nhé. Em cảm ơn anh rất nhiều ạ", "Trăm sự nhờ anh cả”... Tính tôi đã hứa là làm, không hứa thì thôi. Không biết tôi và bạn bè của tôi có giúp được gì cho họ không, nhưng ít ra lời hứa của tôi đã được thực hiện. Lạ là, khi được ngồi vào vị trí mơ ước, gặp tôi họ tỏ ra không thân quen gì. Nếu có phải đối thoại với tôi trong công việc thì  mặt họ lạnh tanh, và gọi tôi là “anh” hoặc "ông" xưng “tôi” vừa hờ hững vừa có vẻ như chiếu cố!

Trước đây tôi có một cô nhân viên dưới quyền mê chức tước ra mặt. Cô ấy cùng chồng đến gặp tôi mấy lần với “tấm chân tình” (như cố ấy cố tỏ ra thỏ thẻ nhưng không che được tiếng rin rít kèm theo), tỏ ra rất kính trọng tôi, đề nghị giúp cô ấy có một chức nho nhỏ. Cô ấy mấy lần nhấn mạnh “Anh yên tâm, nhà em rất có điều kiện”! Tôi nghe thế cảm thấy sốc. Tôi không thể giúp vì đơn giản là phẩm chất cô ấy không ổn, hơn nữa đa số người trong cơ quan không ủng hộ cô ấy. Sau đó có mấy lần gặp tôi ở nơi này nơi kia, mặt cô ấy lạnh tanh, tỏ ra không biết, không quen. Tôi biết, đằng sau ánh mắt “không quen biết” đó là sự căm ghét dành cho tôi. 

Nhưng tôi cũng biết không ít người anh, người chị, người bạn, người em ngược lại với những "anh ấy", "cô ấy". Họ được giao các chức vụ to to, to và rất to, nhưng đối với tôi vẫn chân tình như xưa. Dù công việc bận rộn, dù có nhiều mối quan hệ mới nhưng khi gặp tôi, họ vẫn xưng hô, cư xử chân tình như trước đây. Nếu có việc gì của cơ quan tôi, họ xắn tay áo lên làm rất nhiệt tình trong điều kiện có thể. Họ hẹn tôi khi hết giờ công, mặc quần sooc ngồi cho chân lên ghế tán chuyện bả lả như thưở hàn vi. Có người vẫn gọi tôi là “bố cháu” như cách gọi thời thanh niên mấy chục năm trước. Nhân cách con người là ở đó, chẳng cần nói gì cao siêu.

Con người khi sinh ra vốn trần trụi. Người xưa thường nói chức tước là phù vân. Suy cho cùng, chức tước như xiêm y, là vật ngoài thân, được mặc vào rồi cũng đến lúc phải cởi ra. Tại sao lại có những người ham mê đến điên dại xiêm y đó và rồi biến đổi nhanh như vậy?  

Có lúc tôi hơi buồn vì những người mình từng thân quen cư xử kiểu "anh ấy", "cô ấy", nhưng rồi cuộc sống còn có nhiều việc phải làm, phải nghĩ, và xã hội cũng luôn có người này, người kia... Quan trọng là quanh ta còn có rất nhiều người sống chân tình như bản tính họ vẫn vậy.

Mỗi sáng thức dậy, mặt trời vẫn mọc ở đằng Đông, mây vẫn bay, chim vẫn hót, gió vẫn thổi, những người thân yêu vẫn luôn bên cạnh chúng ta. Cho nên, với tôi, những "anh ấy", "cô ấy" chẳng làm mình bận lòng!

Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/chuc-tuoc-nhu-xiem-y-179230322232623029.htm