Chính sách dân số mới: nên trả lương đủ nuôi hai con?
Đối mặt với thách thức lớn về mức sinh và cấu trúc dân số, đề xuất chuyển từ chính sách “trả lương tối thiểu” sang “lương đủ sống, đủ nuôi hai con” là một thảo luận được nhiều quan tâm.
Đại biểu Quốc hội, GS. Nguyễn Thiện Nhân. Ảnh: TPO
Đòi hỏi những đột phá về tư duy và chính sách dân số và dân sinh
Đại biểu Quốc hội, GS. Nguyễn Thiện Nhân tại phiên họp toàn thể, thẩm tra dự Luật Dân số ngày 12/10 đã chia sẻ nhiều ý kiến đáng chú ý.
Theo GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, trong ba năm gần đây, mức sinh thay thế ở Việt Nam giảm liên tục, cho thấy xu hướng tương tự nhiều quốc gia phát triển: khi thu nhập bình quân đầu người tăng, tỷ lệ sinh lại có xu hướng giảm. Nếu tình trạng này kéo dài, trong vài thập niên tới, Việt Nam có thể đối mặt nguy cơ thiếu hụt lao động nghiêm trọng và già hóa dân số nhanh hơn dự kiến.
Bên cạnh đó, độ tuổi nghỉ hưu trung bình hiện khoảng 60 tuổi, trong khi giai đoạn “dân số vàng” đã qua. Các chuyên gia cho rằng cần tiếp tục điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình hợp lý, nhằm tận dụng tối đa nguồn lực lao động có kinh nghiệm, tránh lãng phí xã hội.
Một nguyên nhân khác được chỉ ra là thu nhập của phần lớn người lao động chưa đủ để đảm bảo mức sống cơ bản cho gia đình hai con. Ở nhiều quốc gia, bình quân 40% hộ gia đình có thu nhập không đủ để nuôi hai con, dẫn đến xu hướng trì hoãn hoặc không sinh thêm con. Việt Nam cũng đang dần đối mặt với thực tế tương tự, khi chi phí sinh hoạt, giáo dục và y tế ngày càng tăng, trong khi mức lương tối thiểu chưa đáp ứng nhu cầu sống thực tế.
Từ thực tiễn này, một số ý kiến cho rằng chính sách tiền lương cần được thiết kế lại theo hướng “đủ sống” thay vì “tối thiểu”, tức là mức lương phải đủ để người lao động duy trì cuộc sống và nuôi dạy hai con. Đây được xem là giải pháp dài hạn, không chỉ đảm bảo an sinh xã hội mà còn góp phần ổn định mức sinh, cân bằng lực lượng lao động trong tương lai.
Để đạt mục tiêu này, các chuyên gia đề xuất cần xây dựng khung chính sách gắn giữa tiền lương, năng suất lao động và chi phí sinh hoạt thực tế, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào các chương trình phúc lợi, hỗ trợ nuôi dạy trẻ và bảo đảm môi trường làm việc thân thiện với gia đình.
Một chính sách dân số hiệu quả không chỉ nằm ở việc vận động người dân sinh đủ con, mà còn ở chỗ họ có thể đủ điều kiện để sinh và nuôi con. Khi tiền lương gắn liền với chất lượng sống, người lao động mới yên tâm lập gia đình và nuôi dạy con cái. Đó không chỉ là câu chuyện thu nhập, mà là cam kết của Nhà nước và doanh nghiệp đối với tương lai dân số quốc gia.
Dự Luật Dân số sắp tới được kỳ vọng sẽ không chỉ tập trung vào kiểm soát mức sinh mà còn tạo nền tảng pháp lý nhằm duy trì và phát triển dân số bền vững – trong đó, cải cách chính sách lương được xem là một trong những “đột phá tư duy” cần thiết cho giai đoạn mới.
Link nội dung: https://congdankhuyenhoc.vn/chinh-sach-dan-so-moi-nen-tra-luong-du-nuoi-hai-con-179251013070230605.htm