Biến thể XBB có khả năng tránh miễn dịch, vaccine vẫn là biện pháp hiệu quả để phòng chống COVID-19
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo, biến thể phụ XBB và XBB.1.5 của virus SARS-CoV-2 sẽ dần chiếm ưu thế so với các chủng phụ khác của Omicron trong thời gian tới.
Biến thể XBB đã được ghi nhận tại hơn 70 quốc gia
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đến nay đã ghi nhận trên 500 dòng phụ của Omicron - biến thể chủ đạo của các trường hợp nhiễm virus SARS-CoV-2 trên toàn thế giới. Có thể kể đến các biến thể phụ như: BQ.1 (chiếm 23,3%), BA.5 (chiếm 20,6%), BA.2.75 (chiếm 6,8%), XBB (chiếm 3.3%), BA.4.6 (chiếm 2,8%),...
Biến thể XBB được ghi nhận trên thế giới từ tháng 10/2022 và đến nay đã lây lan tại hơn 70 quốc gia. Gần đây, biến thể phụ XBB.1.5 đang gây đợt bùng phát dịch mới ở Mỹ, ghi nhận tỉ lệ mắc biến thể này tăng từ 4% lên 41%, trong đó gần nửa số ca mắc là do biến thể phụ XBB.1.5 gây ra.
XBB là một biến thể phụ của Omicron. Ảnh: Fotogrin/Shutterstock.com
Tổ chức WHO dự báo, chủng XBB và XBB.1.5 sẽ dần chiếm ưu thế so với các chủng phụ khác của Omicron trong thời gian tới.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam đánh giá, sự xuất hiện của biến thể mới này cho thấy đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc. Bất cứ nơi nào có dịch COVID-19 đang lưu hành, ở đó sẽ hiện diện nguy cơ gia tăng số ca mắc mới và sự xuất hiện của các biến thể mới nguy hiểm.
Các nghiên cứu ban đầu cho thấy biến thể phụ XBB không làm tăng độc lực của virus nhưng có khả năng lẩn tránh miễn dịch một phần. Vì vậy, các biến thể phụ này làm tăng nguy cơ tái nhiễm COVID-19 ở người đã từng nhiễm với các biến chủng COVID-19 cũ. Tuy nhiên, có thể sẽ không gia tăng nguy cơ tái nhiễm ở người đã bị nhiễm các biến chủng Omicron.
Vaccine COVID-19 vẫn có khả năng phòng chủng XBB và XBB.1.5
Tiến sĩ Angela Pratt cũng cho biết, mặc dù các nghiên cứu đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về khả năng tránh miễn dịch của biến thể này, tức là khả năng vượt qua "lá chắn" bảo vệ do các loại vaccine phòng COVID-19 hiện có cung cấp, tuy nhiên cho đến nay, không có bằng chứng về sự thay đổi mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể XBB gây ra. Các biện pháp chẩn đoán và bảo vệ hiện tại vẫn có hiệu lực, bao gồm các loại vaccine phòng COVID-19 được WHO phê chuẩn.
"Những loại vaccine phòng COVID-19 này đã chống chọi tốt với các biến thể mới và vẫn có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do COVID-19", Tiến sĩ Angela Pratt nhấn mạnh.
Chuyên gia của WHO khuyến nghị người dân nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa với biến thể XBB tương tự như với các biến thể phụ khác của Omicron và COVID-19 nói chung. Đó là đeo khẩu trang ở nơi đông người và trong không gian kín, rửa tay thường xuyên, tiêm vaccine phòng COVID-19 đầy đủ, bao gồm tất cả các liều nhắc lại được cơ quan y tế khuyến nghị.
Tình hình dịch COVID-19 tại Việt Nam vẫn được kiểm soát
Ở nước ta, mặc dù đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể XBB tại tỉnh Tây Ninh và thành phố Hồ Chí Minh nhưng tình hình dịch COVID-19 cơ bản được kiểm soát. Tỉ lệ mắc và tử vong do dịch COVID-19 giảm mạnh; bao phủ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 thuộc nhóm các quốc gia có tỉ lệ cao nhất trên thế giới. Tính đến hết ngày 4/1/2023, Việt Nam đã triển khai tiêm chủng được trên 265 triệu liều vaccine phòng COVID-19 an toàn cho người dân từ 5 tuổi trở lên.
Tuy nhiên, Bộ Y tế nhận định, trong thời gian tới, tình hình dịch COVID-19 sẽ diễn biến phức tạp; các biến chủng, biến thể phụ của virus SARS-CoV-2 liên tục biến đổi; miễn dịch do tiêm vaccine giảm dần theo thời gian; cùng với việc mở cửa, nới lỏng các chính sách phòng, chống dịch của một số nước trong khu vực sẽ dẫn đến nguy cơ số ca mắc COVID-19 gia tăng.
Thời gian tới là dịp Tết Nguyên Đán Quý Mão 2023 và mùa lễ hội đầu năm, nhu cầu giao thương, du lịch tăng cao, cùng thời tiết giao mùa đông - xuân, khiến cho nguy cơ bùng phát các bệnh dịch đường hô hấp tăng cao, nhất là với nhóm trẻ em có sức đề kháng yếu và người cao tuổi có bệnh lý nền, dễ mắc và diễn biến nặng các bệnh truyền nhiễm.
Để chủ động phòng, chống dịch COVID-19 và các dịch bệnh truyền nhiễm mùa đông - xuân trong thời gian tới, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp dự phòng cá nhân, như: đeo khẩu trang nơi công cộng, thường xuyên rửa tay sạch; chú trọng tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 đủ liều, đúng lịch theo khuyến cáo của ngành y tế, nhất là những người có nguy cơ cao mắc bệnh.